Freyr - 15.06.1983, Blaðsíða 30

3. tada. Afurðir Svarthöfðaáa í úrvalstilraun.
Valhópur Háfætt í
Lágfætt Óvalið Háfætt % af lágfættu
a) 2—6 v. ær 1970—74, á lélegu landi
Fædd lömb eftir 100 ær 95 97 103 108
Lambavanhöld, % 16 12 11 69
Lömb til nytja eftir 100 ær (*) 80 85 92 115
Þungi lamba á fæti, kg (*) ■ 22,1 23.0 23,2 105
Reiknað kjöt, kg/á (*) 7,3 8.3 9.5 130
b) 7—8 v. ær 1973—76, á góðu landi
Fædd lömb eftir 100 ær 92 103 119 129
Lambavanhöld. % 10 5 2 20
Lömb til nytja eftir 100 ær (*) 82 96 116 141
Þungi lamba á fæti. kg (*) 34,5 36,1 37.1 108
Reiknað kjöt, kg/á (*) 14,4 17,0 21.2 147
(*) Þegar lömbin voru tckin undan ánum.
Þorgeirsson krufði skrokka af á heldur en bæði óvöldu ærnar og allt úrval, bæði að lágum og háum
lömbum úr þessari tilraun í dokt-
orsverkefni sínu í Edinborg, en
ekki verður fjallað um niðurstöð-
ur hans hér.
Lágfætt feitara.
Mikil breyting varð á fótleggja-
lengd völdu hópanna fyrstu 20
árin. í háfætta hópnum lengdust
fótleggir um 12 mm, en styttust
um 11 mm í lágfætta hópnum. í
óvalda hópnum breyttist fótahæð
ekki, sjá 1. mynd.
Arið 1973 voru krufnir skrokk-
ar af 25 sláturlömbum (gelding-
um) úr hverjum hóp við 30 kg
þunga.
Samkvæmt niðurstöðunum var
beinaþunginn svipaður í öllum
hópum, en minni vöðvar og meiri
fita í lágfætta hópnum.
Háfætt miklu afurðameira.
í 3. töflu eru sýndar afurðir ánna í
fótahæðartilrauninni í Edinborg,
annars vegar afurðir eftir 2—6
vetra ær á lélegu landi, en hins
vegar eftir 7—8 vetra ær, sem
fengu við hrút af öðru kyni og
gengu á góðu landi.
Samkvæmt tölunum í 3. töflu
hafa háfættu ærnar verið frjó-
samari, misst færri löntb, átt þyng-
ri lömb og skilað meira kjöti eftir
lágfættu ærnar.
Munurinn á háfættum og lág-
fættum ám í reiknuðu kjöti eftir á
var 30% háttfættu ánum í vil á
lélega landinu, en varð 47% há-
fættu ánum í vil, þegar allir hóp-
arnir voru á góðu landi.
I greininni í ársskýrslu ABRO,
1980 segir A.F. Purser (bls. 18):
„Nánari rannsóknir eru nú
fyrirhugaðar á orsökum lamba-
dauða í þessum valhópum, þar
sem sérstaklega verður leitað að
tengslum milli beinaþroska, bygg-
ingarlags, frjósemi áa og lífsþrótts
lamba. Stígandi og stöðug breyt-
ing í háfætta hópnum endurspegl-
ast nákvæmlega, en í gagnstæða
átt hjá lágfætta hópnum. Þetta
bendir til, að hending ráði ekki
þessum breytingum, heldur sé
hægt að finna sameiginlegan
erfðaþátt að baki þeim.“
Að lokum bendir Purser á, að
útkoman í háfætta hópnum sýni,
að hægt sé að velja lengi til sömu
áttar í sauðfé, án þess að afurða-
semi fari að hraka.
Þessi ályktun Pursers gerir að
engu þá tilgátu Sveins Hallgríms-
sonar, að lág afurðasemi dætra
lágfættu hrútanna, í tilraun á Hesti
með háfætta hrúta sem ærfeður,
stafaði af því að afurðasemin væri
hæfniseiginleiki, sem hrakaði við
fótum (sjá Búnaðarblaðið 1963, 3.
árg., 12. tbl. bls. 23—25 og Bún-
aðarblaðið 1968, 8. árg., bls.
114—118). Afurðasemi ánna í
Edinborg stórbatnaði við að velja
að háum fótum í 20 ár, en versnaði
því nær jafnmikið við að velja að
lágum fótum á sama tíma.
Ástæða til endurskoðunar.
Af því sem tilfært hefur verið hér
að framan er ljóst, að endurskoða
þarf stefnuna í sauðfjárræktinni
hér á landi.
Öll rök hníga að því, að auka
beri ull af hverri kind með kynbót-
um og bæta þurfi ullargæðin stór-
iega með bættri meðferð og kyn-
bótum.
Einfaldasta leiðin til að kyn-
bæta ullarlit er að meta alhvít
lömb við móttöku í sláturhúsi og
greiða hærra verð til bænda fyrir
gærurnar af alhvítu lömbunum.
Arfgengi á rauðgulum illhærum
er mjög hátt, svo að mjög auðvelt
er að losna við þær með úrvali.
Bændum landsins og öllum
þeim sem vinna að ullariðnaði í
landinu væri það mikill ávinning-
ur, ef ullarkynbætur yrðu látnar
hafa forgang næstu misserin. þeg-
ar hrútar verða valdir á sæðinga-
stöðvar.
478 — FREYR