Freyr - 01.06.1991, Blaðsíða 7

11.’91
FREYR 451
RITSTJÓRNARGREIN-------
Nemendafyrirtœki
Á vorfundi Búnaðar- og garðyrkjukenn-
arafélags íslands sem haldinn var á
Hvanneyri 23. og 24. maí sl. var efnt til
námsstefnu undir stjórn Hákons B. Land-
ráks, lektors við Kennaraháskólann í
Stavangri í Noregi. Námsstefnan bar, í
lauslegri þýðingu, yfirskriftina: „Skólinn
sem aflvaki í byggðaþróun. - Virkur skóli í
umhverfi sínu með áherslu á nemendafyr-
irtæki sem kennslutæki“.
í inngangserindi á námsstefnunni benti
Hákon B. Landrák á að hröð þróun eigi
sér stað í norsku þjóðfélagi um þessar
mundir. Breytingar á atvinnumöguleikum
eru hluti af þessari þróun. Efnahagsástand
og atvinnuleysi eru aðrir þættir. Stjórn-
málamenn, fólk úr atvinnulífinu og al-
menningur er sammála um að þessi staða
kalli á fólk með hæfileika til skapandi
hugsunar og til að ryðja nýjar brautir til
atvinnusköpunar í þjóðfélaginu.
Petta ástand hefur kallað á það, m.a.,
að beina athyglinni að unga fólkinu, sem
situr á skólabekk, til að virkja það til að
koma með nýjar hugmyndir um atvinnu-
sköpun á heimaslóðum og hjálpa því til að
hrinda þeim hugmyndum í framkvæmd.
Hugmyndin með þessu er að efla með
nemendum skapandi starf sem þeir fá
tækifæri til að láta raunverulega reyna á.
Nokkur ár eru síðan þessum hugmynd-
um var hrint í framkvæmd í skólum í
Ryfylki í Rogalandi í Noregi og hefur
árangur af því starfi orðið góður. Hug-
myndin hefur verið kynnt víða í Noregi og
á Norðurlöndum, en einnig í Bretlandi.
Nemendur í áðurnefndum skólum hafa
stofnað fyrirtæki út frá þeim hugmyndum
og forsendum sem þeir hafa haft og mögu-
leikum sem þeir hafa komið auga á í
umhverfi sínu til að selja framleiðslu sína
eða þjónustu. Þetta hefur verið hluti af
námi þeirra og jafnvel skapað þeim vinnu í
sumarleyfum en ekki verið á kostnað ann-
arra námsgreina, þvert á móti hefur þarna
orðið til áhugavert og spennandi viðfangs-
efni sem komið hefur í veg fyrir skólaleiða
og verið hvatning til stunda aðrar náms-
greinar betur.
Sem dæmi um nemendafyrirtæki nefndi
Hákon B. Landrák minjagripagerð, þ.á
m. að nemendur hefðu gert samning við
fyrirtæki um að framleiða minjagripi
merkta því sem gefnir voru gestum þess.
Annað fyrirtæki nemenda var um upptöku
á efni á vídóspólur, svo sem frá ferming-
um; undirbúningi, athöfn og veislu, eða á
öðru sem eftirspurn var eftir. Þriðja fyrir-
tækið ræktaði grænmeti og garðagróður til
sölu.
Nemendafyrirtæki hafa sömu uppbygg-
ingu og verkaskiptingu og önnur fyrirtæki.
Stjórnandi sér um viðskipti út á við, aðrir
bera ábyrgð á framleiðslunni, fjármálum,
dreifingu, lager o.s.frv. Vinna í nemenda-
fyrirtæki á að vera sem bestur undirbún-
ingur undir lífið sem bíður að skólagöngu
lokinni.
Ljóst er að sams konar þróun á sér stað á
íslandi og í Noregi hvað varðar atvinnu-
möguleika í dreifbýli. Hugmyndir þær sem
hér hafa verið kynntar lauslega eru allrar
athygli verðar. Sá árangur sem náðst
hefur í að hrinda þeim í framkvæmd í
Noregi er sterk vísbending um að það megi
einnig gera hér á landi. Allar upplýsingar
um það hvernig að því skuli staðið eru til
reiðu og aðgengilegar.
M.E.