Bændablaðið - 11.04.2000, Blaðsíða 4

4
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 11. apríl 2000
Útgefandi:
Bændasamtök
íslands
Bændahöll við Hagatorg,
127 Reykjavík
Sími:
563 0300
Fax á aðalskrifstofu BÍ:
562 3058
Fax hjá Bændablaðinu:
552 3855
Kennitala:
631294-2279
Ritstjóri:
Áskell Þórisson (ábm.)
Beinn sími ritstjóra:
563 0375
GSM sími: 893 6741
Heimasími ritstjóra:
564 1717
Netfang:
bbl@bondi.is
Auglýsingastjóri:
Eiríkur Helgason
Beinn sími auglýsingastjóra:
563 0303
Blaðamaður:
Hallgrímur Indriðason.
Blaðstjórn:
Sigurgeir Þorgeirsson,
Hörður Harðarson,
Þórólfur Sveinsson.
Bændablaðið kemur út
hálfsmánaðarlega. Því er dreift til
alira bænda landsins og fjölmargra
annarra ertengjast landbúnaði. Alls
fóru 6.519 eintök í dreifingu hjá
íslandspósti hinn 15. febrúar sl.
Bændablaðinu er dreift frítt til þeirra
er stunda búskap en þéttbýlisbúar
geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 3.800 en
sjötugir og eldri greiða kr. 1.800.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja
Nr. 111
ISSN 1025-5621
Gagnaflutningar og strálbýli
fimmfaldur er hér á
ferð mál sem
ráðherra hlýtur að
taka föstum tökum.
Um síðustu áramót tóku gildi fjarskiptalög
og sagði Sturla Böðvarsson,
samgönguráðherra við það tækifæri að
nauðsynlegt væri að mæta þörfum allra
landsmanna um að njóta ákveðinnar
lágmarksfjarskiptaþjónustu. Síðast en
ekki síst lagði ráðherra áherslu á að nýta
upplýsingatæknina til að styðja við búsetu
í landinu öllu og sporna sem frekast má
gegn byggðaröskun.
í blaðinu í dag er greint frá því að
Svanfríður Jónasdóttir hafi lagt fram fyrir-
spurn á Alþingi til samgönguráðherra um
verð leigulína til gagnaflutnings. Þar
spurði Svanfríður hvort ráðherra teldi að
jafna þurfi aðstöðu þeirra sem þurfa eða
vilja nýta sér möguleika nýrrar samskipt-
atækni til fjarkennslu, fjölmiðlunar eða
fjarvinnslu hvað varðar verð leigulína til
gagnaflutninga og hvaða leiðir hann sæi
færar til slíks. Svanfríður benti á þegar
hún mælti fyrir fyrirspurninni að verðmun-
ur á leigulínum væri allt að fimmfaldur og
að Landssíminn hefði viðurkennt að
landsbyggðin væri að borga of mikið fyrir
þá þjónustu miðað við kostnað. Þá lýsti
hún þeirri skoðun sinni að til lítils væri að
setja upp áætlanir um fjarvinnslukerfi úti á
landi ef kostnaður þessi yrði ekki
jafnaður.
Frá því hefur verið greint í blaðinu að enn
skorti mikið á að hinar dreifðu byggðir
njóti sömu þjónustu hvað varðar gagna-
flutning og þéttbýlið. Þegar ráðherra
svaraði Svanfríði sagði hann að „jafna
þurfi aðstöðu þeirra sem þurfa eða vilja
nýta sér möguleika nýrrar samkiptatækni.
Þær leiðir sem ég sé færar til þess eru
fyrst og fremst leiðir til hins frjálsa
markaðar og tækniframfara. Því til
staðfestingar nægir að benda á að með
tilkomu samkeppni á fjarskiptamarkaði er
nú hafin samkeppni á öllum sviðum. Þar
er gagnaflutningur á engan hátt undan-
skilinn. Sú samkeppni hefur þegar sýnt
að verð til neytenda hefur farið
hríðlækkandi. Þar nægir að benda á
GSM-markaðinn. í þessari samkeppni er
augljóslega fólgin töluverð
aðstöðujöfnun," sagði ráðherra í svari
sínu á Alþingi.
Nú er það svo að samkeppni í gagna-
flutningum er takmörkuð í dreifbýlinu og
Ijóst að ef menn eiga að treysta á tækni
og samkeppni verður gerast hlutirnir
hægt þar sem neytendur eru fáir. Ný at-
vinnutækifæri í strjálbýlinu munu ekki síst
byggja á því að gagnaflutningar séu í
góðu lagi. Nútíma atvinnulíf treystir á að
ekki skipti máli hvort starfsmaðurinn situr
við tölvu í litlu norðlensku þorpi eða í
háhýsi við Faxaflóa. Samkeppni er af
hinu góða eins og dæmin sanna en færa
má gild rök fyrir því að þegar kemur að
gagnaflutningum þurfi sterkari meðöl.
Ef það er rétt hjá þingmanninum að
verðmunur á leigulínum sé allt að því
Bændur heim-
sækja skólabörn
Margt er gert til að
auka á þekkingu
skólabarna í
þéttbýli á högum
bænda. Á síðasta
ári hóf
Upplýsingaþjónusta
landbúnaðarins
það sem nefnt hef-
ur verið „Dagur með bónda", en hér er
um það að ræða að bændur heimsækja
nemendur í 7.-10. bekk og segja þeim
frá lífi sínu. Skemmst er frá því að segja
að þessi nýjung hefur vakið mikla athygli.
Á vegum UÞL hafa fjórir bændur farið í
tugi heimsókna í skóla, sýnt myndbönd,
rætt um störf íslenskra bænda og svarað
fyrirspurnum. Bændurnir hafa sagt að
áhugi unga fólksins hafi komið þeim á
óvart og vart sé það til sem nemendurnir
hafi ekki spurt um. Þessu starfi þarf að
halda áfram næsta vetur og svo lengi
sem menn telja að það skili árangri.
Vissulega kostar svona kynningarstarf-
semi fjármuni en fátt er íslenskum
landbúnaði jafn dýrmætt og einlægur
áhugi og skilningur unga fólksins.
9
Askell Þórisson, ritstjóri Bœndablaðsins.
Eftir að kornræktarbyltingin
hin síðari hófst á Suðurlandi í
byrjun níunda áratugarins hef-
ur hún breiðst út í flest héruð
landsins. Kornræktin hefur
vakið bændur til vitundar um
mikilvægi jarðræktarinnar og
fyllt þá bjartsýni og framfara-
hug. Norðlendingar hafa tekið
þátt í ævintýrinu síðustu tíu
árin, fyrst Eyfirðingar en síðar
Skagfirðingar og Þingeyingar af
miklum krafti. Húnvetingar
hafa farið sér hægar og aðeins
reynt kornrækt í smáum stíl en
þó með góðum árangri.
Kornrœktartilraunir 1998 og
1999
Sumarið 1998 voru lagðar út
fimm kornræktartilraunir í Húna-
vatnssýslum frá Hrútafirði í vestri
til Langadals í austri. Sumarið
1998 var nálægt því að geta talist
meðalsumar í Húnavatnssýslum,
hvað varðar veðurfar til
komræktar, þrátt fyrir þurrk og
kulda fyrri hluta sumars og því
líklega ágætt til viðmiðunar.
í ljós kom að aðstæður til
kornræktar reyndust hagstæðar
inn til landsins einkum austan til.
Fjögur yrki voru til prófunar og
þau röðuðust alls staðar á sama
veg eftir uppskeru. Sexraðayrkin
Olsok og Arve stóðu sig betur en
tvíraða yrkin x96-13 og Filippa.
Þetta kemur ekki á óvart því
norðanlands stendur sexraðabygg
sig yfirleitt betur en tvíraðabygg.
Þetta á einkum við erlent
tvíraðabygg sem þarf lengri vaxt-
artíma en norðlenskt sumar býður
upp á að jafnaði. Uppskera til-
raunanna varð mjög góð (1. tafla)
en þroskinn lakari en búast hefði
mátt við samkvæmt hita-
farsmælingum (2. tafla). Þar má
líklega kenna um vorþurrkum.
Sumarið 1999 var haldið
áfram með kornræktartilraunir í
Húnavatnssýslum á vegum
Rannsóknastofnunar
landbúnaðarins og heimamanna.
Lögð var út turaun á
Sigríðarstöðum í Vesturhópi og
gerðar hitamælingar í Vatnsdal og
Víðidal. Uppskera varð ekki mikil
á Sigríðarstöðum en þroski koms-
ins sæmilegur (3. tafla). Þetta
verður þó að skoðast í því ljósi að
1999 var meðal bestu korn ára
Norðanlands.
1. tafla. Uppskera (tonn af 85% þurru komi)
Olsok Arve x96-13 Filippa Meðalt.
Auðólfsstaðir f Langadal 5,1 4,4 4,4 3,8 4,4
Þórormstunga í Vatnsdal 4,5 3,9 3,3 3,2 3,7
Torfustaðir í Miðfirði 3,5 2,9 2,0 1,4 2,5
Tannstaðabakki í Hrútafirði 2,1 1,8 L3 0,8 1,5
Meðaltal 3,8 3,2 2,7 2,3 3,0
2. tafla. Þroskaeinkunn (þurrefnis % + rúmþyngd + þúsundkomaþungi)
Olsok Arve x96-13 Filippa Meðalt.
Auðólfsstaðir í Langadal 141 133 132 130 134
Þórormstunga í Vatnsdal 133 125 121 123 126
Torfustaðir í Miðfirði 118 117 109 104 112
Tannstaðabakki í Hrútafirði 74 77 77 66 74
Meðaltal 117 113 110 106 111
3. tafla. Uppskera (tonn af 85% þurru komi) og þroskaeinkunn á
Sigríðarstöðum í Vesturhópi.
Uppskera Þroskaeinkunn
Arve 2,2
Olsok 2,0
Filippa 1,9
xl23-l 1,8
Meðaltal 2,0
Samantekt
Á grundvelli komræktartilrauna
síðustu tveggja ára í Húna-
vatnssýslum er hægt skipta
svæðinu í grófum dráttum niður í
flokka með tilliti til ræktun-
aröryggis kornræktarinnar. Þar
sem aðstæður eru hvað bestar má
vænta þess að korn nái þroska í
níu árum af hverjum tíu miðað við
meðalhita síðustu tuttugu ára.
Þetta er einkum bundið við inn-
sveitir í Austur-Húnavatnssýslu.
Þar sem ræktunaröryggið er
minna en þar sem best gerist, en
er þó meira en 50%, má telja
óhætt að reyna kornrækt einkum
samfara endurræktun túna. Alltaf
má slá uppskeruna og verka í
rúllur ef komið virðist ekki ætla
að ná þroska. Þar sem ræktun-
aröryggið er undir 50% er lítill
grandvöllur fyrir kornrækt að öllu
óbreyttu.
122
115
121
138
125
1. flokkur.
Ræktunaröryggi > 80%.
• Svartárdalur
• Blöndudalur
• Langidalur (fremri hluti)
• Vatnsdalur (fremri hluti)
2. Flokkur.
Ræktunaröryggi 50-80%.
• Langidalur (ytri hluti)
• Ásar
• Svínadalur
• Vatnsdalur (ytri hluti)
• Þing
• Víðidalur
• Miðfjörður
3. flokkur.
Ræktunaröryggi < 50%.
• Skagi
• Refasveit
• Vesturhóp
• Vatnsnes
• Hrútafjörður
Ingvar Björnsson, Hvanneyri