blaðið - 22.11.2005, Blaðsíða 4

4 I IWWLEWDAR FRÉTTIR
ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 2005 blaðið
Byggingakostnaður:
Lítil breyting
Vísitala byggingarkostnaðar er
nú 316,6 stig miðað við verðlag
um miðjan nóvember sam-
kvæmt útreikningum Hagstof-
unnar. Þetta er óbreytt tala frá
fyrra mánuði en alls hefur vísi-
talan hækkað um 3,9% frá því
í desember í fyrra. Vinnuliðir
vísitölunnar hafa hækkað um
5% á þessu tímabili og þá aðal-
lega vegna þess að í kjarasamn-
ingum flestra félaga iðnaðar- og
verkamanna var kveðið á um
hækkun launa í ársbyrjun
2005. Þá hefur efnisliður vísi-
tölunnar hækkað um 3,1%.
Utanríkismál:
Loftferða-
samningar
í síðustu viku náðist samkomu-
lag um texta loftferðasamnings
milli Islands og Mongólíu
annars vegar og Islands og
Qatar hins vegar. Samningar
þessir eru hluti af þeirri áætlun
samgönguráðuneytis og utan-
ríkisráðuneytis um loftferða-
samninga við ríki utan EES
en forsenda útrásar íslenskra
flugfélaga er að hluta bundin
því að ísland hafi loftferða-
samninga sem heimila þeim
flug í viðskiptalegum tilgangi.
Verðsamráð olíufélaganna:
Um 80 manns yfirheyrðir
Rannsóknargögn á annan tug þúsunda blaðsíðna. Mögulegt að meðferð samkeppnisyfir-
valda útiloki frekari málsóknir.
BlaöiS/lngó
Samkeppnisráð taldi að olíufélögin hafi hagnast um 6,5 milljarða á ólögmætu verðsam-
ráði. Ætluð brotatilvik skipta hundruðum samkvæmt rannsókn ríkislögreglustjóra.
Rannsókn ríkislögreglustjóra á ol-
íufélögunum lauk í síðustu viku og
hefur málið verið sent ríkissaksókn-
ara. Þetta kom fram í fréttatilkynn-
ingu frá ríkislögreglustjóra sem
send var út í gær. Ríkissaksóknari
mun nú fara yfir rannsóknargöng
og niðurstöðu rannsóknar efnhags-
brotadeildar og ákveða framhaldið.
Umfangsmikið mál
Fram kom í fréttatilkynningu
ríkislögreglustjóra að um 80 einstak-
lingar hafi verið yfirheyrðir vegna
rannsókn málsins í um það bil 150
yfirheyrslum. Þá er greint frá því
að rannsóknin hafi verið umfangs-
mikil og að rannsóknargögn skipti
á annan tug þúsund blaðsíðna og
ætluð brotatilvik hundruðum. Mál
olíufélaganna hefur nú verið í rann-
sókn ríkislögreglustjóra frá því
síðari hluta ársins 2003 þegar sam-
keppnisstofnun gerði embættinu við-
vart um að rökstuddur grunur léki á
að um refsiverð brot væri að ræða. Fé-
lögin voru í fyrra dæmd til að greiða
alls 2,6 milljarða í stjórnvaldssektir
vegna ólögmæts verðssamráðs en
þeim úrskurði var áfrýjað. Áfrýjun-
arnefnd samkeppnismála lækkaði
þá sektirnar um rúman milljarð eða
niður í 1,5 milljarð. Esso var gert að
greiða 495 milljónir, Olís 500 millj-
ónir og Skeljungi um 450 milljónir.
Öll félögin hafa áfrýjað þessum úr-
skurði. I rannsókn samkeppnisráðs
á verðsamráði olíufélaganna var
talið að félögin hefðu hagnast um
6,5 milljarða á því níu ára tímabili
sem rannsóknin náði yfir.
í höndum ríkissaksóknara
Að sögn Jón H.B. Snorrasonar, sak-
sóknara hjá embætti ríkislögreglu-
stjóra, leiddi rannsókn málsins í
ljós rökstuddan grun um brot á
ákvæðum samkeppnislaga. Hann
segir að málið liggi nú hjá ríkissak-
sóknara sem þurfi að taka afstöðu
til þess hvort að umrædd fyrirtæki
og eða einstaklingar verði yfir
höfuð sótt til saka. „Ríkissaksókn-
ari þarf að taka afstöðu til þess hvort
að þarna sé um að ræða ábyrgð ein-
staklinga og eða lögaðila og hvaða
áhrif það kynni að hafa á t.d. útgáfu
ákæra á hendur félögum. Kann það
að hafa þau áhrif að samtímis eigi
það að leiða til refsiábyrgðar lögað-
ila eða hefur meðferð samkeppnisyf-
irvalda gagnvart lögaðilunum tæmt
málið gagnvart því. Það eru ýmiss
grundvallaratriði sem ríkissak-
sóknari einn tekur afstöðu til.“ Jón
segir málið vera flókið og mikið en
neitar því að hluti þess sé mögulega
fyrndur enda sé brotið samfellt og
því miðist fyrning við lok grunaðs
brotatímabils sem sé árslok 2001.
Hann segir ennfremur að þó margir
einstaklingar hafi verið yfirheyrðir
vegna málsins liggi fyrir að sumir
beri meiri ábyrgð en aðrir. „Rann-
sóknarniðurstöðurnar fjalla um
það hverjir samkvæmt rannsókn-
inni bera meiri ábyrgð en aðrir. En
það liggur náttúrulega fyrir hverjir
taldir eru hafa ráðið mestu og aðrir
minnu," segir Jón og bætir við að
nokkur tími kunni að líða áður en
niðurstöðu ríkissaksóknara sé að
vænta. ■
íslenskt
þvottaefni fyrir
allan þvott
w/
• Þróað og framleitt á Islandi með tilliti til
eiginleika íslenska vatnsins.
• Þvær við lægra hitastig og inniheldur lífhvata
sem vinna fljótt og vel á hvers kyns óhreinindum.
• Ber Hvíta svaninn, Norræna umhverfismerkið.
Eðlilegt að þeir svari
fyrir dómstólum
segir Jóhannes Gunnarsson
Jóhannes Gunnarsson, formaður
neytendasamtakanna, segir eðli-
legt að hið opinbera fari með mál á
hendur þeim sem eru ábyrgir fyrir
verðsamráði olíufélagana. Neytenda-
samtökin vænta þess að prófmál
þeirra verði tekið fljótlega til efnis-
legrar meðferðar fyrir héraðsdómi
Reykjavíkur.
Skaðabótamál
Neytendasamtökin hvöttu fólk á
sínum tíma til að koma með kvitt-
anir fyrir bensín- og díselkaupum
svo hægt yrði að höfða skaðabóta-
mál á hendur olíufélagana. Jóhannes
segir að um hundrað einstaklingar
hafi skilað inn nótum og nú bíði
mál efnismeðferðar fyrir héraðs-
dómi Reykjavíkur. „Það mál sem
við erum að sækja núna það er það
beina tjón sem neytandinn verður
fyrir að okkar mati. Þetta er prófmál
og ég hlýt að ganga út frá því að við
vinnum það mál og þá myndum við
óska viðræðna við olíufélögin gagn-
vart öðrum þeim sem hafa komið
hingað með kvittanir.“
Verða að minnka gróðann
Jóhannes leggur áherslu á það í máli
sínu að þeir aðilar sem voru ábyrgir
Jóhannes Gunnarsson telur tjón samfé-
lagsins vegna verðsamráðs olíufélagana
nema tugum milljörðum.
fyrir verðsamráðinu verði dregnir
fyrir dóm. Hann hefur fulla trú á
því að markaðurinn í dag komi í veg
fyrir að olíufélögin geti ýtt mögu-
legum sektargreiðslum út í verðlagið.
„Ég minni á það að það er olíufélag
komið inná markaðinn sem er ekki
með á bakinu sektargreiðslur til rík-
issjóðs útaf ólögmætu verðsamráði,"
segir Jóhannes og bætir við „ef sam-
keppnin virkar og er í lagi þá geta
einn eða tveir aðilar ekki komið
þessum sektargreiðslum út í samfé-
lagið. Samkeppnin einfaldlega leyfir
það ekki. Þeir verða bara að minnka
gróðann.“ ■
Lúðvík Bergvinsson
Vill að ríkið
höfði skaða-
bótamál
Engar ákvarðanir hafa verið
teluiar af hálfu ríkisins um
mögulegt skaðabótamál á
hendur olíufélögunum. Lúðvík
Bergvinsson, alþingismaður,
lagði fram fyrirspurn í febrúar
sl. um afstöðu ríkisstjórnar-
innar í þessu máli þar sem kom
fram að ríkið væri að skoða
réttarstöðu sína. í gær hugðist
Lúðvík inna eftir þessu máli
en fyrirspurn hans komst ekki
á dagskrá. „Það sem snýr að
ríkinu er spurning um bóta-
kröfur. Geir [H. Haarde] sagðist
vera hugsa málið á sínum tíma
og nú er áfrýjunarnefnd búin
að komast að niðurstöðu og
lögreglan búin að senda málið
frá sér og því eðlilegt að spyrja
þá aftur en hún komst ekki að
fyrirspurnin," segir Lúðvík og
bætir við „ég tel sjálfsagt að
ríkið gæti hagsmuna almenn-
ings. Itilvikum eins og þessum
þar sem augljóslega er um að
ræða kannski alvarlegustu
aðför að hagsmunum neytenda
í sögu landsins þá ftnnst mér
alveg fráleitt ef ríkið ætlar að
sitja hjá. Það voru fjölda stofn-
ana ríkisins sem urðu fyrir
barðinu á þessu verðsamráði.
Spurningin er bara hvaða skila-
boð ætlar ríkið að senda frá sér.
Sættir það sig við þetta verð-
samráð eða telja menn eðlilegt
að menn gæti hagsmuna sinna
eins og sveitarfélögin gera, eins
og önnur félög eru að gera.“