Freyr - 01.09.1969, Blaðsíða 10

Hér á landi hefi ég aldrei kynnzt ofþurrk-
un á mýrlendi, en oft vanþurrkun, og þess
vegna hefur orðstír nýræktar á mýrlendi
oltið á ýmsu, allt frá hámarkssprettu og nið-
ur í lágmark.
Flóar eru einnig af ýmsum gerðum, og
örðugri til ræktunar en annað land. Þeir
verða ekki hraðræktaðir. í raun og veru er
lítill sem engin þekking eða „reynsla“ til
um meðferð þeirra. Er orsökin sú, að til
þeirra er ekki gripið fyrr en annað land er
þrotið. Ræktun þeirra tekur mun lengri
tíma en nokkurs annars lands. Eg hygg, að
þá verði að þurrka í áföngum þannig að
grafa fyrst t. d. annan eða jafnvel aðeins
fjórða hvern skurð, en bæta síðan hinum
skurðunum inn á milli eftir svo og svo mörg
ár, eftir því, hvernig eðlisástand jarðvegs-
ins breytist. Með snöggri fullþurrkun má
búast við ofþurrkun, sem breytir jarðveg-
inum annað hvort í skorpukennt ástand eða
þá svamp eða svampkennda mylsnu, eftir
því af hvaða tegund flóinn er. Þegar þannig
er komið, mun erfitt um að bæta, svo úr
verði ræktunarhæft land, einkum í síðari
tilfellunum.
Framræslan.
Allt frá því að vélgröftur hófst á þurrk-
skurðum og þar til lokræsaplógarnir komu,
hefur öll landþurrkun gerzt með opnum
skurðum, nema hvað kílræsi voru notuð til
áherzlu, þar sem skurðirnir fullnægðu ekki.
íslendingar eiga vafalaust stórt met í land-
þurrkun með opnum skurðum, sem hafa
sína miklu ókosti, en önnur úrræði hafa
ekki verið til, þar eð pípuræsi hafa verið of
dýr fyrir íslenzkan landbúnað og verða það
væntanlega fyrst um sinn. Plógræsin koma
því í góðar þarfir, þar sem þeim verður við-
komið, en of víða hafa þau verið misbrúk-
uð, sett í land, sem ekki er nóg skurðað og
hefur ekki nógu þéttan jarðveg. í hálflaus-
um eða mjög leirbornum jarðvegi haldast
kílræsi betur en plógræsi. í meira eða minna
blautu landi síga kílræsi að vísu oft fljótt
saman, en landið hefur þá þegar þornað og
þétzt það mikið, að önnur umferð með kíl-
plóg dugar betur en sú fyrri. Að minni
hyggju ætti að nota kílræsi mun meira en
gert er, ekki einungis til landþurrkunar
heldur og til að lofta jarðveginn, og greiða
þannig fyrir rotnun, en í hentugum jarðvegi
hafa plógræsin yfirburði.
Eins og þegar er getið, hefur þurrkun
ræktunarlands oft náð of skammt, einkum
fyrstu árin eftir að vélgröftur skurða hófst.
Þekking á landþurrkun hérlendis var harla
lítil, svo að læra varð af reynslunni, en það
tók eðlilega langan tíma, þar eð íslenzkur
jarðvegur hefur aðra og fjölbreyttari eigin-
leika en gerist í þeim löndum þar sem við,
er mælt höfum fyrir framræslunni, stund-
uðum okkar nám. í þau 23 sumur, sem ég
mældi fyrir vélgröfnum skurðum, lærði ég
á hverju sumri eitthvað nýtt í framræslu.
Fyrstu 4 árin lítið, þar til árangur fram-
ræslunnar fór að sýna sig, en næstu 5 ár-
in mest. Nú er fengin sú reynsla, að mistök
eiga ekki að þurfa að verða mikil, jafnvel
þótt lítið vanir menn mæli fyrir skurðum,
ef þeir gefa sér tíma til að kynnast rækilega
landþurrkun fyrri ára, því að nú er úr
miklu að moða.
Ekki hafa öll mistök framræslunnar ver-
ið vankunnáttu eða reynsluleysi mælinga-
mannanna að kenna. í fjölda tilfella hefur
324
F R E Y R