Freyr - 01.06.1991, Síða 18

462 FREYR
11.’91
Rannsóknir frá Bretlandi gefa til
kynna að snarrót sé þar lítið bitin
af hrossum, en athuganir frá
Kanada benda til að hún sé bitin í
einhverjum mæli árið um kring af
stóðhrossum. Komið hefuríljós að
íslensk hross sem flutt voru til
Alaska bitu þar mikið snarrót.
Hugsanlegt er að íslenski hestur-
inn nýti þessa tegund í meiri mæli
en ýmis önnur hrossakyn. Ætla
verður að snarrótargraslendi sé
ágætt til hrossabeitar og þoli tals-
vert beitarálag. I Sölvholti var
mest um snarrótina á þurrlendis-
rimum í léttbeitta og miðlungs-
beitta hólfinu, þar sem hún ríkti
með hálíngresi. A þessum rimum
voru hrossin mest á beit og var
beitarálag þar miklu meira en í
rakari hlutum hólfanna. Snarrótin
minnkaði mikið í gróðri er kom út
fyrir rimana og hvarf hún alveg úr
landinu þar sem jarðraki var mest-
ur. í þungbeitta hólfinu virtist land
vera of rakt til að hún þrifist þar.
Hrossin sóttu í nokkrar tegundir
sem fremur lítið var um og þau
þurfa sennilega að hafa svolítið
fyrir að ná í. Dæmi um það er
mýrelfting, sem fannst í litlum
mæli í öllum hólfum. Tegundin er
fremur smávaxin og sker sig ekki
úr gróðrinum. Sókn hrossanna í
mýrefltingu er athyglisverð þar
sem hún hefur, ásamt fleiri tegund-
um elftinga, verið talin eitruð fyrir
hross samkvæmt erlendum athug-
unum. Túnfífill fannst í svolitlum
mæli í léttbeitta hólfinu og var
meðal þeirra tegunda sem hrossin
sóttu mest í. I erlendum rannsókn-
um hefur einnig komið fram að
hross sækjast eftir túnfífli, en hann
er mjög nærringarríkur.
Nýting framrœstra mýra
til beitar
Allnokkur umræða hefur farið
fram undanfarið um að færa beit af
viðkvæmum afréttalöndum niður á
láglendi. Verði það gert má búast
við að nýting framræsta mýra til
beitar aukist frá því sem nú er. í
beitartilraununum kom í ljós að
hross þrífast vel á framræstum
mýrum og almennt betur en naut-
gripir og sauðfé, sem ná þar oft á
tíðum ekki viðundandi þrifum.
Jarðvegi framræstra mýra er vart
hætt við eyðingu vegna óhóflegrar
beitar en engu að síður eru því
takmörk sett hve langt má ganga í
nýtingu gróðursins. Mikils er um
vert að hafa í huga niðurstöður
rannsókna og reynslu bænda þegar
teknar eru ákvarðarnir um búfjár-
fjölda í högum.
Fyrri hluta tilraunatímabilsins í
Sölvholti var beit nautgripa og
sauðfjár stillt í það hóf að í engu
hólfanna virðist gróðri hafa hnign-
að. Breyting varð á gróðurnýtingu
eftir að farið var að beita hrossum
á landið. í þungbeitta hólfinu, þar
sem hvert hross hafði í upphafi 0,6
hektara til beitar að sumrinu,
hnignaði gróðri og beitarþol lands-
ins rýrnaði verulega. í léttbeitta og
miðlungsbeitta hólfinu, þar sem
hvert hross hafði um 1,7 og 1,0
hektara til beitar, hnignaði gróðri
hins vegar ekki og ástand beiti-
landsins hélst ágætt. Hafa ber hug-
fast þegar mið er tekið af þessum
niðurstöðum að í tilraununum var
hrossum beitt skemur sumar hvert
en víða tíðkast í högum. Jafnframt
eru gróðurskilyrði í Sölvholti með
þvj sem best gerist hér á landi.
í framræstum láglendismýrum
eru skilyrði víðast þannig að gróð-
urinn á að vera órofinn og mynda
samfellda þekju. Hann á jafnframt
að þola talsverða beit án þess að
láta undan. Pað er venjulega merki
um ofbeit þegar gróðurþekjan hef-
ur rofnað og skín í beran jarðveg á
víð og dreif um beitilandið. Þegar
svo er komið er land yfirleitt
snöggbitið og sinulaust með öllu og
háplöntuþekjan orðin innan við
50%. Ástæða er til að draga veru-
lega úr beitarþunga eða friða land
um nokkurn tíma ef gróðurástand
verður eins slæmt og hér er lýst.
í hrossahögum þar sem gróður
hefur látið undan vegna ofbeitar
getur komið til álita að dreifa
áburði til að örva grassprettu og
bæta gróðurástandið. Langvarandi
ofbeit getur leitt til þess að eftir-
sóttar tegundir hverfi úr beitilandi.
Við hagabætur gæti því verið
ástæða til að sá góðum beitarteg-
undum eins og t.d. snarrót, hálín-
gresi og vallarsveifgrasi, finnist
þær lítið eða ekki í landinu. Það
ber að hafa í huga að þessar teg-
undir þrífast illa þar sem mjög rak-
lent er.
Heimildir
Borgþór Magnússon og Sigurður H.
Magnússon 1990. Áhrif búfjárbeitar á
gróður framræstrar mýrar í Sölvholti í
Flóa. Fjölrit RALA nr. 147, 63 bls.
Borgþór Magnússon og Sigurður H.
Magnússon 1990. Studies in the grazing
of a drained lowland fen in Iceland. I.
The responses of the vegetation to livest-
ock grazing. Búvísindi 4: 87-108 (í prent-
un).
Sigurður H. Magnússon og Borgþór
Magnússon 1990. Studies in the grazing
of a drained lowland fen in Iceland. II.
Plant preferences of horses during sum-
mer. Búvísindi 4: 109-124 (í prentun).
Höfundar eru gróðurvistfrœðingar og
starfa sem sérfræðingar á Rannsókna-
stofnun iandbúnaðarins.
Héraðsráðunautur
Búnaðarsamband Suðurlands óskar eftir að ráða
héraðsráðunaut. Starfssvið hans verður m.a. leið-
beiningar um heyverkun, fóðrun og bútœkni.
Upplýsingar gefur Sveinn Sigurmundsson í
síma 98-21611.
Búnaðarsamband Suðurlands