blaðið - 04.10.2005, Qupperneq 14

blaðið^M
Útgáfufélag:, Árogdagurehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
STÖÐUGLEIKI
Pað er kunnara en frá þarf að segja að Seðlabankinn hækkaði
stýrivexti um 0,75% nú fyrir helgi. Afleiðing af því varð um
þriggja prósenta styrking krónunnar sem mörgum fannst þó
nógu sterk fyrir. Það er líka kunnara en frá þarf að segja að útflutnings-
greinarnar hér á landi hafa átt ákaflega erfitt. Talað er um hrun í rækju-
iðnaðinum, enda hefur fyrirtækjum í þeirri grein sjávarútvegsins fækk-
að gríðarlega á undanförnum mánuðum, og fyrirsjáanleg er enn frekari
fækkun þar. Gengisþróunin kemur illa við allan sjávarútveg - þessa at-
vinnugrein sem er lykillinn að lífsskilyrðum hér á landi.
Fjölmargir hafa orðið til að benda á að í þeirri uppsveiflu sem er í gangi
í íslensku samfélagi um þessar mundir - uppsveiflu sem byggir nær ein-
göngu á uppbyggingu í stóriðju, meðal annars á austurlandi, nær Seðla-
banki íslands ekki einn að slá á þensluna sem fylgir. Stjórnvöld verða að
koma að því líka. f gær kynnti ríkisstjórnin fjárlagafrumvarp sitt fyrir
árið 2006. Þetta er fyrsta fjárlagafrumvarp nýs fjármálaráðherra og gera
má ráð fyrir að hann þurfi fyrst og fremst að passa sig á að eyða ekki of
miklu af fjármagni ríkissjóðs á næstu misserum. Ríkisstjórnin verður
að hjálpa Seðlabankanum að slá á þensluna og skapa útflutningsgrein-
unum skilyrði til að lifa af hér á landi. Þar er fjármálaráðherra nokkur
vandi á höndum og sameinast þar nokkrir hlutir. f fyrsta lagi stendur
ríkissjóður mjög vel um þessar mundir eftir sölu Símans. Væntanlega
vilja margir fá jarðgöng hér og nýtt sjúkrahús þar - og vilji stjórnmála-
manna verður mikill að láta undan, því seinni hluti kjörtímabilsins er
jú framundan. Það hlýtur einnig að vera freistandi fyrir landsbyggðar-
þingmenn, á svæðum þar sem þenslan hefur farið fram hjá íbúum, að
setja fjármuni í framkvæmdir til að bæta ástandið á ákveðnum svæðum.
Allt þetta getur haft þær afleiðingar að ríkið minnki ekki útgjöld sín og
framkvæmdir - slíkt má hinsvegar ekki gerast.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar: Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aðalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréfá auglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: fslandspóstur.
Er hárið að grána
Grecian
gflflPFOAM
fii'vir
EsaaEifiiiMiiF:.
•KJfORAXY COlOtWHAW <
Grecian 2000
hárfroða
Er hárið að grána
og þynnast?
Þá er Grecian 2000
hárfroðan lausnin
Þú þværð hárið, þurrkar,
berð froðuna í, greiðir og
hárið nærsínum eðlilega
lit á ný, þykknar og fær
frískari blæ.
Einfaldara getur
bað ekki verið
Árni Scheving slf - Heildverslun
símar 567 7030 - 897 7030
fax 567 9130-
email scheving@fih.is
14 I ÁLIT
ÞRIÐJUDAGUR 4. OKTÓBER 2005 blaðið
M FPfiH
iJtUAj LiG&JA Á MÍLLi
, HLUTfl WAV £& WtTÍ.i:
ItíUNPV BARA AO EG ER TRft
sYswma a/vsembætti wo
OG ÚG hAGGfí NWvR 1 fóLKt.
Ábyrgð ríkisins á
uppgangstímum
Það er fagnaðarefni fyrir Bolvíkinga
að fá Óshlíðargöng, enda eru þau
löngu tímabær sökum slysahættu.
Upphæðin er svipuð og kostnaður
íslendinga við framboð til öryggis-
ráðsins en ætla má að Óshlíðargöng
væru meira forgangsmál - ef velja
ætti á milli. Það, sem vekur nokkra
furðu, er að þessi aðgerð er ákveð-
in af framkvæmdavaldinu án þess
að vera á fjárlögum og er þetta því
hrein viðbót við útgjöld ríkins og
margumrædda þenslu ef að líkum
lætur. Maður hefur að minnsta kosti
ekki heyrt um að eitthvað annað eigi
að víkja á móti. Þetta bætist því við
þrýsting á verðbólgu og sífellt sterk-
ara gengi íslensku krónunnar.
Það sem er að gerast i atvinnuvegun-
um á þessum slóðum er hins vegar
allt annað en þensla. Afar sterkt
gengi krónunnar er að sliga útflutn-
ingsatvinnuvegina og leggst þar allt
á eitt: Háir vextir, mikil neysla (eyðs-
la) og fjárfestingar. Á sama tíma og
samgöngur stórbatna um landið allt
eru atvinnuvegir landsbyggðarinn-
ar í kröppum dansi.
Stýrivextir fyrir suma
Framkvæmdir fyrir skattfé mega
ekki verða til þess að veikja atvinnu-
vegina í landinu til frambúðar. Menn
mega ekki gleyma því að þó að til-
gangur tiltekinna framkvæmda sé
góður og gegn geta afleiðingarnar
orðið fleiri og verri en að var stefnt.
Mikilvægt er því að niðurskurður
komi á móti, annars er hætta á vax-
andi þenslu sem jafnvel Seðlabank-
inn ræður ekki við þrátt fyrir geysi-
hátt vaxtastig.
Ríkið hefur stigið mikil framfara-
og gæfuspor á síðustu árum, farið úr
samkeppnisrekstri, minnkað skuld-
ir og lækkað skatta. Nú ríður á sem
aldrei fyrr að ríkið dragi úr þenslu
og eigin eyðslu og útgjöldum og
dugar ekki að gera það einvörðungu
með hækkun vaxta. Slík aðgerð ein
og sér lendir á þeim sem síst skyldi;
fjölskyldum með yfirdrátt og út-
flutningsgreinunum um allt land.
íbúðalánasjóður ríkisins
Á sama tíma og stjórnmálamenn
Eyþór Arnalds
gagnrýna bankastofnanir fyrir of
mikil útlán er útlánaauking hjá rík-
inu. „íbúðalánasjóður“ ríkisins hef-
ur nú víðara hlutverk og hefur auk-
ið útlán sín enn frekar. í dag lánar
sjóðurinn ýmsum aðilum, svo sem
bönkum og sparisjóðum, sem aftur
fá aukið svigrúm til lánveitinga.
Með þessari aðgerð er ríkið að ota
lánsfé að bönkunum í heildsölu.
Yfirlýst markmið vinstri- grænna
um að stofna ríkisbanka virðist nú
óþarft að mestu þar sem verið er að
mynda eins konar heildsölubanka
ríkisins.
Viðskiptabankarnir eru nú á hluta-
bréfamarkaði og skylda stjórnenda
þeirra er fyrst og fremst að ávaxta
hlutafé sitt. Það er því ekki við þá
að sakast þegar þeir bjóða hagstæð
lánskjör á samkeppnismarkaði. Það
er aftur á móti ábyrgð ríkisins að
viðhalda stöðugleikanum og sam-
keppnishæfi útflutningsgreinanna.
Það verður ekki gert með aðgerðum
Seðlabankans einum saman.
Fyrirtækin hafa verið að fjárfesta
fyrir erlent lánsfé. Einstaklingar eru
farnir að kaupa bíla með erlendum
lánum. Stýrivextir Seðlabankans
slá lítið á þessa þenslu. Ríkið verður
því að beita fleiri úrræðum en ofur-
vöxtum á íslenskar krónur. Segja
má að hátt gengi íslensku krónUnn-
ar og gríðarlegur vaxtamunur valdi
sívaxandi misgengi og spennu. Eins
og menn vita úr jarðfræði getur mis-
gengi valdið skjálftum og gosum.
Vonandi taka menn þessi mál föst-
um tökum sem fyrst svo ekki þurfi
hjálp í viðlögum.
Höfundur starfar í London
Klippt & skoríð
klipptogskorid@vbl.is
veirlesendurþessadálksgerðuathuga-
semd við að Geir
H. Haarde væri
eignuð mikil fylgisaukn-
ing Sjálfstæðisflokksins
í Gallup-könnun. Töldu
þeireinsýntað þarskipti
brottför Davíðs Oddsson-
ar úr stjórnmálum mestu máli, en hún hefði
gert fjölda manns kleift að kjósa íhaldið aftur.
Menn hafa veitt því athygli að Jakob
Frímann Magnússon hefur sótt
hart fram í Baugsmálinu upp á síð-
kastið, tekið vörn Baugs-
manna og gengið afar
hart fram gegn helstu
andskotum þeirra. Hafa
menn því velt fyrir sér
hvort almannatengill
inn Jakob sé á launum
hjá Baugi sem slíkur, en svo mun ekki vera.
Á hinn bóginn má minna á að það var Jón Ás-
geir Jóhannesson sem seildist í rassvasann til
þess að leigja Albert Hall í Lundúnum undir
Stuðmenn síðastliðið vor, og sannast þar hið
fornkveðna, að æ sér gjöf til gjalda.
„Þessi tölvupóstur ásamt fylgiefni er trúnaö-
armál og aðeins ætlaðurþeim sem hann er
sendur til. Öll önnur notkun er óheimil og
vísast til laga um fjarskipti."
Staðlað niðurlag tölvupósta f rA starfsmönnum 365 MIÐLA.
ingflokkur Frjálslynda flokksins sendi
í gær fjölmiðlum
boð á blaðamanna-
fund í morgun. (boðinu er
frá þvi greint að þingflokk-
urinn ætli að kynna þau
þingmál, sem hann leggi
fram við upphaf haustþings
og muni jafnframt svara fyrirspurnum. En síð-
an er tekið fram: „Þetta verður stutt kynning
(u.þ.b. hálftími)." Sjálfsagt leggur flokkurinn
fram hin ágætustu þjóðþrifamál, en einhvern
veginn má efast um að þau séu mörg eða yfir-
gripsmikil ef kynning á öllum málunum og fyr-
irspurnir fjölmiðla taka aðeins hálftlma.
Stundum birtast meinlegar villurí blöð-
um, en stundum er aðeins um óheppi-
lega uppsetningu að ræða. í DV f gær
má þannig á síðu 14 lesa litla frétt undir fyrir-
sögninni „Fullur á leið í flug", sem varla væri
ífrásögurfærandi nema vegna þess að næsta
frétt fyrir neðan ber fyrirsögnina „Bubbi til Kö-
ben". Þetta kynni að verða systurblaði DV, Hér
og nú, tilefni til frekari fyrirsagnaskáldskaþar.