Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.07.1996, Blaðsíða 10

Sig. Magnússon:
^cenlei&omoíanmn
Sagamín “Kærleiksmolarnir” fjallarumhvernig
ég upplifði sterkustu kærleikstilfinninguna sem ég
man eftir sem barn þá níu ára gamall. Það voru
nokkrir sykurmolar sem urðu til þess að í brjósti mínu
vaknaði kærleikstilfinning, sem hefur enst mér alla
tíð síðan; kærleikstilfinning sem ætíð kemur í brjóst
mitt þegar mér verður hugsað til ömmu minnar og
sykurmolanna, sem hún gaf mér að skilnaði um
haustið 1943 þegar ég fór úr sveitinni.
Sagan er á þessa leið:
Þetta sumar eins og l'lest önnur var móðir mín
með mig og systur mínar í sveitinni hjá ömmu og afa,
en þau bjuggu á Hreggstöðum í Barðastrandarhreppi.
Þar á bænum voru einnig fóstursystir og bræður
móður minnar. Fóstursystir mömmu var kölluð Kitta,
tíðum fylgdi ég henni þegar hún var að bjástra úti við
en þess þurfti hún einatt þar sem heimilis og eldhús-
störf voru unnin um víðan völl. Fyrst má nefna
hlóðaeldhúsið þar sem hún brenndi kaffibaunirnar í
risastórum potti, sem hékk í krók yfir hlóðunum
(hójárni eða hórjárni hef ég einnig heyrt nefnt). Þetta
var spennandi því ég fékk að bera inn móflögur og
stundum að setjaeina og eina á eldinn undir pottinum.
Svo var það við bæjarlækinn þar sem svo margt fór
fram. Þar var bunustokkurinn þar sem vatnið var
látið renna í vatnsföturnar og þar var plássið fyrir
útvötnunina. Þegar þurfti að útvatna fisk eða kjöt, var
það gert í krónni við bunustokkinn, og þegar þvott-
urinn var þveginn var unnið við lækinn. Lækurinn
var mjög eftirtektarverður þar sem margir þættir
heimilisverka og eldhúsverka fóru fram á bökkum
hans. Verka sem nú eru unnin með nútíma heimilis-
tækjum. Einn staður var þó öðrum merkilegri, það
var hjallurinn, sér í lagi loftið í honum en þangað var
farið með svo margt þegar komið var úr kaupstaðnum.
Það er mér eftirminnanlegt þegar farið var með ullina
niður til Flateyjar sólríkan dag þetta sumar áheimilis-
bátnum “Víkingi“. Ullarballarnir ofan á bátnum
mynduðu stóran hlaða poka sem bundnir voru kirfi-
lega niður með hrosshársreipum. Það var autt pláss
aftast í bátnum kringum mótorhúsið og stýrissveifina,
þar gat fólkið verið og stýrimaðurinn stýrt. Allt í einu
heyrðust mótorskellir og báturinn fór að þokast út
spegilsléttan sjóinn út yfir Hreggstaðabótina í átt til
eyjanna.
þegar frændur mínir komu heim daginn eftir úr
kaupstaðnum með ýmsan varning, var sumt sett upp
á hjallloftið en annað í skemmuna. í skemmunni
mátti ég vera og fékk að bjástra með spýtu í hefil-
bekknum, þegar frændurmínir voru að vinna þar.
En það var hjallurinn og loftið í honum, sem áttu
hug og athygli rnína óskipta ef til vill vegna þess að
mér hafði verið bannað að vera þar og oftast þegar ég
sá Kittu frænku fara þangað út elti ég og fylgdist
grannt með öllu sem hún gerði. Svo var það skömmu
eftir kaupstaðaferðina þetta sumar að Kitta fer út í
hjallinn og tók ég þá vel eftir athöfnum hennar þar
úti, hún var ekki að ná í þvott eins og venjulega,
heldur fór hún rakleitt að stiganum, fetaði sig upp
eftir honum, ýtti lofthleranum upp og hvarf svo inn
af skörinni. Það heyrðust alls konar hljóð þar uppi á
meðan Kitta var þar, sem vöktu athygli mína. þó var
eitt fremur öðru sem vakti óstjórnlega forvitni, það
var einkennilegt marr. Ég varð að komast að því
hvað það væri sem gæfi svona hljóð frá sér. Eftir
skamma stund kom Kitta niður og fór inn í búr með
það sem hún hafði sett í svuntuna. Nú var hugur minn
allur við hjallinn og lofthlerann, - og hljóðið sem ég
hafði heyrt. Þegar ég taldi að engin tæki eftir mér
skaust ég út í hjallinn, prílaði upp stigann og reyndi
við lofthlerann. Ég setti haus og hendur uppundir
hann og ýtti á af öllum kröftum.
Hlerinn þokaðist upp á við og allt í einu small
hann yfir í vegginn, leiðin var opin. Ég fór nú inn á
loftið og þar voru pokar, sekkir og kassi ásamt fleira
dóti. En hvaðan kom hljóðið sem ég heyrði? Ég leit
í kringum nrig og athyglin beindist að kassanum.
Þetta varfallegurtrékassi með stórum svörtum stöfum
og með loki sem hafði verið spennt upp. Þarna var
trúlega uppspretta marrsins ég lyfti lokinu varlega og
kíkti niður í kassann, það stirndi á innihaldið, það
voru sykurmolar. Kassinn var nærri fullur af sykur-
molum. I honum var meira af molum en ég hafði
nokkurn tíma á ævi minni séð. Mér varð hugsað til
systra minna og mömmu sem voru inni í bænum, ég
tók hnefafylli og setti í buxnavasann, nú ætlaði ég að
gleðja þær. Ég prílaði niður stigann, fór inn í herbergi
til systra minna þar sem þær voru að leika sér og gaf
þeim mola. Skömmu seinna kemur mamma brosandi
inn í herbergið til okkar og bauð ég henni góðgætið,
en við það breyttist svipur hennar og á því andartaki
skildi ég að ég hafði gert eitthvað skelfilegt og það
var ógn í rödd hennar þegar hún fór að sneypa mig
fyrir óhlýðni og að ég ætti skilið hirtingu fyrir
óþægðina. Ég beið ekki eftir að mamma næði mér.
10