Bændablaðið - 26.02.2002, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 26. febrúar 2002
BÆNDABLAÐIÐ
17
Búnaðarþing hefst sunnudaginn 3
Guðmundur á Reykjum
„Eg tel fullvíst að
byggðamálin verði mikið til
umræðu og tvímælalaust eitt
stærsta mál þingsins, enda þarf að
ræða þau út ffá sjónarhóli bænda
og landbúnaðarins," sagði
Guðmundur Jónsson á Reykjum
í Mosfellsbæ. Hann segir nokkuð
erfitt að svara því fyrir fram hvað
menn vilji sjá standa upp úr eftir
svona þing. Oft líði nokkur tími
áður en hægt sé að meta hvaða
mál hafi í raun verið merkast af
þeim sem samþykkt voru. Hann
sagðist hinsvegar telja það mest
um vert að fylgja eftir því sem
samþykkt verður á þinginu.
Einar í Lóni
„Ég á von á þvi að byggðamál
verði höfuðmál Búnaðarþings að
þessu sinni. Það getur ekki hjá því
farió. Enda þótt það sé ekki fonn-
lega komið fram heyrist mér sem
Sunnlendingar séu óánægðir með
sauófjársanininginn. Eitthvað
verður án vafa rætt um það mál á
þinginu," sagði Einar Ofeigur
Björnsson frá Lóni í Keldu-
hverfi. Hann sagðist vilja sjá að
loknu Búnaðarþingi rökræna
samþykkt um byggðamálin, enda
sé það mikilvægasta málið sem til
umræðu er um þessar mundir.
Þórólfur á Ferjubakka
„Það er nokkuð erfitt að spá
fyrir um það hvert verður aðalmál
þingsins því maðúr veit ekki hvað
af „málum dagsins", eins og það er
kallað, kemur upp á yfirborðið á
þinginu. Þar má nefna sem dæmi
það andóf sem nú er komið upp
gegn gæðastýringu í sauðfjárrækt.
Annars hygg ég að byggðamálin
verði mjög til umræðu og líka endur-
skoðun á starfsemi Bændasam-
takanna og endurskoðun á
sjóðagjöldum," sagði Þórólfur
Sveinsson, formaður Landssam-
bands kúabænda og bóndi á
Ferjubakka. Hann sagðist vilja sjá
eftir þetta þing samkomulag um
endurskoðun á samtökunum og
sjóðagjöldunum. Þau mál hafi verið
til umræðu um nokkurra ára skeið
án þess að náðst hafi lending.
Bjarni í Túni
„Ég á von á að sjóðagjöldin
verði til umræðu á þinginu, sem
og uppbygging og skipulag hags-
munasamtaka okkur. Alla vega tel
ég þessi mál vera einna mikil-
vægust fyrir okkur bændur um
þessar mundir. Það er lagt upp
með byggðamál en ég tel að þau
séu ekki forgangsverkefni Bænda-
samtakanna,"
sagði Bjarni
Stefánsson frá
Túni í Hraun-
gerðishreppi.
Að loknu þing-
inu sagðist
hann vilja sjá
að Bænda-
samtökin hefðu
sett sér það
markmið að
stéttin yrði sem
sterkust til að
takast á við
verkefni
framtíðarinnar
og sterkari en
samkeppnis-
aðilamir.
Guðbjartur á Hjarðarfelli
„Ég þori litlu að spá um hvað
verður efst á baugi á þinginu enda
alltaf spumingin hvað menn gera
að aðalmáli. Ég vildi gjaman fá
fram umræður urn stöðuna í
afurðamálunum og þá óvissu sem
ríkir víða varðandi slátmn í
Búnaðarþing verður
sett á sunnudaginn
við hátíðlega athöfn.
Eins og jafnan á
Búnaðarþingi verða
mörg mál til umrœðu
og afgreiðslu.
Bændablaðið rœddi
við tíu þingfulltrúa
víðsvegar að af land-
inu og spurði hvaða
mál þeir teldu að
yrðu efst á baugi á
þinginu. Að vonum
nefndu menn ýmsa
málaflokka en nær
allir nefndu
byggðamálin.
ffamtíðinni. Þeir aðilar sem leystu
málin síðastliðið haust, þegar Goði
komst í þrot, höfðu áður ætlað sér
að hætta þátttöku í sláturmálunum.
Ég er ekki viss um að þeir séu
tilbúnir til að halda áfram næsta
haust. Síðan em það útflutnings-
málin og sömuleiðis leiðbeininga-
málin sem eru óleyst," sagði
Guðbjartur Gunnarsson á
Hjarðarfelli í Dölum. Hann segist
vonast lil að menn nái sáttum á
þinginu þannig að ekki verði
borist á banaspjótum eftir þaó.
Svana á Melum
„Ég vona að byggðamálin
verði ofarlega á baugi á þinginu,
enda má segja að bændur séu
þungamiðjan í þeim málum. Ég
vona að það fmnist útgönguleið úr
þeirri þröng sem byggðamálin em
komin í og þeim mikla fólksflótta
sem er af landsbyggðinni," sagði
Svana Halldórsdóttir á Melum í
Svarfaðardal. Hún sagðist líka
nefna byggðamálin og lausn á
Enn skrilar Gunnnr
í 2. tbl Bændablaðsins skrifar
Gunnar Sæmundsson stjómarmaöur
i Bændasamtökum Islands enn
eina greinina um byggðamál. Eftir
lestur allra þessara greina bíður
undirritaður spenntur eftir að hann
fari loksins að benda á raunhæfar
lausnir til að leysa vandamál
landsbyggðarinnar. Endalaust nei-
kvætt tuð um þennan svokallaða
landsbyggðarvanda leysir hann
ekki, en er miklu liklegra til að
draga enn frekar úr sjálfsbjargar-
viðleiti landsbyggðarfólks: I
annarri grein á sömu bls er eirimitt
að finna frásögn af tilraun til að
auka bjartsýni og huga að því sem
vel er gert.
S'ómu þróuii er víða að fiiiiia
En í hverju fellst vandinn og
hverju er hann að kenna?Alls
staðar í kringum okkur er svipuð
þróun i gangi og hér á landi, þróun
sem hefur átt sér stað vegna stór-
felldra breytinga, þar sem tæknin
hefúr leyst af hendi mannshöndina
- ekki síst í landbúnaði og sjávar-
útvegi sem hafa verið undirstaða
hinna dreifðu byggða. Þessi þróun
er ekki ný hér á landi, alla síðustu
öld flutti fólk úr sveitum til bæja
og borgar þar sem fleiri og Qöl-
þætturiMtektfeeri'bjóðásMil mennta,
,v.Viun\?\ n'Xntmnv.nViu'nS
atvinnu, þjónustu og fleiri þeirra
þátta sem nútímamaðurinn sækist
eðlilega eftir. Þær eyðibyggðir sem
víða er að fínna eru ekki afleiðing
af kvótabraski, hvorki í landbúnaði
eða fiskveiðum. Þau hugtök var
ekki að finna þegar fólk yfirgaf
sína heimabyggð og flutti frá
verðlausum húseignum á mölina.
Illa fer ef öllu á að stjórna
Það er heldur engan veginn
hægt að halda því fram að það sé
vilji ráðamanna að tiltekin svæði
‘1Ta¥/,íi‘6ytði1l'Hdur ■óri'þflð-'ákvöfðun
ún 13 tileGisö/l?. í rriugniJaöhcp
þess fólks sem þar býr, sem sér
ekki lengur fyrir sér mannsæmandi
framtíð. Þess vegna mun fólki sem
vinnur við hefðbundinn landbúnað
halda áfram að fækka, ekki sist í
sauðfjárrækt sem er nærtækasta
dæmið hvemig fer ef öllu á að
stjórna með tilskipunum, lögum og
reglugerðum.
Handstýrðar lausitir
eru táknræn aógerð
Á þeim svæðum þar sem sauð-
ijárræíít er undirstaða tekna
bændafólks er afkoman að verða
(\ bnym) V>\u\j;ui(iuuúa
þannig að minnir helst á afkomu í
fátækrahverfúm. Þó gripið verði til
sértækra aðgerða eins og GS vill til
að viðhalda byggð, þá er það í
mörgum tilfellum aðeins frestun á
því sem verður hvort sem okkur
Ííkar það betur eða verr. Hand-
stýrðar lausnir eins og að flytja
rikisstofnanir út á land, oftast í
trássi við við starfsfólk og notendur,
er tæpast sú lausn sem breytir
stöðu landsbyggðar, miklu fremur
er um táknræna aðgerð að ræða.
Ekki er rauiihœft að treysta á
Byggðastofnun
Ekki er raunhæft að treysta á
að Byggðastofnun leysi vanda
einstakra byggða. í dag er ekki um
bein framlög að ræða heldur ein-
göngu lánafyrirgreiðslu, þá helst
þegar venjulegar bankastofnanir
rneta lán til fyrirtækja ekki raun-
hæfan kost. Framtíðargrundvöllur
þess reksturs er oftast enginn, þó
slík pólitísk lánafyrirgreiðsla liggi
fyrir, ef ekki eru raunverulegar
rekstrarforsendur til staðar eins og
Qölmörg dæmi sanna.
Hvað er til ráða? Stórbœttar
samgöngur og gjörbreytt
hugarfar
En hvað er þá raunverulega til
ráða? Ég tel óskynsamlegt að
halda núverandi byggðamynstri til
streitu með góðu eða illu og hvað
sem það kostar, frekar verði að
viðurkenna þá staðreynd að þessi
þróun mun halda áfram. Sumar
þeirra byggða sem nú um stundir
eiga undir högg að sækja munu
einfaldlega leggjast af þegar nú-
"1IVbralrtðlÞkýftsfóö btettiri'it'klsti'Þ'Þtið
.(iuþl3Jisgniti{3id6i3v) ðsRdifijfau
Leggja ber hreppapólitík og barlóm á hilluna
í stað þess að hugsa eingöngu út frá sínu eigin svæði ber að líta á
heiidarlausnir. Þannig er engin vitglóra að einblína til dæmis á
jarðgöng milli tveggja Smáþorpa meðan ekki er hægt að tala um
alvöru veg milli Reykjavíkur og Akureyrar - svo ekki sé minnst til
dæmis á Vestfirði. Fyrir andvirði einna jarðganga, sem þjóna
tiltölulega fáum, væri hægt að byggja varanlega vegi sem myndu
gerbreyta rekstri fyrirtækja á landsbyggðinni. Þriggja til fjögurra
tíma akstur á milli Akureyrar og höfuðborgarsvæðisins væri
raunhæfur möguleiki ef á milli þessara staða væri alvöru vegur. Til
þess að svo megi verða þurfa ráðandi menn á landsbyggðinni að
leggja hreppapólitikina og barlóminn á hilluna. /GL.
mars:
þeim vanda sem þau eru í þegar
spurt væri hvað hún vildi sjá
standa upp úr að þinginu loknu.
Baldvin á Torfunesi
„Að sjálfsögðu hljóta
byggðamálin að verða eitt af
stærstu málum Búnaðarþings að
þessu sinni. Þau hvíla gífurlega
þungt á okkur landsbyggðarfólki
um þessar mundir. Ég tel að
Búnaðarþing, málsvari okkar
bænda og þá um leið lands-
byggðarinnar, verði að taka til við
að berjast fyrir tilverurétti okkar í
meiri mæli en verið hefur," sagði
Baldvin Kr. Baldvinsson á
Torfunesi í S-Þingeyjarsýslu.
Hann sagðist vilja sjá það liggja
fyrir eftir Búnaðarþing að bændur
hefðu áttað sig á því á hvað bæri
að leggja höfúðáherslu í byggða-
málum og varðandi lífskjör
bænda.
Aðalsteinn í Klausturseli
„Byggðamálaáætlun stjómar
Bændasamtakanna verður án vafa
eitt viðamesta málið í umræðum á
þinginu. Eins eru það sjóðamál og
spumingin um hvemig hægt er að
draga úr skattheimtu á bændur,"
sagði Aðalsteinn Jónsson,
fomiaður Landssamtaka sauðíjár-
bænda og bóndi í Klausturseli.
Hann segir það enga spumingu að
hann vilji sjá sterkari landbúnað
en nú er að lokinni þessari æðstu
samkomu bænda sem
Búnaðarþing er. Hann segist vilja
sjá landbúnaðinn þess megnugan
að geta skilað bændum hærri
tekjum og betri lífsafkomu.
Sigriður á Síreksstöðum
„Ég tel engan vafa leika á því
að byggðamálin verði aðalmál
Búnaðarþings að þessu sinni. Eins
held ég að leiðbeiningarþjónusta
Bændasamtakanna verði ofarlega
á baugi í umræðum á þinginu,"
sagði Sigríður Bragadóttir á
Síreksstöðuni. Hún sagðist vilja
sjá þetta þing afgreiða sterka
stefnu í byggðamálum og líka
framtíðaráætlun fyrir Bænda-
samtökin.
sem kæmi landsbyggðinni best
væm stórbættar samgöngur og
gjörbreytt hugarfar.
Mikill miðstýringarmaður
Tónninn í greinum Gunnars
Sæmundssonar kemur ekki á óvart
en það er löngu ljóst af félags-
málaferli Gunnars að þar fer mikill
miðstýringannaður. Helst vildi
hann sjálfsagt hafa vit fyrir
bændum landsins í einu og öllu
likt og þegar hann reyndi að stýra
því hjá hvaða fyrirtæki bændur
keyptu áburð. Það grátbroslega við
það mál allt var að hið útvalda
fyrirtæki er staðsett í Reykjavík og
í eigu auðmanna þar.
Viðurkennum ástandið
og leitum nýrra leiða
Tilskipanir og hvers kyns
ofstjómunarárátta hefur hingað til
ekki gert landsbyggðinni nokkurt
gagn. Lausnin á vanda lands-
byggðar felst ekki sist í breyttu
hugarfari fólksins sem þar býr.
Nýjar hugmyndir og ný störf
verða ekki til með slíkum
tilskipunum, heldur verða þær til
hjá fólki sem hefur trú á sjálfu sér
og þvi svæði sem það býr á. Fólki
sem reynir ekki endalaust að halda
dauðahaldi í fortíðina, heldur
viðurkennir ástandið og leitar
nýrra leiða, nýrra atvinnutækifæra,
nýrrar framtiðar.
Guðmundur Lárusson,
Stekkum
i luuuv uuuiiU/1 oi
-hno ðnrrihi mxl íis3I« )hi n/3nnor(