Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1908, Blaðsíða 47

lag; menn mættu ekki einblína á löngu liðna tíma
með allri þeirra konungadýrkun; bið fullkomna sjálfs-
forræði, sem þjóðin ætti nú að hrósa, heimtaði lýð-
veldisfyrirkomulag, sem auk alls annars væri marg-
kilt kostnaðarminna en hitt, þar sem lýðveldisforsetar
gerðu sig ánægða með miklu lægri lífeyri en konung-
ar gerðu og gætu gjört.
En það kom brátt í ljós, að það var að eins lítill
minni hluti, sem leit þessum augum á málið. Hinir
v°ru miklu fleiri, sem hneigðist einmitt að konung-
dæminu og héldu því fram að fremur bæri að líta á
hvað hagfeldast væri, en hvað bezt samsvaraði hug-
sJ°ninni; framtið Noregs sem sjálfstæðs ríkis væri
margfalt betur trygð með konungsstjórn en lýðstjórn.
manna voru ýmsir hinir helztu og
ðal forgöngumanna þjóðarinnar, t.
örnson, Friðþjófur Nansen, Sars o.
I1-> einmitt þeir menn, sem helzt hefði mátt gjöra ráð
fýrir, að væru lýðstjórnar-fyrirkomulaginu fylgjandi.
^g ráðaneytið alt — stjórnin, sem tekið hafði við
nkistaumunum 7. júní, og öll þjóðin leit upp til með
aðdáun og þakklæti fyrir framkomu hennar, — var
s°mu skoðunar, að einum manni undanteknum, sem
Þó líka lagði niður embætti sitt, er hann ekki gat
Venð samstjórnendum sínum samferða í þessu máli.
Ait þetta gjörir það næsta skiljanlegt, að lýðveldis-
menn fengu ekki meira fylgi mcðal þjóðarinnar, en
raun gaf vitni.
Kins og tekið er fram i greininni liér á undan
(um Oskar II.), hafði stjórnin boðið Oskari II. að
Setja til valda í Noregi mann af sinni ætt, og er
uiælt að stjórnin hafi einna helzt haft augastað á
Karli Vesturgautlands-hertoga, tengdasyni konungs
vors, vænum manni og vel látnum. En Oskar II.
f()k það ekki í mál, sem naumast heldur var við að
húast, og hafnaði boði Norðmanna fyrir hönd ætt-
Uianna sinna, og þótti það viturlega ráðið. Þá sneri
(37)
ug meðal þessara
frjálslyndustu me
(K Björnstjernc Bj