Landneminn - 01.04.1955, Blaðsíða 9

stutt r a b b
um siéiiaskipíingu
Sósíalistar berjast fyrir stéttlausu
þjóðfélagi. Sumir gera sér fárán-
legustu hugmyndir um þetta stefnu-
skráratriði, halda jafnvel aS átt sé
viS afnám síar/sstétta og hverjum
einstaklingi ætlaS aS vera eins kon-
ar sambland þeirra allra, líkt og
klettafjallaskáldiS kvaS:
Löngurn var ég lœknir minn,
lögfrœ'ðingur, prestur,
smiður, kóngur, kennarinn,
kerra, plógur, hestur.
GóSu heilli er þessu ekki þannig
fariS!
Um langar aldir hafa þjóSir heims
skipzt í höfuSatriSum í tvær hags-
munalega andstæSar stéttir. í fom-
öld var mönnunum skipt í þræla og
þrælaeigendur. Hinir síSarnefndu
áttu þrælana meS húS og hári. Þræl-
arnir áttu ekki neitt og hlutu ekki
önnur laun erfiSis síns en þaS,
sem þrælaeigendunum þóknaSist aS
skammta þeim: oftast aSeins brýn-
ustu nauSþurftir til viShalds starfs-
kröftum þeirra og iSulega ekki þaS,
MeS vaxandi verktækni varS þetta
skipulag úrelt: ÞaS borgaSi sig ekki
lengur fyrir þrælaeigendur aS ala
önn fyrir þrælunum, hin dauSu tæki
voru léttari á fóSrum og gátu unniS
margra manna verk. Einnig var farr
iS aS ympra á því, aS þrælaskipu-
lagiS væri ranglátt og svívirSilegt.
Smám saman óx þeim svo ásmegin,
er börSust fyrir frelsi þrælanna meS
skírskotun til réttlætis og mannúS-
ar. Þetta tvennt, úrelding skipulags-
ins og frelsisbarátta hinna kúguSu,
leiddi til afnáms þrælahalds í
hverju landinu á fætur öSru. En
stéttaskiptingin hafSi ekki veriS
upprætt fyrir því: hún breytti aS-
eins um form. Á miSöldum skiptast
t.d. þjóSir Vestur-Evrópu í forrétt-
indastétt klerka og aSals og hina
svonefndu „þriSju stétt“. Forrétt-
indastéttin átti nær öll auSævi, en
var þó skattfrjáls. „ÞriSja stéttin“,
sem skapaSi öll helztu verSmætin,
hafSi ekkert pólitískt frelsi, en bar
ein skatta og skyldur og vann fyrir
forréttindastéttinni. Borgarar töldust
þá til „þriSju stéttar“. Margir
þeirra auSguSust mjög á verzlun
vegna aukinna og örari viSskipta
þjóSa í milli einkum eftir landa-
fundina miklu. Þeim tókst að fylkja
„þriðju stéttinni“ til baráttu gegn
forréttindastéttinni, og loks var aS-
alsskipulagiS afnumiS, fyrst í Frakk-
landi með stjórnarbyltingunni miklu
1789 og síðar einnig í öðrum lönd-
um. En borgararnir, er þá hófust til
valda, afnámu ekki stéttaskipting-
una, heldur hrifsuðu aðeins til sín
forréttindin úr höndum aðals og
klerka og hnepptu alþýðu í ánauð
auðvaldsskipulagsins. Og enn skipt-
ast þjóðirnar utan hins sósíalska
heims í tvær hagsmunalega andstæS-
ar stéttir: vinnuveitendur, sem eiga
atvinnutæki og jarSeignir, og laun-
þega, er ekkert eiga nema vinnuafl
sitt. Hagsmunir þessara stétta hljóta
jafnan að rekast á. ÞaS er launþeg-
anum í hag að fá sem hæst verð
fyrir aleigu sina, vinnuaflið —
fá sem hœst kaup. Eftir því
sem kostnaður við atvinnureksturinn
er minni hagnast vinnuveitandinn
meira. Einn kostnaðarliðurinn við
allan atvinnurekstur er vinnulaun.
Þess vegna er það vinnuveitandan-
um í hag að fá sem ódýrast vinnu-
afl — eða: að launþeginn fái sem
lœgst kaup. Þessar hagsmunaand-
stæður vilja sósíalistar afnema vegna
þess, að meðan ópersónuleg vald-
stétt getur haft hag af því að hrekja
hina mörgu og smáu út á eyðihjarn
neyðar og fáfræði, verður ekki
komið í veg fyrir, að hún geri það
gróðafíkn sinni til fullnægingar. í
staS arðránsaðstöðunnar býður sós-
íalisminn kapitalistunum að vinna
fyrir sér með heiðarlegum hætti
sem aðrir menn að almenningsheill.
Og enginn vafi er á því, að fjöl-
margir vinnuveitendur munu reyn-
ast hinir nýtustu þegnar í stéttlausu
þjóðfélagi, þegar búið er að koma
þvi á og fá þeim þjóðnýt verk að
vinna — þegar búið er að taka frá
þeim freistinguna að hagnast á ann-
arra vinnu.
Stéttaþjóðfélagið hefur aldrei sam-
ið vopnahlé við smælingjana einn
einasta dag. Það hefur þjarmað svo
að þeim alla tíð, að milljónir manna
hafa dáið úr hungri og klæðleysi á
ári hverju og enn fleiri orSið sjúk-
dómum að bráð aðallega eða ein-
göngu vegna illrar aðbúðar, vegna
örbirgðar. Þar viS bætast allir þeir
sem fórnað hefur verið á vígvöllun-
um í baráttu yfirstéttanna um heims-
gæðin. Styrjaldir og örbirgð eiga
rætur aS rekja til stéttaskiptingar-
innar. Þess vegna verður að afnema
hana, ef manndráp og neyð eiga að
víkja, friður og hagsæld að ríkja.
En til þess að hægt sé að uppræta
• stéttaskiptinguna, verður að af-
nema einkaeignarrétt á framleiðslu-
tækjum og jarðeignum.
LANDNEMINN 9