Freyr - 01.09.1954, Page 18

270
FREYR
PÁLL SVEINSSON:
Ræktun nytjajurta á íslandi
Eitt mesta hagsmuna- og framfaramál
landbúnaðarins er aS fá úr því skorið, hvaða
nytjajurtir beri að leggja mesta áherzlu á
að rækta á íslandi. Undanfarið hefur mikið
verið rætt um innflutning trjáplantna frá
Alaska og Noregi, sem eiga að skila árangri
eftir 100—-150 ár. Það er álitið að þessar
plöntur hljóti að vaxa hér á landi, af því
að þær gera það í fyrrnefndum löndum,
þrátt fyrir það þó veðurfarið sé gerólíkt.
Nú er það enginn vísdómur, að ræktun gróð-
urs er að mestu háð veðurfari, og er því
ekki að undra, þótt árangurinn með rækt-
unartilraunir innfluttra trjáplantna á
unddanförnum árum hafi orðið á annan
veg, en menn væntu og vegna ólíkra veður-
skilyrða hér, valdið nokkrum vonbrigðum.
Við, sem höfum ferðast um Alaska, vitum
það ofurvel, að veðurfar í þessum löndum á
ekki saman nema nafnið, sem gerir það að
verkum, að gróður í fyrr nefndum löndum
hefðu fengizt, ef fjöldi athugana hefði ver-
ið meiri, enda tekur höfundur sjálfur fram
í niðurlagsorðum, að hér sé ekki um ein-
hlýtar niðurstöður að ræða, heldur framlag
til úrlausnar á kalvandamálinu.
Skýrslan er stórfróðleg og rituð á vönd-
uðu máli. Hún bendir til þess, að höfundur
hennar eigi til að bera þá eiginleika, sem
hverjum góðum vísindamanni eru nauðsyn-
legir, en það er skörp hugsun, samvizku-
semi, gagnrýni, en þó varkárni í ályktunum.
Sturla Friðriksson á miklar þakkir skyld-
ar fyrir þetta framlag til íslenzkra búvís-
inda. Undirritaður vill eindregið benda öll-
um þeim, sem við kalvandamálið eiga að
stríða, að útvega sér þetta rit og lesa það
vandlega. Það fæst hjá Búnaðardeild At-
vinnudeildar Háskólans og kostar 10 kr.
J. J. D.
verður ekki fyrir þeim skakkaföllum, sem
við verðum að viðurkenna, að eiga sér stað
hér á landi. Af norsku furunni t. d., sem
mjög mikið hefur verið flutt inn af á seinni
árum og gróðursett hefur verið á ýmsum
stöðum hér á landi, fyrirfinnast ekki 25—
100% að ári liðnu frá gróðursetningu, þrátt
fyrir það að íslenzku björkinni hafi verið
falið að hjúkra furunni. Hitastig þessara
þriggja landa, (það er Alaska, íslands og
Noregs), er að vísu því sem næst hið sama,
þegar tekið er meðaltal allt árið. En eigi
að síður er veðurfarið gjörólíkt. Hinn mikli
munur á veðurfari gerir það að verkum, að
t. d. hin miklu vanhöld hafa átt sér stað
hér á landi, með gróðursetningu norsku
furunnar, sem eru nær óþekkt í Noregi. Af
þessari ástæðu skoraði skógræktarstjórinn
á Reykvíkinga á síðastliðnu hausti að festa
kaup á vínberjakútunum, í þeim tilgangi
að hvolfa þeim yfir sitkagrenið í görðum
sínum, það, er inn var flutt frá Alaska. Ekki
megum við heldur gleyma því, að hér á að
vera um að ræða eina aðal trjátegundina í
væntanlegum nytjaskógum íslendinga.
Og svo er því haldið fram að gróðrarskil-
yrði fslands séu hin sömu og í þessum
löndum. Hið sanna er, að það er óþekkt
fyrirbrigði i þessum löndum (Alaska og
Noregi), að t. d. einn góðan morgun í marz
eða aprílmánuði, sé 5—8 stiga hiti, um
miðjan dag er komin ísing, en að kvöldi
hins sama dags er kominn norðan strekk-
ingur með 8-10 st. frosti, og það eftir mán-
aðar hlýindi, þegar gróður, grös og tré eru
að lifna eða lifnuð, sem að vori væri. Vetr-
arríkið (snjórinn), sem hylur beztu skóg-
arlönd Noregs allan veturinn, er miklu betra
fyrir allan gróður, en umhleypingar hins
íslenzka vetrarveðurfars. Gróður íslands
takmarkast fyrst og fremst af þeim skil-
yrðum, sem íslenzka veðurfarið hefur upp