Tónlistin - 01.03.1947, Page 28

74
TÓNLISTIN
verið snemma á árum. Náði hann
samböndum við frægar verksmiðjur,
bæði á Norðurlöndum og Þýzkálandi.
Reyndust hljóðfærin ágætlega og
scldust víða um land. Ol't lánaði liann
verðið, er svo var smá-afborgað. Alls
mun bann hafa selt um 1700 bar-
móníum og píanó, auk smærri bljóð-
færa.
VII. Söfnun þjóðiaga.
Þjóðlagið beillaði buga Jóns. I því
fann bann margt, cr lýsti hinum
forna tíma (hugsana og sálarlífs).
Yrði þeim ekki safnað og bjarg-
að, mundu þau sem margt annað
hverfa og gleymast. Það er að segja,
flutningur þeirra var svo margþætt-
ur. Einn söng lagið þannig og annar
bins vcgar. Viðhöfnin var sérkenni
aldarandans, og henni varð að ná.
Af þessum ástæðum pantaði Jón sér
áhöld, nokkurs konar bljóðnema, cr
sungið var inn í, og tók bann þá
lagið eins og )>að var sungið inn á
valsa, að öllu leyti með framburði
þess, er söng. Að þessu vann bann
um fjölda ára, að láta syngja lögin
inn á valsa; voru þau sungin af
mörgum, og það víða af landinu.
Þjóðlagasafn þctta er allstórt og bið
merkilegasta og ábyggilegur menn-
ingarfjársjóður.
Allmörgum árum fyrir dauða sinn
flutti Jón safn þetta ásarnt bljóð-
nemanum út í Þjóðminjasafn og gaf
því allt saman.
Eg bendi á, að eitt lagið í safni
þessu, er mörgum var horfið, er bið
gullfagra lag: „Víst ert þú, Jesú,
kóngur klár“, sem nú er í íslenzku
kirkjusöngsbókiuni í raddsetningú
dr. Páls Isólfssonar.
VIII. Samning söngrita og útgáfur.
Á árinu 1011 kom út söngbók
Goodtemplara. Hafði Jón Pálsson, á-
samt lrú önnu Thoroddscn og Hall-
dóri Jónssyni, unnið að samningu
bcnnar. Bók þessi varð mjög vinsæl
og seldist upp. Er nú ófáanleg.
Árið 1934 gaf Jón út safn af frum-
sömdum lögum eftir Isólf Pálsson,
bróður sinn. Rit þctta beitir Fjóla.
Nótnabókasafn Jóns er mcrkilegt
safn. Ekki fyrir stærðar sakir, cn í
því cr að finna mikið af þeim nótna-
bókum, cr fluttust bingað upp lil
landsins um og cftir 1850. Enn frem-
ur eru í safni hans ýmsar nótna-
bækur úr eigu Thorgrímsscns-fólks-
ins á Eyrarbakka, en einmitt þær
bækur, frekar en annað, lýsa tón-
listarlífinu á Stokkseyri og Eyrar-
bakka fyrir 90 árum.
IX. Lokaátök Jóns Pálssonar á sviði
íslenzkra tónlistarmála.
Um fjölda ára skeið bafði bin hæg-
fara þróun tónlistarinnar hér á íandi
verið Jóni mikið áhyggjuefni. Kcnnsl-
an einbæf og ófullnægjandi. En bér
varð ekki ráðin bót á, nema lcita út
úr landinu til stórþjóðanna, annað
af tvennu, að fá útlenda kennslu-
krafta inn í landið, en hin leiðin var
að senda mann til útlanda til lang-
varandi náms. Þessa leið fór hann.
Hann bvatti bróðurson sinn, Pál Is-
ólfsson, til utanfarar upp á kostnað
þeirra hjóna. Eins og alþjóð er kunn-
ugt, fór hann til Þýzkalands og
dvaldist þar við tónlistarnám í mörg