Freyr - 01.04.1955, Blaðsíða 30

118
FREYR
Kornyrkja í Eyjafirði.
hefur þess vegna fundizt, að fráleitt væri
að stofna til nýrrar atvinnugreinar, sem
yrði ómagi á ríkissjóði.
Framlögin eru samt lægri, en virðist við
fyrstu sýn, af því að jarðræktarframlagið
fellur niður.
Nauðsynlegar vélar, þ. e. sáðvélar, sjálf-
bindarar, þreskivélar og kornhreinsunar-
tæki, eru taldar kosta 26.500 kr. komnar
til landsins eða um 30.000 kr. komnar til
viðtakanda. Er gert ráð fyrir, að vélar þess-
ar myndu nægja til framleiðslu korns af
10—15 hekturum lands. Stofnframlagið
vegna vélakaupanna verður mest 15.000
kr., eða um helmingur kostnaðar.
Samkvæmt þessu verður heildarframlag
til hvers bónda um 30.000 kr., en samt verð-
ur stofnkostnaðurinn allmikill, þar sem
bóndinn verður að greiða helming kostn-
aðar vegna kaupa kornræktarvéla, kaupa
önnur nauðsynleg jarðyrkjuverkfæri, sem
hann kann að vanta, ræsa fram og girða a.
m. k. 20 hektara lands, og byggja kornhlöðu
og ef til vill vélageymslu. Hinsvegar er hið
árlega framlag óþarft, ef venjulegt jarð-
ræktarframlag er greitt, og kornræktin
gengur vel.
Frá sjónarmiði bóndans eru oKilyrði þau,
sem hann verður að uppfylla, varhugaverð-
ust. Er það einkum skilyrðið um að rækta
korn í 10 ár í minnst 10 hekturum lands.
Flestir myndu vilja líta á kornræktina, sem
tilraun, sem þeir hefðu fullan rétt til að
hætta við, ef þeir teldu hana ekki arðbæra.
Þá virðist líka hyggilegra fyrir bóndann, að
byrja fyrst í smáum stíl, en auka síðan
ræktunina, eftir því sem þekking og reynsla
vex. Hæpið virðist einnig að skylda bænd-
ur til að framkvæma ræktunina í einu og
öllu eftir fyrirfram settum reglum. Að visu
er mjög æskilegt, að bændur geri þetta, en
meiri árangurs er að vænta, að bændur
geri það af frjálsum vilja, en ekki sam-
kvæmt valdboði.
í heild virðist mér frumvarp þetta vera
misheppnað. Alþingi mun ekki styðja það
vegna þeirra útgjalda, sem það kynni að
hafa í för með sér fyrir ríkissjóð, og bænd-
ur myndu ekki fást til að hagnýta sér á-
kvæði þess, ef að lögum yrði, vegna þeirra
skilyrða, sem sett eru.
Það, sem gera þarf.
Orsök þess, hve lítil útbreiðsla kornrækt-
arinnar hefur orðið, er fyrst og fremst sú,
að bændur hafa ekki viljað leggja í vafa-
saman kostnað hennar vegna. Þeir gera sér
ljóst, að kornrækt í smáum stíl borgar sig
ekki, en kornrækt í stórum stíl er því að-
eins framkvæmanleg, að nægur vélakostur
sé fyrir hendi. Til þess að byrja kornrækt í
stórum stíl, þarf þess vegna mikinn stofn-
kostnað, sem bændur treystast ekki til að
standa undir, á meðan þeir vita ekki, hve
arðbær kornræktin muni reynast, eða vegna
ótta um, að þeir muni skaðast á fyrirtæk-
inu.
Það, sem gera þarf, er þess vegna að
gera bændum kleift að gera arðbærar korn-
ræktartilraunir án verulegrar fjárhagslegr-
af áhættu. Verður þetta bezt gert með því
að veita bcendum lán til þess að kaupa
kornrœktarvélar. Er bezt, að lánin nægi til
þess að greiða andvirði vélanna að mestu
leyti, og þau séu til 10 eða 12 ára með um
5% vöxtum. Kaupandinn þarf að skuld-
binda sig til að halda vélunum vel við. Eru
þær þá nokkur trygging fyrir greiðslu