Freyr - 01.07.1950, Blaðsíða 12

178
FREYR
gripa með því fremsta sem um er að ræða
í heiminum. Meðalnyt kúnna, innan
danskra nautgriparæktarfélaga, var um
3500—3600 kg á kú fyrir stríð og er nú
komin á svipaða hæð aftur, eftir að fóðr-
unarskilyrðin hafa komizt í nokkurnveg-
inn eðlilegt horf. Þetta mjólkurmagn er
árangurinn af umfangsmikilli nautgripa-
rækt, og þess vegna hafa aðrar þjóðir
sókzt mjög eftir að .kaupa þar kynbóta-
skepnur. Þær hafa verið fluttar þaðan til
ílestra landa Evrópu, nú síðast til Grikk-
lands fyrir skömmu, en grískur prins keypti
þar nokkrar kvígur og lét flytja þær loft-
leiðis suður.
En þó að mjólkurhæfni gripa í Dan-
mörku hafi þótt framúrskarandi til þessa,
segja forystumenn á sviði kynbótastarf-
seminnar og einkum á sviði fóðurfræð-
innar, að miklu lengra megi komast, og
sanna mál sitt með því að kappfóðra
nokkrar kýr í tilraunaskyni. Á þessu var
byrjað síðastliðinn vetur. í tilraununum
tóku þátt kýr, sem áður voru vel fóðraðar
og vel hirtar og mjólkuðu að meðaltali
4—6 þúsund lítra um árið af meira en 4%
feitri mjólk. En sannarlega hafa umrædd-
ar kýr, og þá eflaust aðrar einnig, hæfi-
leika til þess að mjólka miklu betur ef
nógu vel er að þeim búið í fóðri og hirð-
ingu. í tilraunum í fyrravetur, með nefnd-
ar kýr, var nythæðin miklu meiri en áður,
sú hæsta komst upp í 11.682 kg mjólkur
með 4.63% fitu. Hæsta dagsnyt hennar
var 49 kg en það var 122 dögum eftir burð.
Hinar kýrnar, sem tóku þátt í tilraun
þessari, komust að vísu ekki svona langt,
en allar mjólkuðu þær miklu meira en ár-
in á undan.
Með þessari tilraun, og öðrum álíka, er
að sjálfsögðu ekki sannað að tvöfalda megi
ársnyt allra kúa með því að bæta meðferð
þeirra, fóðrun og hirðingu alla, en hitt er
víst, að það er leiðarvísir fyrir menn um
það að reyna að gera svo vel, að hver
skepna borgi þeim mun betur með góðum
og miklum afurðum. Hve langt verður
komizt í því efni með kúastofn okkar,
skal ósagt látið, en ætla má, að auka megi
magn mjólkur að mun með bættri með-
ferð og betri fóðrun, ef til vill svo mikið,
að hver kýr fullnægi þörfum 6—7 manna
fjölskyldu, miðað við sömu neyzlu mjólkur
og mjólkurvara og verið hefir.
★
Þegar það nú er sannað mál, að fá eru
þau fæðuföng, sem eru jafn holl og mjólk-
urvörur, þá liggur nærri að spyrja hvort
ekki sé viðeigandi að auka ennþá meir
neyzlu þessara vara.
Svarið hlýtur að vera, að því séu þó tak-
mörk sett hversu mikils er hægt að neyta
af þessum vörum. Við vitum, að þarfir ein-
staklinganna, mældar í hitaeiningum, eru
2500—4000 á dag, eftir því hvaða störf ein-
staklingarnir iðka. Hitt er víst alveg ó-
hætt að fullyrða, að þegar við nú borðum
og drekkum 500 lítra mjólkur á ári, þá
sakar það ekki, að farið sé fram úr þessu
magni. Sex-sjö hundruð lítra getum við vel
neytt að ósekju og auk þess annarra fæðu-
tegunda, sem veita okkur magn þeirra
efna, sem okkur eru nauðsynleg.
Það er sem sé hægt að matreiða mjólk-
ina á svo marga vegu.
Fjölþætt tækni og fullkomnar vinnu-
aðferðir tryggja okkur afbragðs iðnaðar-
vörur úr mjólk. Við strokkum ekki í belgj-
um á hreindýrsbökum né í keytuþvegnum
ílátum eins og hinar frumstæðu þjóðir.
Hér eru notuð fullkomin tæki til þess að
skilja fituna frá undanrennunni og til
þess að gera smjör úr rjómanum. Við not-