Freyr - 01.11.1953, Blaðsíða 24

360
FREYR
Kartöflumat^og geymslur
I síðasta hefti Freys birtist athugasemd, eftir Björn
Guðmundsson, skrifstofustjóra Grænmetisverzlunar rík-
isins, við samtal við Kára Sigurbjörnsson, varðandi
kartöflumat og kartöflugeymslur, en jrað var prentað
í Frey nr. 18—19. Athugasemd skrifstofustjórans varðar
tvö atriði, matið og geymsluna.
1. Matið. Skrifstofustjórinn telur að framvegis beri að
ílokka eins og verið hefir, því að eftirspurn eftir „Ur-
vali“ sanni réttmæti þess og svo stuðli verðmismunur-
inn, milli úrvals og fyrsta flokks, að vöruvöndun. Um
þetta atriði er að segja:
Ef einkennismerkið „Urval" virkilega segði hvað
kaupandinn fær, þá væri það gott og blessað, en bæði
undirritaður og margir fleiri vita að svo er ekki. I stað
þess að nota „úrval“ ætti að geta þess hver tegundin
er, en eins og menn vita eru ræktaðar margar tegundir
(afbrigði) kartaflna. Þegar menn þekkja mismun af-
brigða er þessi frumskipun eðlileg og sjálfsögð, því að
með henni er gefið til kynna annað og fleira en nokkurt
mat getur leiðbeint um, en sem kunnugt er nær flokkun
eftir mati hvorki til bragðgæða, þurrefnismagns, geymslu-
hæfni og fleiri atriða, sem ekki eru þýðingarlaus þegar
um neyzlukartöflur er að ræða.
Það er misskilningur að „úrval“ geri kartöflurnar betri
en annars. Eg hefi séð svokallað úrval og einnig keypt
það með þeim einkennum, að slíkt einkennismerki áttu
slíkar kartöflur ekki skilið. Það var nóg að gefa þeim
kartöflum heitið fyrsti flokkur, en þegar einnig fylgdi
nafn afbrigðisins gat maður um leið gert sér nokkra
hugmynd um fleira en flokkun eftir útliti einu.
Undirritaður telur, að hvert afbrigði kartaflna ætti
að flokka undir nafni, sem nr. 1, nr. 2 og úrgang. Nr.
1 og 2 yrði þá verzlunarvara og úrgangurinn ef til vill í
þeim árum þegar um uppskerubrest er að ræða, en í
hann færi allt smælki og kviliaeinkenndar kartöflur, og
svo ef til vill eiginlegar „fóðurkartöflur“, sem hér eru
sumsstaðar ræktaðar til manneldis, sem „snemmvaxnar".
Með því úrvali, sem nú er um að ræða, er bara tínt
úr tveim afbrigðum (gullauga og bleikrauðar ísl.) það,
sem að útliti og stærð er óaðfinnanlegt. Það er stað-
reynd, að þegar búið er að geyma þetta „úrval“ um
tíma, er það oft sprungið og gallað (gullauga), sem þá
er ekkert úrval Iengur ef meta skyldi á ný. En stað-
reynd er, að það eru einkum stórar og meðalstórar karl-
öflur, sem komast í úrval og að öðru jöfnu er þeim
hættara við að springa en hinum sem smærri eru.
2. Geymslan. Um geymslu kartaflna vill Björn Guð-
mundsson viðhafa „gamla lagið" og iáta framleiðendur
sjálfa sjá um varðveizluna. I gamla daga slátraði hver
bóndi heima hjá sér og á sama tíma var smjör og drafli
unnið heima, einnig það, sem sent var á almennan mark-
að. Nú eru risin sláturhús og mjólkurbú, þar er fram-
leiðslan geymd við svo hagkvæm skilyrði, sem talin eru
varðveita vörurnar bezt; ostur og smjör við hitastig rétt
flugunni, ef nægilegt er af honum í mold-
inni. Með notkun þess áburðar er full vissa
fyrir því, að jarðargróðurinn verði algjör-
lega ósýktur. Ég byggi þessa staðhæfingu
mína á reynslu minni í þessu efni.
Ég lét hrossatað í poka og staflaði þeim
síðan saman. Hitnaði þá í öllu, svo að upp
úr rauk. Áburðurinn var hvítgrár af gerla-
gróðrinum eftir hitann. Þetta bar ég í land
sem ég hafði gulrófur í. Útkoman varð
þannig, að engin rófa skemmdist. Allt í
kring voru rófur í mold með útlendum
áburði í. Þar var allt skemmt af lirfum.
Fleiri ættu að reyna þessa aðferð og er mér
það sanni nær, að þessi reynsla mín verði
rétt.
Hvernig má nú skilja að þetta muni svo
vera? Það er engin vísindaleg staðhæfing
fyrir þessu. Vísindin eru ekki búin að leysa
úr öllum fyrirbærum náttúrunnar, og þó
að þetta sé mönnum óskiljanlegt, er reynsl-
an gleggsta vitnið.
Ég hefi gert mér þá tilgátu, að jarðveg-
urinn geislamagnist fyrir tilverknað rotn-
unargerlanna og þegar magn þeirra er nógu
mikið verða áhrif geislaverkunar meiri í
jarðveginum, svo að flugan hefir ekki vilja
né getu að leggja eggjum sínum í moldina,
þó að æti handa lirfunni sé fyrir hendi.
Jón Arnfinnsson
garðyrkj umaður.
Freyr beinir hérmeð þeirri fyrirspurn til kál- og
rófnaræktarmanna hvort þeir hafi svipaða sögu að
segja og Jón Arnfinnsson, og sé eigi svo, hvort menn
telji viðeigandi að prófa hana til þess að staðfesta —
eða hnekkja — niðurstöður um gæði aðferðar þtirrar
er í greininni getur. Ritstj.