Freyr - 15.06.1983, Page 25

Mynd 12. Eldistilraunaslöð við Litluá. Vatninu er dcelt upp í loftunarsúlurnar tvœr t. v.
á myndinni. Þaðan safnast það í hinn lárétta vatnsgeymi, en frá honum rennur vatnið i
eldisker með iaxaseiðum inni í skúrinum.
á botn. í lok september fer súrefni
minnkandi á 6—8 m dýpi, og
heldur áfram að minnka þar til í
lok nóvember, að það tekur
skyndilega að aukast. Þessi
aukning á súrefni kemur eftir að
norðan fárviðrið gekk yfir í lok
nóvember. Hefur þá endurnýjun
og blöndun vatns náð frá yfirborði
niður í 8—9 m dýpi. Þessari
aukningu á súrefni fylgir minnkun
á seltu eins og áður er um getið.
Með auknu innstreymi á sjó í
Innra-Lón, minnkar hættan á að
eldisúrgangur valdi súrefnisleysi
þar. Nauðsynlegt er að fylgjast vel
með súrefnismagni í Innra-Lóni,
því að snöggar breytingar geta
orðið, einkum ef rennsli um ósinn
breytist.
Helstu annmarkar á laxeldi í Lóni.
Breytingar á innstreymi í Lón
valda því að nú á sjór greiðari
aðgang að Innra-Lóni en áður.
Þannig verður endurnýjun salta
vatnsmassans í Innra-Lóni örari
en áður, einkum yfir vetrarmán-
uðina. Þessi endurnýjun veldur
því að varmi frá sumarmánuðun-
um geymist ekki eins og áður,
þannig að hitastig í saltlaginu
lækkar örar yfir vetrarmánuðina.
Þannig eykst hættan á að hitastig
fari undir hættumörk. Því er nauð-
synlegt að fylgjast vel með hita-
stigi, einkum á tímabilinu desem-
ber—febrúar, til að geta betur
gert sér grein fyrir raunverulegri
hættu á ofkælingu.
Með auknu eldi eykst magn
úrgangs. Aukinn eldisúrgangur
getur valdið súrefnisleysi og
skapað vandamál við fiskeldið.
Það er því nauðsynlegt að fylgjast
vel með súrefnismagni á mismun-
andi dýpi í Lóni, og hafa á taktein-
um aðferðir til að fjarlægja eldis-
úrgang af botninum ef með þarf.
I hvassviðri vill ísing oft setjast á
búrin og þarf þá að hafa mann-
skap tiltækan til að berja hann af.
Þá getur ísrek valdið skemmdum á
búrunum, en nú er reynt að hefta
það með því að strengja stálvíra
með flotum fyrir búrin.
Volgar lindir viö Litluá hjá
Skúlagarði.
Undan syðri bakka Litluár,
norður frá Skúlagarði, sprettur nú
fram mikið magn lindarvatns með
hitastigi frá um 12—14°C allt árið
um kring. Efnaeiginleikar þessa
vatns eru sérstaklega hagstæðir
fyrir fiskeldi. Súrefnismettun er
um 90%. Eini annmarki vatnsins
er sá, að það er yfirmettað af
köfnunarefni og því nauðsynlegt
að eyða slíkri yfirmettun með
hæfilegri loftkun.
Það vatn og það land sem hér
um ræðir er í landi jarðanna
Krossdals og Árdals. Eigendur
þessara jarða stofnuðu með sér
félagsskap er ber nafnið Krossdal-
ur hf., í þeim tilagangi að
fullreyna með eldistilraun á laxa-
seiðum, hvort lindarvatnið væri
vel hæft til fiskeldis. Tilraun þessi
var gerð í samvinnu við Fiskifélag
íslands. í þessu skyni var sett upp
sú tilraunaaðstaða, sem getur að
líta á mynd 12. Voru eldistil-
raunirnar framkvæmdar sumrin
1981 og 1982 og lokaniðurstaðan
sú, að umrætt lindarvatn sé sér-
staklega vel hæft til laxeldis, eftir
að það hefur verið loftað, en til
þess verður að dæla því í nokkra
hæð.
Ókannað er hve mikils magns af
volgu lindarvatni mætti afla á
þessum stað, en ekki sýnist ólík-
legt að það gæti orðið 1000—2000
lítrar á sekúndu. Ekki hefur held-
ur verið áætlað hve mikið af lax-
gönguseiðum mætti framleiða í
eldisstöð við Litluá, en ljóst er að
framleiðslan gæti skipt milljónum
seiða. Með því að ala seiðin í 10—
12 g stærð í eldisstöð við Litluá, og
ala seiðin síðan áfram í flotbúrum í
Lóni, mætti enn auka mjög á
framleiðslugetu þess svæðis. Má
ætla að á þessu svæði mætti þannig
framleiða að minnsta kosti 10
milljónir seiða til hafbeitar.
Á þessum tölum má sjá að fisk-
eldis- og fiskræktarmöguleikar í
Kelduhverfi eru miklir. Vanda-
málið snýst hins vegar ekki um
seiðaframleiðslu, heldur þarf
ákveðin prósenta þessara seiða að
skila sér af hafi til að hafbeitin geti
orðið arðbær. Ljóst er að enn
skortir mjög á rannsóknir í þess-
um efnum og enn er langt í land að
hægt sé í alvöru að tala um hafbeit
sem atvinnugrein. Á vegum ISNO
félagsins var sleppt til hafbeitar 20
þúsund laxaseiðum sumarið 1981,
og öðrum 20 þúsundum sumarið
1982. Árangur þessara hafbeitar-
tilrauna er enn ekki kominn í ljós,
FREYR — 473