Freyr - 01.07.1971, Blaðsíða 19

KRÆFTFOÐUR
FRAMLETÐjSU
NIÍTÍMSNS
Fyrir um það bil 20 árum gerði ég fyrstu
kannanir um viðhorf til þess að koma á
kraftfóðurframleiðslu með nútíma sniði
hér á landi. Frá þeim tíma á stríðsárun-
um er ég starfaði hjá kornverzlun danska
ríkisins, þekkti ég sitthvað af þeim bún-
aði og athöfnum, sem þá voru í góðu
gildi, en á árunum kring um 1950 var ým-
islegt nýtt í mótun, þótt viðhorfin væru
þá ekki svo ör til nýrra hátta eins og gerzt
hefur síðustu árin. Kannaði ég aðstæð-
urnar með grannþjóðum okkar í Ijósi
þeirra staöreynda, sem þá ríktu, en við
samanburð á því, er hér réöi þá, gat naum-
ast eða ekki komiö til greina aö við fœrum
að annarra fyrirmynd um kraftfóöur-
vinnslu því að okkar neyzla af þeirri vöru
var þá aðeins milli 10 og 20 þúsund tonn
árlega, og með svo lítiö magn var ekki
hœgt að vinna meö verulega hagrænu
sniði, og alls ekki á borð við það, sem nú
gerist.
Nú má telja, að eðlileg notkun kraftfóð-
urs handa öllu búfé sé um 60 þúsund tonn
á ári, en með því magni er hægt að fram-
leiða afurðir á mun hagrænni hátt, en ver-
ið hefur. Með því er hægt að fá meiri eftir-
tekju af hverri búfjáreiningu en fyrr hefur
gerzt. Kynbætur búfjárins skapa skilyrði
til þess. Og þegar kraftfóðurþörfin er orð-
in um 60 þúsund lestir á ári og eðlilega
hlýtur að vaxa með vaxandi þjóð, sem
þarf matvæli í auknum mæli, þá er hægt
að tala um kraftfóðurframleiðslu með hag'-
rænu sniði. En hvernig á það snið þá að
vera? Um það getur ekki verið nokkur
vafi, ef vinna skal með nútíma aðferð við
vinnslu og dreifingu þeirrar vöru, gera
vöruna svo ódýra sem tök eru á, og um
leið móta allt á hagrænan hátt í því skyni
að kosta sem minnstu til í daglegum rekstri
en senda þó til neytendanna staðlaða gæða-
vöru. Með því að hafa eina verksmiðju og
skipa dreifingarathöfnum öllum í eðlilegt
nútíma snið, er hægt að vinna, framleiða
og dreifa vöru af þessu tagi á langtum
auðveldari og ódýrari hátt en hingað tii
hefur gerzt.
Skal nú í stuttu máli gera grein fyrir
hvað um ræðir I þessu sambandi.
Verksmiðjan
Til skamms tíma var það svo með grann-
þjóðunum, að fóðurverksmiðjur voru til-
tölulega litlar og þá eðlilega fleiri en ger-
ist nú, þegar þær litlu eru lagðar niður en
stærri í’eistar, sem eru að mestu sjálf-
virkar. Stórar verksmiðjur og sjálfvirkar
eru líklega dýrari í stofnkostnaði og er þó
vafamál, en vegna miklu minni reksturs-
kostnaðar, þegar sjálfvirkni er umfangs-
mikil, er nútímaleiðin langtum hagkvæm-
ari, og það hlýtur að vera kappsmál að gera
vöruna sem ódýrasta í framleiðslu.
F R E r R
299