Bændablaðið - 01.02.2000, Side 11

Þriðjudagur 1. febrúar 2000
BÆNDABLAÐIÐ
11
Rit um íslenskar
Nýlega kom út ritið Nytjaplönt-
ur á íslandi 2000. í ritinu eru
skráðar tegundir og yrki, sem
mælt er með til ræktunar á
Islandi í
landbúnaði, upp-
græðslu og
garðyrkju, þ.m.t.
grasflatir. Að
útgáfunni standa
auk Rannsókna-
stofnunar land-
búnaðarins,
Bændasamtök Is-
lands, Landbún-
aðarháskólinn á
Hvanneyri og
Garðyrkjuskóli
ríkisins. Ritið kemur út árlega í
byrjun árs og ritstjóri er Áslaug
Helgadóttir. Hefti af þessu tagi
hafa komið út síðan í árslok
1994 og gilti fyrir árið 1995. Það
hefur síðan komið á hverju ári.
Ritið, sem er prentað í 7000
eintökum, er sent til allra þeirra
sem fá fjölrit RALA, fræsöluaðila,
yrkiseigenda, garðplöntuframleið-
enda, áskrifenda að Garðyrkju-
fréttum Garðyrkjuskóla ríkisins,
og annarra sem stunda ræktun í
stórum stfl.
Áslaug sagði í stuttu samtali
við Bændablaðið að tilgangurinn
með útgáfunni væri að skrá allar
tegundir og yrki þeirra sem sér-
fræðingar RALA mæla með til
ræktunar á Islandi í landbúnaði,
uppgræðslu og garðyrkju, þ.m.t.
grasflatir. Þetta er fyrst og fremst
leiðbeinandi listi bæði fyrir fræi-
nnflytjendur og notendur. Yrki eru
tekin inn á lista eftir ítarlegar
prófanir hérlendis."
Breytist það ár frá ári?
„Já, listinn breytist eftir því
sem ný yrki korna á markað og
önnur hverfa af markaði. Breyt-
ingar eru þó ekki miklar milli ára,“
sagði Áslaug.
Ný dráttarvél á íslandi
Þann 15. janúar sl. var undirritaður umboðssamningur milli ítalska
dráttarvélaframleiðandans Landini s.p.a. og G. Skaptasonar & co. Landini
verksmiðjan var stofnuð 1887 og hóf framieiðslu dráttarvéla árið 1924. Nú
er Landini fimmsti stærsti dráttarvélaframleiðandi heims. Fyrsta sending
af þessum dráttarvélum er væntanleg til íslands í lok febrúar. Á myndinni
má sjá Garðar Skaptason, Lorenzo Goldoni, Þorfinn Júlíusson og Erling
Andersen.
Stálgrindarhús
Bjóðum á hagstæðu verði stálgrindarhús frá Finnlandi.
Húsin henta m.a. vel sem hlöður, gripahús, vélageymslur,
reiðhallir og iðnaðarhúsnæði. Húsin fást í breiddum frá 6,0
m til 30,0 m. Lengdir og vegghæðir eftir óskum kaupenda.
Umboð/sala:
Weckman
H. Hauksson hf.
Suðurlandsbraut 48
Sími: 588-1130. Fax.
588-1131.
Heimasími: 567-1880
Verðdæmi: (gengi í janúar 2000)
Stærð: 11,2 x 20,4 = 228 m2. Verð frá kr. 1.550.000 með VSK.
Stærð: 14,2 x 20,4 = 290 m2. Verð frá kr. 1.880.000 með VSK.
Stærð: 16,3 x 29,0 = 472 m2. Verð frá kr. 2.970.000 með VSK.
Stærð: 20,3 x 40,4 = 820 m2. Verð frá kr. 5.200.000 með VSK.
Ath. að ofangreind hús eru aðeins tekin sem dæmi.
Aðrar stærðir fáanlegar.
mikið af sníkjudýrum var í fuglunum eða
yfir 40 tegundir. Flest þeirra berast ofan í
fuglana með fæðunni en æðarfuglar éta
mikið af skeldýrum og krabbadýrum. í þeim
eru lirfur sníkjudýra sem verða síðan
kynþroska í æðarfuglinum.
Fæðuval fuglanna var einnig kannað.
„Við náðum að greina 36 mismunandi
tegundir fæðu í fuglunum. Þeir fóru m.a. að
útrásum holræsa og við fundum ýmislegt
þaðan, svo sem gular baunir, grænar baunir
og annað sem kom upphaflega frá mann-
fólkinu. Afleiðing þess að nærast við útrásir
skolpræsa er salmonellusýking sem við
fundum í nokkrum fuglum." Karl segir að
þetta sé í raun það eina sem þeir hafa fundið
í þessari rannsókn sem snertir heilbrigði
mannsins. „Það segir sig sjálft að ákveðin
sýkingarhætta stafar af fuglunt með salmo-
nellusýkingu fyrir þá sem komast í snertingu
við saur fuglanna, t.d. á varptíma, þar sem
eggin eru oft menguð af
saur frá æðar-
kollunni.“
í
Rannsóknir á heilbrigði æðarfugla hér v[ð land:
Stofn æðarfugla er að
meshi leyfi heilbrigfiur
í nokkur ár hafa farið frarn rannsóknir á
hcilbrigði æðarfugla hér við strendur
Islands á vegum Tilraunastöðvar
Háskólans í meinafræði að Keldum.
Tekin voru sýni úr fuglum sem skotnir
voru á Skerjalirði og þeir meðal annars
skoðaðir með tiliiti til sníkjudýra og
óæskilegra efna sem þeir kunna að inni-
halda.
Rannsókn þessa má rekja til þess þegar
upp kom grútarmengun á Húnaflóa 1992.
Nokkrir af fuglunum sem lentu í henni komu
til rannsóknar að Keldum og þegar farið var
að skoða þá kom í ljós að menn vissu mjög
lítið um heilbrigði æðarfugls á íslandi. Þá
var ákveðið að skipuleggja rannsókn sem
kannaði heilbrigðisástand æðarfuglastofns-
ins. Myndaður var starfshópur um rannsókn-
ina og hann skipuðu Karl Skímisson dýra-
fræðingur á Keldum, Arnór Þórir Sigfússon
sem vann þá hjá Veiðistjóraembættinu en er
nú hjá Náttúrufræðistofnun íslands og
Sigurður Sigurðarson dýralæknir á Keldum.
Leyfi fékkst hjá umhverfisráðuneytinu
til að drepa 80 æðarfugla á Skerjafirði, 40
steggi og 40 kollur, og voru þeir veiddir á
fjórum mismunandi árstímum, þ.e. að vetri
til, rétt fyrir varp, að lokinni álegu og um
haustið (í febrúar, maí, júní og nóventber).
20 fuglar voru skotnir í hvert sinn, 10 kollur
og 10 steggir.
Karl Skírmsson se^ir
meðal
hafi
ljós,
að
var
rannsókninni kom einnig í Ijós að
varptíminn gengur mjög nærri kollunum.
Þær yfirgefa ekki hreiðrin allan varptímann
og léttast því mikið. Þetta skiptir máli þegar
styrkur þrávirkra mengunarefna í æðarfugl-
inum er skoðaður. Hann snarhækkaði þegar
engin fita var eftir í fuglunum þar sem efnin
sem voru áður bundin í fitunni fóru út í
blóðrás þegar fitan var uppurin og farið að
ganga á vöðva fuglanna. Karl telur líklegt að
þessi styrkur hafi verið það mikill að hann
hafi verið nálægt því að valda eitrunaráhr-
ifum.
Karl segir, að öðru leyti séu fuglarnir
heilbrigðir og lítið hafi verið um áverka á
þeim. Hann segir þessar niðurstöður litlu
breyta um hvemig æðarbændur nýta afurðir
fuglsins nema þá helst að vara sig á fuglurn
úr þéttbýli sem gætu hafa sýkst af bakteríum
úr holræsum.
Karl segir að æðarbændur hafi vitneskju
um þessar rannsóknir og sumir þeirra hafa
beðið starfsmenn á Keldum um að leita or-
saka ungadauða sem stundum verður vart
við. Sem dæmi um það nefnir Karl atbugun
á ungum úr varpi við bæinn Litlu-Eyri vi’
Bfldudal. „Þar fóru ungar að drepast í
stórum stíl fyrir nokkram árum og ástæðan
fyrir því var sníkjudýr sem olli bráðri
nýrnabilun unganna. Sníkjudýrin mögnuðust
svona upp vegna þess að ungamir sultu því
þeir höfðu ekki haft aðgang að litlum
marflóm sem er aðalfæða þeirra eftir að þeir
skríða úr eggjunum. Marflæmar voru ekki til
staðar vegna þess að um nokkra vikna skeið
áður en ungarnir yfirgáfu varpið hafði Vega-
gerðin verið að þvo möl í á við botn
fjarðarins sem bærinn stendur við, og við
það fór mikið af aur og fínum svifefnum út í
fjörðinn. Þetta spillti töluvert lífríki innsta
hluta tjarðarins með ofangreindum afleið-
singum.“