Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1908, Side 41

að hann liaíi verið i einu þetta þrent rithöfundur, skáld
og mælskumaður og jafnframt verið alt þetta meira
en í meðallagi. Bróðir hans Karl XV. fékst að vísu
einnig við ritstörf og var vel hagmæltur, en ekki
Þykir hann geta í því jafnast við bróður sinn, enda
mun hann liafa gjört miklu minna að slíku en hann.
Kn meðþessu er Oskar II. fremur lýst sem manni
en sem konungi, því að til þcss að vera góður kon-
Ungur útheimtist annað og meira en það, sem nú
heíir nefnt verið, sem sé glögga þekkingu á þörfum
Þegnanna, skilning á livaða meðul muni heillavæn-
legust til að etla þrif þeirra, og einlægan vilja til að
'eiða þá inn á réttar hrautir. Vafalaust hefir Oskar
haft mörg skilyrði til að ver'ða liinn bezti konungur
Þegnum sínum beggja megin Kjalarins, og um ein-
lægan vilja hans í því tilliti efast enginn. En hver
svo sem dómur sögunnar kann að verða um rikis-
stjórn hans, þá má ganga að því vísu, að þar verði
ekki gleymt að geta þess jafnframt, að sjaldan hefir
erfiðara hlutverk hcðið nokkurs þingbundins kon-
ungs, en það, sem bcið Oskars, er hann tók við ríkj-
um að bróður sínum, Karli XV., látnum.
Það var i sept. 1872 og var Oskar þá enn maður
á bezta aldri, rúmlega fertugur. Bróðir hans hafði
eftirskilið honum allþungan arf, þar sem voru sam-
handsmál ríkjanna beggja, að leiða þau til lykta svo
háðir málsaðilar mættu vel við una, án þess að sam-
hand rikjanna að öðru leyti raskaðist i nokkru. Á
stjórnarárum fyrirrennara hans hafði rinnnan harðn-
að ár frá ári, óánægja Norðmanna yfir afskiftum
Svía af sérmálum þeirra farið sivaxandi og Sviar liins
vegar gjörst æ ótilleiðanlegri til að sinna réttmætum
kröfum Norðmanna um fullkomið sjálfstæði og jafnrétti
hinan þeirra takmarka sem sambandslögin heimiluðu.
Þjóðernistilíinning Norðmanna gat ekki unað því, að
uéttindum þeirra væri traðkað af Svíum, og Svíum
veitti erfitt að skilja, að Norðmenn ættu heimtingu á
(31)