Landneminn - 01.10.1955, Blaðsíða 6

þagnaður þegar annar gellur viS.
Þetta er prófraun: hljómurinn gef-
ur til kynna, hvort pípan er ógölluS
éða ekki. Hvílík stálsinfónía, hví-
líkir hljómar í þessu risavaxna
píanói stóriðjunnar!
Margir af verksmiðjustjórnendun-
um og verkstjórunum eru konur,
jafn kunnugar öllum knútum í stál-
iðjuverinu og eldhúsinu heima hjá
sér. Nokkrar stúlkur koma til okkar
og gefa okkur hringi, sem hafa ver-
ið sagaðir af stálrörunum. Dálítið
víð armbönd, þyngri en nokkur
handjárn, blikandi í sárið og með
hárbeittar brúnir. Stálhringir frá
Anshan til minja: hverjum mun
detta í hug, að þeir séu kínverskir?
Stúlkurnar eru mitt á milli þess að
vera feimnar og djarflegar, ákveðn-
ar í hreyfingum, rjóðar í kinnum
þrátt fyrir inniveruna í verksmiðj-
unum, með þykkar fléttur festar upp
í hnakkanum til þess að ekki stafi
af þeim lífshætta innan um vélarnar.
Stáliðjuver sem framleiðir járn-
b^autarteina. Hráefnið er sverir járn-
bjálkar, sem eru gripnir með raf-
segli, er svífur af stað meS þá gegn-
um loftið. Stúlka situr við tækja-
borð og stiórnar málmbyrðunum af
leikandi lipurð (en manni verður
hu^sað, hvernio: færi, ef rafstraum-
urinn rofnaði: skella þá járnstykk-
in á gólfiS?). Ógurlegur ofn gleypir
járnbitana, og eftir nokkra stund
koma þeir út úr honum hvítglóandi,
iþjóta af stað með stuttu millibili
eftir rennibrautum inn í pressurnar,
fara í gegnum hverja pressuna á
annarri, verða stöðugt lengri og
miórri: glóandi slöngur í eltingaleik
fram og aftur um verksmiðjuna.
Standi maður á einhverri brúnni,
þes*ar svona glóormur kemur æð-
andi framhiá, fær maður ofbirtu í
au<?un og finnur brennandi geisla-
hitann. En brátt er órólegu flakki
ormsins lokið, hann safnast til sinna
líka í hinum enda verksmiðjunnar,
dökknaður og storknaður, orSinn að
járnbrautarteini.
Voða ber aS höndum. Tveir gló-
andi járnormar hafa lent fast hvor
á eftir öSrum inn í eina pressuna,
kviknaS saman á leiðinni í gegnum
hana, og út úr henni kemur helm-
ingi lengri teinn en venjulega. Hann
rekst einhvers staðar í, kengbognar,
rífur með sér járnbrú, verður eins
og átta í loftinu, líkastur glóðar-
þræði í gífurlega stórri ljósaperu.
Nokkrir verkamannanna hrópa og
pata með höndunum, einn þeirra
þýtur af stað með Iogsuðutæki,
greinilega í þeim tilgangi að brenna
teininn í tvennt, en hrekkur undan
logandi kvikindinu, sem mundi
brenna af honum fæturna á svip-
stundu, ef þaS kæmi viS hann. I
sömu andrá er straumurinn rofinn,
allar vélarnar stöðvast, teinarnir
storkna í pressunum.
Við lítum rétt sem snöggvast inn
í bræðsluskála og steypustöðvar, þar
'sem hávaðinn, hitinn, úteeislunin frá
járni í deirrlu, neistaregn úr pressum
og sindur undan slasihömrum staS-
festa fullkomlega hugmvndir manna
um stóriðjuverin sem jarðnesk víti,
leiksvið ofurmannlegs sköpunar-
drama.
Kínverjar sem járnbræðslumenn,
stálsmiðir: sjálfum sér líkir eins og
ævinlega, þegar í stað búnir að
semja sig aS nýjum aðstæSum, alltaf
jafn rólegir og liSugir. Bændur af
kaolíangsléttunni utan viS borgina,
sem hafa kastaS frá sér tréplógi og
burðarslám og gerzt iðnaðarverka-
menn, herrar járns og stáls. Koma
til vinnu sinnar meS augnhlífar,
skyggnihúfur og grófgerSa leSur-
hanzka, oftast keikir, með úlnliði
eins og ungar stúlkur, veitist ótrú-
lega létt að valda hinum nýju störf-
um.
MaSur verSur þess hvarvetna var,
að hinir kviku og sveigjanlegu kín-
verjar eru óbugandi þjóð, he.rí í
meiri mannraunum en nokkur þjóð
hefur ratað í á vorum dögum.
Inni í borginni á ný: dagheimili
fyrir börn, háreist sem höll. Starfs-
fólkið hvítklætt eins og hjúkrunar-
konur, margir meS bindi fyrir munn-
inum. Stuttur stigi meS smáþrepum
viS hlið hinna, einnig rennibrautir
þar sem börnin bruna sér. ViSbyggð-
ur hljómskáli, þar sem börnin hafa
fjölda einfaldra hljóSfæra til afnota,
svo aS þau geti byrjað í tæka tíð að
semja smá iðnaðarsinfóníur!
Epla- og perutré mdðfram götun-
um í þúsundalali. Verksmiðjur og
ávaxtatré: löng trjágöng þar sem
ávextir vaxa handa hverjum sem er.
Nítjánda-febrúar-garSurinn,kennd-
ur viS frelsisdaginn: umbreytt órækt-
arsvæði fyrir utan borgina. Tilbúið
stöðuvatn með bátum og háum boga-
brúm. Listsýniní?askálar þar sem
fólk bíður i röSum viS inngöngu-
dyrnar. AS baki rís hamraás með
grónum brekkum: vöxnum trjám
sem gróðursett voru rétt eftir lýð-
frelsunina. Eintóm ávaxtatré.
Opinberar heimildir veita dágóða
yfirsýn yfir kínversku iðnvæðinguna.
Fyrstu árin eftir byltinguna —
fram, til 1952 — eru talin undirbún-
ingstími. Fyrsta fimm ára áætlunin
hófst í ársbyrjun 1953, og á þeim
tveimur árum, sem liðin eru, segiast
þeir hafa náð geysilegum árangri.
Ráðgert var að bygsia 114 stóriðju-
ver, og þriðjungur þeirra er þe«;ar
fullgerður, tekinn til statrfa. Heild-
arframleiðslan er sögð fjórum sinn-
um meiri en 1949 og vinnuafköst
hvers verkamanns nærri helmingi
meiri. Þjóðnýttum ríkisfyrirtækjum
fjölgar örast, og þau framleiða nú
rösk 70% alls iSnvarnings.
Aætluð framleiðsla 1954 var 82
milljónir tonna af kolum, 3 milliónir
tonna af járni, rúmlega 2 milljónir
tonna af stáli. I sjálfu sér ekki sér-
staklega háar tölur, en góð byrjun.
Kína er enn í tölu hinna minni iðn-
aðarvelda, En áherzlan hvílir á enn.
$ LANDNEMINN