Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1933, Blaðsíða 45

að halda uppi vörn í Palestinu gegn her Allenbys
hershöfðingja. Biðu Tyrkir ósigur, en Kemal bjarg-
aði pvi, sem bjargað varð.
Eftir friðarsamninginn hefst frægðarsaga Kemals,
þótt margt hefði hann áður frækilegt unnið. Tyrkir
gáfust upp skilyrðislaust, og stjórnin porði ekki að
ympra á kröfum peim, sem Kemal og fylgismenn
hans vildu gera til bandamanna. Undirritaði stjórn
soldánsins samninga um vopnahlé i október 1918. En
um vorið gerðu Grikkir út her til Litlu-Asiu og tóku
Smyrna. Var petta vatn á myllu Kemals, pví að nú
var eins og pjóðin vaknaði af svefni, og flokkur peirra^
sem vildu ónýta gerðir stjórnarinnar, fór dagvaxandi.
Pá var pað, að stjórnin sendi Kemal til Anatolíu, og
átti hann að hafa eftirlit með pvi, að afvopnun hers-
ins færi fram í samræmi við gerða samninga. Hann
tók fúslega við pessu starfl, en í stað pess að afvopna,
dró hann nú saman lið, sem mest hann mátti, og
varð svo vel til fylgismanna, að pegar stjórnin frétti
um aðfarir hans og skipaði honum að koma heim,
svaraði hann með pví að flytja sig til Erserum, og á
fundi par í júli 1919 og í Siva í sept. s. á. var sam-
pykkt að standa sem fastast um kröfur Kemals um
endurskoðun friðarsamninganna. Upp frá pessu mátti
segja, að tvær stjórnir væru í Tyrklandi, soldáns-
stjórnin í Miklagarði og Kemalstjórnin í Litlu-Asiu.
Fylgismenn Kemals, Kemalistar, efndutil pjóðpings í
Angora 1920, og par var Kemal kosinn forseti flokks-
ins. Orrustur héldu enn áfram í Litlu-Asíu við Grikki,
og haustið 1922 hafði Kemal pjappað svo að peim,
að peir urðu að beiðast ásjár stórveldanna. Soidán-
inn flýði og Tyrkland varð lýðveldi með Kemal sem
forseta, haustið 1923, eftir að samningamenn hans
höfðu fengið kröfum hans til stórveldanna fullnægt
»ð mestu leyti.
Hófst nú viðreisnarstarf hans, sem frægt er orðið.
Og pað kom bráðlega á daginn, að Kemal kunni fleira
(41)