Freyr - 01.07.2002, Qupperneq 14

Sýrumeðhöndlun byggs sem geyma á í opinni stæðu (e. NOFO). Mikilvægt
er að sýran blandist bygginu vel, eins og nánar er fjallað um i greininni.
kg/mín fara í gegnum hann en
það er háð m.a. þurrefnisinni-
haldi byggsins og halla snigilsins.
Bygg var sett í fimm kör, og
reynt mismikið af própíonsýru í
hvert þeirra. Ekki var talin
ástæða til þess að hafa með til-
raunarlið án íblöndunar. Erlendis
er ráðlagt magn própíonsýru
eftirfarandi sé um opna kom-
geymslu að ræða:
Bygg með 70 % þurrefni 13 1/tonn
Bygg með 60 % þurrefni 22 1/tonn
Bygg með 50 % þurrefni 30 1/tonn
Samkvæmt þessari reglu hefð-
um við átt að nota 26-28 lítra af
sýru í tonnið. Við kusum hins
vegar að halda okkur neðar og
reyndum skammtana 12, 18 og
24 1/t.
Til þess að fylgjast með verkun
var hitamælum komið fyrir í kör-
unum og hiti í súrbygginu mæld-
ur við og við fram í desember.
Kömnum var komið fyrir í óein-
angraóri hlöðu í Keldudal, þar
sem þau stóðu opin allt fram í
apríl að tekin voru mælisýni úr
þeim.
Góður árangur fyrstu
TILRAUNARINNAR
I stuttu máli reyndist súrbyggið
í öllum kömnum verkast prýði-
lega. Það varð ekki vart neinna
óæskilegra breytinga í því þótt
geymslutíminn væri fullir sjö
mánuðir.
Hitastig í súrbygginu fyrstu
þrjá mánuðina fór aldrei yfír
15°C. Hæstur var hitinn á fyrstu
dögurn geymslunnar. Síðan virð-
ist hann hafa fallið jafnt og þétt.
Sýmstigið í súrbygginu var að
meðaltali pH 4,59 (hæst 4,77 en
lægst 4,36). Reiknuð tala fyrir
náttúrlega súrsun byggs í plast-
sekkjum við sama þurrefni og
geymslutíma er pH 5,22 ef miðað
er við mælingar hjá allmörgum
kombændum veturinn 1997-
1998. Sýrustigstölumar sýna líka
hve vel própíonsýran hefúr
varðveitt byggið.
Ekki fúndust nein áhrif af
magni própíonsýmnnar á verkun
byggsins þrátt fyrir það að mjög
væri dregið úr sýmmagninu. Þótt
magnið væri komið ofan í 12
1/tonn var ekki að sjá áhrif af því.
Þessi niðurstaða vakti okkur
nokkra undmn, í ljósi erlendu
reglunnar sem áður var getið.
Líklegasta skýring á misræminu
er umhverfíshitinn. I nágranna-
löndum geta bændur verið að
súrsa bygg sitt í 10-25°C dags-
hita, og stundum meira, og með-
alhiti fyrstu geymsluvikna er að
sama skapi hærri en hérlendis þar
sem hann er 3-7°C í september-
október.
Byggkörin voru sett í tvær
stæður. Vatnsdropar úr þaki láku
ofan i efstu körin tvö þegar úti-
hitastigið var að sveiflast í kring-
um frostmarkið. Skoðað var
hvort það hefði einhver áhrif á
byggið. I ljós kom að u.þ.b.
hnefastórt svæði þar sem drop-
amir höfóu fallið niður var farið
að skemmast þegar kom að gjöf-
um á bygginu. Létt yfirbreiðsla
virðist því vera nauðsynleg til að
verja byggið slíkum raka.
Við völsun var byggið mjög
laust i sér og rann auðveldlega
þrátt fyrir lítið þurrefnisinnihald.
Öll meðhöndlun var mun auð-
veldari en á sambærilegu byggi,
sýrðu á náttúrlegan hátt og
auðvelt var að valsa það. Byggið
ást mjög vel en ekki var gerður
samanburður á áti við annað
bygg-
Komið hefur í ljós í innlendum
tilraunum með súrsun byggs með
svo lágt þurrefni, eins og var í til-
rauninni í Keldudal, að etanól-
gerjun getur orðið umtalsverð.
Hún er óæskileg vegna mikils
orkutaps þó svo að fóðrið geti
verið mjög lystugt. Sýmstig er
hátt og byggið er viðkvæmt fyrir
skemmdum á umbúðum.
I Keldudal var einnig gerð at-
hugun með að hella u.þ.b. 3-4
lítmm af própíonsýra úr garð-
könnu ofan á bygg í stórsekkjum
áður en þeim var lokað. Byggið
var með u.þ.b 50% þurrefni.
Þremur vikum seinna vom um-
búðir á þremur slíkum sekkjum
og einum ómeðhöndluðum til
samanburðar opnaðar. Fjómm
dögum síðar var farið að gæta
hita í ómeðhöndlaða bygginu og
var hann þá gefínn. Síðasti sekk-
urinn af því sýmmeðhöndlaða
var gefinn sextán dögum síðar og
var þá enn ekki vart neinna
breytinga á því byggi. Þessi at-
hugun bendir til þess að auka
megi geymsluöryggi byggs í stór-
sekkjum að einhverju marki þrátt
| 14-Freyr 6/2002