Tónlistin - 01.03.1947, Qupperneq 33

TÓNLISTIN
79
irnir sama hlutverki að gegna og
dýpstu pípur sekkjapípunnar. Það er
blátt áfram einn strengur ásamt
tveim viðbótarstrengjum til að gefa
nokkurs konar bassasón. Þegar
liljóðfærið er nálægt, lætur það frem-
ur óþægilega í eyrum, en sé á það
leikið í öðru herbergi og tveir í einu,
eins og fyrst þegar við heyrðum það,
er það mjög skemmtilegt.“
Þegar Hortense Panum var að
kynna sér strengjahljóðfæri miðald-
anna, tók hún sér ferð til Noregs
til að hlusta á norsku bændurna leika
á langspilin sin, lærði hjá þeim list-
ina og skrifaði niður lögin þeirra,
sem eins og flest alþýðulög gengu
manna á milli, en enginn kunni að
setja þau á pappírinn.
1 formála að kennslu- og nótna-
bók í langspilsleik segir hún:
„Leikur norsku bændanna gerði
mér ljóst, hve mikla möguleika þetta
bljóðfæri hefur til að glæða tónheyrn
og hljóðfallsnæmi, en þó fyrsl og
fremst túlkunarhæfileika, því að
hægt er að leika á langspilið með
næmum skilningi, og að þessu leyti
stendur það framar öðrum alþýðu-
hljóðfærum.
Þegar ég heyrði talað um finnsku
kanleluna, sem um 40 ára tímabil
virtist fallin í gleymsku og dá og
var svo á ný vakin og sett í sinn
gamla sess sem þjóðlegt hljóðfæri,
datt mér í hug að reyna bið sama
með langspilið hjá okkur, þar sem
]iað áður hefur átt alþýðuhylli.“
Frk. Panum féklc ríkisstyrk og
ferðaðist um meðal danskra lýðhá-
skóla til að kynna langspilið. Því
næst fékk hún liljóðfærasmið lil að
ATHIIGASEIVID
við „leiðréttingu“ í síðasta
hefti „Tónlistarinnar“.
„Leiðrétting“ Hallgríms Helgason-
ar í síðasta hefti þessa rits, þar sem
hann ræðst að ritnefndinni fyrir yf-
irlýsingu hennar í næsta hefti þar á
undan, er mjög villandi og að sinu
leyti einstætt innlegg, svo að notuð
séu hans eigin orð. Ætti að vera ó-
þarft að taka það fram, að Hallgrími
bar tvímælalaust að sýna ritnefnd,
í handriti, allt það efni, sem tíma-
ritinu barst, og' leggja það undir
hennar dóm, hvað birt skyldi. Þetta
lét H. H. jafnan undir höfuð leggj-
ast, enda var hann alltaf andvígur
slíkri ritnefnd. En þar sem mjög
gætti hlutdrægni í ritstjórn hans og
óskiljanlegrar óvildar í garð sumra
tónlistarmála og jafnvel einstakra
manna, þótti Félagi ísl. tónlistar-
manna (en „Tónlistin“ er sem kunn-
ugt er tímarit þess) ástæða til að
„sensúrera“ ritstjórann, cn bar bins-
vegar það traust til bans, að bann
virti ekki að vettugi þennan vilja
1‘élagsins og sýndi nefndinni band-
ritin, áður en þau færu í prent. En
jafnvel ítrekaðar áskoranir um slíkt
báru ekki tilætlaðan árangur. Nefnd-
in, eins og raunar allir félagsmenn,
mátti gjarnan afla tímaritinu el'nis.
smíða langspil og útgefanda að
nótnabók. Ymsir kennarar og nem-
endur lýðháskólanna fengu áhuga á
langspilinu og lærðu hjá benni að
leika á það.