Símablaðið - 01.01.1940, Blaðsíða 48

32
SÍMABLAÐIÐ
flestum tilfellum hægt, og sé þá jafn-
framt því að vera heppilegasta einnig
ódýrasta leiðin að takmarkinu: sími á
hvern bæ í sveit!
III.
Sími á hvern hæ í bygð!
Þegar svo skýrt er húið að koma
orðum að því, hvert markmiðið er,
er mikið auðveldara að sjá stefnuna
og hvar á leið við stöndum. Markmiðið
er mikið og mjög þess vert, að unnið
sé að því. Eitt af því fyrsta, sem okkur
dettur í hug, er fjárhagshliðin, hvort
nægilega mikið fáist fvrir peningana,
sem til símanna verður varið. í venju-
legum skilningi verða símar í sveitum
engar auðlindir, en skyldu ekki geta
komið allverulegar „duldar greiðslur“
tekjumegin, svo símarnir verði jafnvel
meir en peninganna virði, að sveitasím-
ar geti orðið góð verslun fyrir þjóðfé-
lagið.
Á seinni árum hefir um fátt verið
meira rætt en fólksflóttann úr sveitun-
um og atvinnuleysið í bæjunum. Að
þessi straumur fólks úr sveitum sé ó-
hollur virðast allir vera sammála um.
En það er deilt um hvernig hægt sé að
stemma strauminn eða tefja hann.
Sveitafólkið flýr einveruna, strjálbýlið
og örðugleika við vegleysur og langa
vetur. Maðurinn er ekki félagslyndur
fyrir ekkert. Strax og honum fer að líða
sæmilega mannlega, sækir hann úr fá-
menninu i þéttbýlið, semkvæmt eðli
eða lögmáli. Að stöðva þann straum er
ekki áhlaupaverk. En ef hægt væri að
draga úr ókostum sveitanna, færa bæ-
ina nær hverjum öðrum og gera fólki
í sveitinni unt að spjalla við nágrann-
ana um daginn og veginn, væri stigið
spor í rétta átt. Ef sími kæmi á hvern
bæ sveitarinnar hygg eg að strax dragi
allverulega úr krafti þeim, sem togar i
bæina. „Að ósi skal á stemma“ stendur
í Eddu, og það á enn við. Það þarf að
flytja þægindi út i sveitirnar þangað til
jafnvægi er komið á, ef stemma á
strauminn. Á þessu sviði gæti talsíminn
fært okkur „valutuvirði“.
Talsímar þurfa að komast á hvern bæ
hverrar sveitar. Þá verða strax full not
af símanum, þá fæst mest fyrir pening-
ana. Þá leggur síminn lóð á hverja vog-
arskál og líka þar sem litlu getur mun-
að að bær leggist í eyði. (Ef illa skyldi
fara og bærinn yrði samt yfirgefinn,
bjargast þó um 70% af símakostnaðin-
um). Ef til vill þarf heldur ekki nema
síma á heimilið til að heimasætan verði
þetta eina örlagaríka sumar í sveitinni.
En að öllu þessu sleptu er það einnig
ódýrast að taka heila hreppa eða héruð
í einu. Það má undirbúa lögnina betur
og hafa betra yfir- og eftirlit með öllu,
ef kerfið er alt jafngamalt. Ákveða
þvrfti með a. m. k. ársfyrirvara hvaða
kerfi skulu lögð. Það er sjálfsagt að
Landssíminn sjái um viðhald kerfanna.
Símamál íslendinga eru nú komin á
það stig, að alt mælir með þvi, að nú
eigi að vera kapitulaskifti. Að liinn ár-
legi landssímalínuskamtur megi hverfa
en í stað þess sé veitt til síma í sveitum
cða til sima í nafngreindum hreppum.
Sveitasímunum íslenzku þarf að
fjölga. Það þarf 100 þúsund króna á-
tök í nokkur ár. Hætta pólitískum
smáklíningi, en taka árlega nokkra
hreppa og koma síma þar á hvern
hæ, notendasímum með föstu, jöfnu
stofngjaldi og föstn árlegu gjaldi, og
umfram allt ekki hnoða sveitasíma-
málunum í paragraffahnyðju.