Freyr - 01.08.1973, Qupperneq 9

BJARNI GUÐMUNDSSON:
r
Ahrif sláttutíma
og hraknings á meltan-
leika þurrheys
INNGANGUR
Við öflun heyja er meðal annars að því
stefnt að framleiða fóður, sem nýtist bú-
fénu vel, fóður, sem meltist vel. Við fóðrun
afurðamikilla gripa, t. d. hámjólka kúa,
keppir bóndinn að því að koma sem mestu
gróffóðri í hvern grip. Mikið liggur því
við, að heyið sé auðmeltanlegt og lystugt.
Jafnan er talið, að það fóðurmagn, sem
jórturdýr fást til að eta af fúsum vilja,
aukist með vaxandi meltanleika heysins,
að minnsta kosti þangað til meltanleiki
þurrefnis er kominn upp í 67—70% (1).
Því hafa ýmsir haldið fram, að við hey-
framleiðslu skuli keppt að því að afla fóð-
urs, sem nái þessu meltanleikahlutfalli, því
að þá muni það verða dýrið sjálft, sem
takmarkar átmagnið, en ekki gæði hey-
fóðursins (2). Þess má geta, að innlendar
fóðurrannsóknir hafa sýnt, að meðalmelt-
anleiki töðunnar á árunum 1967—1970 var
um 64% (60—66%), þannig, að nokkuð
skortir á, að við höfum aflað viðunandi
heyfóðurs á þeim árum, ef miðað er við
erlendar kröfur.
í eftirfarandi greinarkorni mun verða
fjallað um fyrirbæri, sem komið hefur
fram í nokkrum heyverkunartilraunum, er
gerðar hafa verið á Hvanneyri sl. fjögur
sumur. Ætlunin er að ræða þau áhrif, sem
þroskastig vallarfoxgrass og lengd þurrk-
unartíma á velli hafa á meltanleika heys-
ins, að vallþurrkun lokinni.
Efni og aðferð
Tilraunirnar voru gerðar á árunum 1969
—1972. Þær voru allar gerðar á túnspild-
um, þar sem Engmo-vallarfoxgras var ríkj-
andi grastegund. Jafnan voru borin á 120
kg af N á hektara. Uppskera spildnanna
var í meðallagi (40—60 hkg/ha).
Hér verður byggt á 6 tilraunum. Megin-
tilgangur tilraunanna var að rannsaka á-
hrif mismunandi meðhöndlunar heysins á
velli á tap fóðurefna. Allir liðir hverrar
tilraunar eru teknir með í athugunina, og
eru þeir ýmist þannig, að heyið var látið
liggja flatt allan þann tíma, sem heyið var
til þurrks á vellinum, eða þá að heyið var
varið í görðum um nætur og í óþurrkatíð.
Með þessu móti fengust alls 20 tilrauna-
reitir, sem heysýni voru tekin af og melt-
anleiki mældur á. Hvert sýni er fulltrúi
100 m2 reits. Heyinu var snúið með hey-
þyrlu einu sinni til tvisvar á dag eftir
gæðum þurrksins. Meltanleiki heysýnanna
var mældur hjá Rannsóknastofnun land-
búnaðarins á Keldnaholti með „in-vitro“
aðferðinni.
Niðurstöður
Áður en vikið er að niðurstöðum athugun-
arinnar, sem sýndar eru á 1. mynd, verður
gerð dálítil grein fyrir úrvinnsluaðferð-
inni.
Til þess að draga úr árferðisáhrifum, er,
við samanburð á milli ára, miðað við
þroskastig vallarfoxgrassins í stað dag-
setningarinnar einnar. Þannig er sá dagur,
þegar grösin eru talin vera að skríða, sett-
ur jafn 20, og aðrar dagsetningar miðaðar
við þá tölu. Nú er erfitt að segja til um
upp á dag, hvenær grösin eru að skríða.
í þessum athugunum var sá dagur settur
sem 20, þegar um það bil helmingur
plantnanna á tilraunaspildu var skriðinn.
Tökum nú dæmi um, að vallarfoxgrasið
hafi skriðið 1. júlí. Samkvæmt áðurnefndri
skilgreiningu er þroskastig þess þann dag
talið vera 20 dagar, 11. júlí er þroskastig
þess talið 30 dagar, 21. júlí er þroskastigið
40 dagar, o. s. frv.
Til þess að gefa hugmynd um þær að-
stæður, sem tilraunirnar voru gerðar við,
og þá um leið það svið, sem niðurstöður
F R E Y R
367