Freyr - 15.01.1962, Qupperneq 23

FRE YR
35
og Borgarfjarðarsýslu (13,7), upp í það,
enda mjólkursala komin á úr öllum þessum
sýslum. Sýnilegt er af tölum geldneytanna,
borið saman við mjólkurkýrnar, að enn eru
til bændur, er ala kálfa til þess að slátra
þeim sem vetrungum og má undarlegt
heita, að menn skuli ekki vera búnir að
átta sig á því, að margar skepnur geta um-
sett fóðrið í afurðir á hagkvæmari hátt en
kálfagreyin geta gert, nema alveg undir
sérstökum aðstæðum.
Meðalfjárbúið er nú ekki stœrst í Norð-
ur-Múlasýslu, heldur i Vestur-Skaftafells-
sýslu, sem veturinn 1960 til 1961 var með
212 fjár á fóðri á meðalbýlinu, meðan kind-
ur voru þar ekki nema 165 fyrir tuttugu ár-
um síðan. Næst koma N.-Þingeyjarsýsla
með 196, þá Norður-Múlasýsla með 192,
Dalasýsla með 186, o. s. frv. Hrossin eru
enn flest í Austur-Húnavatnssýslu, þó
komin niður í 15,2 úr 20,3 og því fækkað um
nœrri fjórðajpart. Annars eru hrossin á
meðalbýlum sýslnanna mismörg, en víða
fleiri en þörf er á, að því er þeim, er utan-
við stendur, sýnist. Þannig eru 11,1 hross á
meðalbýli Vestur-Húnavatnssýslu, 10,3 í
Rangárvallasýslu, 9,8 í Mýrasýslu, 9,7 í
Skagafjarðarsýslu o. s. frv.
í 13. og 14. dálki, er svo heyskapurinn á
meðalbýli sýslnanna, eins og mér virðist
hann hafa verið eftir skýrslum forða-
gæzlumannanna, og er þá miðað við hey-
skapinn frá sumrinu 1960. Þessar tölur eru
þær ónákvæmustu í allri skýrslunni, og
liggja til þess margar ástæður. Forða-
gæzlumennirnir gefa heyin að haustinu
upp í mars kognar einingum, teningsmetr-
um, teningsálnum eða teningsfetum, bögg-
um eða hestum, og allt þetta hef ég reynt
að umreikna í hesta, og þá draga frá hey,
sem til var frá fyrra ári. Möguleikarnir til
þess, að skekkjur hafi getað komizt í út-
reikninginn, eru því fjölmargar.
Þrátt fyrir það hygg ég, að tölurnar sýni
nokkuð bæði breytinguna, sem orðið hef-
ur síðan 1943, svo og samanburð milli
sýslna, enda þó ekki megi taka þær sem
nákvæmlega réttar.
Nú eru öll túnin orðin slétt og fœst af
landsmeðaltúninu 556 hestar, móts við 184
fyrir 20 árum síðan. Töðufallið hefur nærri
þrefaldazt. Útheysskapurinn, sem var meiri
en taðan, er nú að kalla horfinn, og ekki
slegið allt það flœðiengi, sem þá var slegið
og talið slétt, og dreg ég mjög í efa, að það
sé rétt, eins og verð fóðurbætis annars
vegar og kaupgjald verkafólks hins vegar,
er nú, og vildi biðja bændur, sem góð
engjalönd eiga, að hugleiða það.
Á sama hátt og ég hef gert þennan sam-
anburð, hef ég búið til hreppasamanburð
innan hverrar sýslu. Hann er mjög fróð-
legur, en alltof fyrirferðarmikill og verð-
ur því ekki prentaður, en gaman hefði ég
af að bændur, sem hefðu áhuga fyrir að sjá
samanburð á sínum hreppi, samanborið
við aðra innan sýslu, vildu líta inn til mín
þegar þeir væru á ferð í Reykjavík. Skyldi
ég þá með mikilli ánægju sýna þeim sam-
anburð á búskap bændanna í hreppunum
í þeirra sýslu.
Athugi maður heyskapinn á meðalbýl-
inu 1940 og 1960, svo og skepnufjöldann,
sem á því var fóðraður, kemur í ljós, að
beitin hefur verið notuð misjafnt bæði ár-
in. Yfirleitt hefur verið meira hey fyrir
hverja skepnu 1960 en 1940, og enn eru
það sömu sýslurnar, sem hafa heyið til-
tölulega minnst, miðað við skepnufjölda,
sem á því er ætlað að fóðra. Það styrkir
mig í þeirri trú, að heymagnið 1960 sé
nærri réttu lagi, að þær sýslurnar, sem
aldrei hefur vantað hey að haustinu, og
ekki þurft að útvega aðstoð vegna hey-
leysis að vetrinum eru þær, sem 1960 hafa
mest heymagn miðað við skepnutölu, eins
og t. d. Eyjafjarðarsýsla.
Heita má að allsstaðar sé heymagnið
ekki meira en það, að það sé nóg í sæmi-
legum vetri, og sumstaðar í nokkuð hörð-
um vetri, en hvergi svo mikið, miðað við
skeynurnar, sem á því á að fóðra, að ger-
legt sé fyrir bœndur að fjölga búfénu, án
þess fyrst að auka heyskapinn, annað