Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1953, Page 46

tíma til þess, og var þá jafnan að útlista fyrir því,
hvað verið væri að gera og hvernig heilsufarið mundi
batna, ef fyrirskipunum hans væri hlýtt.
Þegar fyrsta herferðin var farin gegn gróðrarstí-
um mýflugnanna, fundust tuttugu og sex þúsund
staðir, þar sem flugan var að tímgast. Ári seinna,
þegar eftirlitsferð var farin, fundust ekki nema þrjú
hundruð slikir staðir.
Ekki fór hjá því, að slík útrýming á flugunni hefði
áhrif á heilsufarið. Undanfarin 10 ár hafði gula
sóttin drepið 500 manns á ári í Havana. Árið 1900,
tveim árum eftir að Bandaríkjamenn tóku völdin
yfir bænum, dóu 310 úr gulu sóttinni. Talið var, að
frá 1702 til 1901 hafi enginn dagur Iiðið svo, að ekki
væri einhver veikur af þessum sjúkdómi í Havana.
En 22. maí 1901 gat Gorgas skrifað, að enginn hefði
dáið úr gulu sóttinni síðan 13. marz. Og ekkert til-
felli hafði þá sést af veikinni í heilan mánuð. Hinn
8. október sama ár skrifaði hann Reed, að ekkert til-
felli hefði sést af veikinni síðan 26. september, og
þótti það merkilegt og gott. En hann vissi ekki, að
það var síðasta tilfellið, sem sást af veikinni allt fram
á þennan dag, að undanteknum tveim smáfaröldrum,
sem strax voru kveðnir niður.
Havana var illræmd fyrir gulu sóttina og það með
réttu. En þó var annar sjúkdómur, sem jafnan hafði
verið enn þá mannskæðari, án þess að hans væri að
milclu getið, vegna þess að sá sjúkdómur var og er
miklu útbreiddari en gula sóttin. Malaría, sem berst
með annarri mýflugnategund, anopheles, hefur lengi
verið afkastamesti morðingi heimsins. Úr henni dóu
yfir þúsund manns að meðaltali á ári 1898—1900 i
Havana. Með flugnaherferðinni var flestum gróðrar-
stíum þess sjúkdóms einnig útrýmt, svo að 1912
voru dauðstilfellin af henni komin niður í 4 á ári.
Þeir, sem dóu, voru aðkomumenn, en borgin hafði
verið gersamlega hreinsuð af malariu eins og af gulu
(44)