blaðið - 02.08.2006, Blaðsíða 16

blaði
Útgáfufélag: Árog dagurehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Ritstjóri: Sigurjón M. Egilsson
Fréttastjóri: Brynjólfur Þór Guðmundsson
Ritstjórnarfuiltrúi: Janus Sigurjónsson
Ýkjur og staðreyndir
Vissulega er er vont þegar menn berja hver annan og vissulega er það
vont þegar rúður eru brotnar og aðrar eigur okkar eru skemmdar af fólki í
ölvímu eða vímu annarra fíkniefna. Það er böl hversu illa við látum þegar
við höldum okkur vera að skemmta okkur. Hitt er annað að það er engin
ástæða til að gera meira úr vandanum en efni standa til. Engin ástæða.
Þeir sem hafa ráðið sig, eða hafa verið kjörnir, til að gæta að velferð okkar
hinna verða að gæta hófs í því sem þeir segja og því sem þeir gera. Ástæðu-
laust er að tala sem vandinn sé meiri en hann er, og ástæðulaust er að halda
þvi fram að breytingar hafi orðið til hins verra. Um það er deilt og um það
sýnist sitt hverjum. Þess vegna er krafa okkar að þeir sem ábyrgðina bera
geri það með reisn, yfirvegun og hófsemi.
Alla tíð hefur það verið svo þegar drukkið fólk kemur saman í stórum
hópum þá er hætta á að illa fari. Þá skiptir minnstu hvort það er á manna-
mótum í nafni hátíða eða hvort það er skipulagslaust í miðborg Reykja-
víkur. Þannig hefur þetta verið og þannig verður það. Eina sem unnt er að
gera, er að reyna að lágmarka skaðann, ofbeldið og hrottann.
Þrátt fyrir að borið hafi á ýkjum í umræðunni virðist sem ákveðin firr-
ing sé meðal fólks. Bílum og hjólum er ekið á áður óþekktum hraða, mátt-
litlir smáglæpamenn ógna fólki með bareflum eða öðrum vopnum og láta
sem ekkert sé sjálfsagðra en að ryðjast inn á fólk og krefjast peninga, of-
beldisfullir menn leggja leið sína þar sem fólk er samankomið og berja
mann og annan. Fæst af þesu er nýtt, því miður. Þetta er þekkt, helst að nú
hafi bæst við glæpaakstur vélhjólafólks. Annað hefur fylgt okkur.
Krafan sem er hægt að gera til þeirra sem bera ábyrgðina er að almenn-
ingur geti farið um í sæmilegri vissu um að verða ekki ógnað af samborg-
urunum, hvort sem fantar bera hnúajárn eða kraftmikil ökutæki. Það er
hlutverk hins opinbera að tryggja frið borgaranna. Þrátt fyrir að margt sé
að bætir það ekki stöðuna ef lögregla eða ráðamenn tala um að verr sé fyrir
okkur komið en það er í raun. Ýkjurnar skemma.
f langan tíma hefur miðborg Reykjavíkur verið sem yfirgefinn vígvöllur
að morgni laugardaga og sunnudaga. Það er ekkert nýtt að yfir götum og
gangstéttum sé glersalli, rænulítið eða jafnvel rænulaust fólk á bekkjum
eða götum, hópur fólks á stórtækum vinnuvélum að keppast við að koma
öllu í betra horf áður en ibúarnir vakna og sorgin og eymdin blasir við
öllum sem sjá vilja. Þannig hefur þetta verið og þannig er þetta. Kannski
er mesta furða hversu margir komast heilir heim eftir slíka óvissuferð sem
það er að fara í mannsöfnuðinn. Þrátt fyrir hversu bagalega er fyrir okkur
komið verðum við að forðast að ýkja frásagnir af ólifnaðnum og finna
leiðir til að bæta lífið. Staðreyndirnar eru nægar og ýkjur eru þarflausar.
Sigurjón M. Egilsson.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjóm & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Simbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins Dreifing: íslandspóstur
ýsendur, upplýsingar veita:
Rúnarsdóttir • Simi 510 3727 • Gsm 856 4250 • kata@bladid.net
ison • Sími 510 3723 • Gsm 691 2209 • maggi@bladid.net
16 I ÁLIT
MIÐVIKUDAGUR 2. ÁGÚST 2006 blaðið
3*
Er refsivarslan blönk?
1 október 2004 birti samkeppn-
isráð ákvörðun sína um ólögmætt
samráð olíufélaganna, Esso, Shell og
Olís. Rannsókn hafði þá staðið yfir
á félögum frá þvi i desember 2001,
er húsleit var gerð hjá þeim vegna
meintra brota á samkeppnislögum.
Stjórnendum tveggja olíufélag-
anna, Esso og Olís, varð Ijóst nokkru
síðar að best væri að starfa með Sam-
keppnisstofnun; taka þátt í að upp-
lýsa hverning samráðið fór fram,
hverjir tóku þátt í því og hvar þeir
héldu fundi sína, ef því var að skipta.
Þetta var gert í von um afslátt stjórn-
valdssekta. Sú varð raunin.
Frá því er ákvörðun Samkeppnis-
ráðs lá fyrir hefur málið svo velkst
áfram í kerfinu. Fyrst skutu félögin
ákvörðun Samkeppnisráðs til áfrýj-
unarnefndar samkeppnismála, sem
lækkaði stjórnvaldsektirnar, og
síðan til héraðsdóms. Væntanlega
er málskotið til dómstóla gert í von
um enn meiri sektarafslátt. Þetta er
rétt hugsað hjá stjórnendum hinna
brotlegu félaga, þar sem fyrrverandi
forsætisráðherra og núverandi seðla-
bankastjóri, Davið Oddsson, hefur
sagt það í raun tilgangslaust að sekta
olíufélögin, því þau muni velta sekt-
inni beint yfir á neytendur þ.e. hina
sömu og félögin hafa í gegnum tíð-
ina snuðað með ólögmætu samráði.
Samkeppnislög gera ráð fyrir
því að þeir sem brotlegir gerast við
lögin geti þurft að sæta refsingu,
sektum og jafnvel fangelsi, ef sakir
eru miklar.
Samkeppnisstofnun beindi því
samráðsmáli olíufélaganna til rikis-
lögreglustjóra, sem á m.a. samkvæmt
lögum að rannsaka hvítflibbaglæpi.
Yfirmaður þeirrar ágætu ríkisstofn-
unar ætlaði i fyrstu ekki að vilja
taka við málinu, þó hann hafi verið
fús til flestra verka í refsivörslunni.
Gerði það þó að lokum; lauk rann-
sókninni á undraskömmum tíma
og sendi málið ríkissaksóknara til
ákvörðunar um útgáfu ákæru.
Rikissaksóknari setti einn mann
í að fara yfir samráðsmál olíufélag-
anna, sem er þó mikið umfangs. Sá
má bara vinna við það i dagvinnu.
Reiknar hann þvi ekki með að kom-
ast til botns í því, hvort til ákæru
komi eða ekki fyrr en í haust. Von-
andi verður það áður en málið
verður fimm ára.
Þennan seinagang í meðferð þessa
stóra og ógeðfellda samráðsmáls
- þar sem talað var um viðskipta-
vini olíufélagan sem fífl og hvatt til
gagnaeyðingingar svo ekki kæmist
upp um strákinn Tuma - er fróðlegt
að bera saman við Baugsmálið sem
hófst með húsleit hjá Baugi í lok ág-
úst 2002. Þegar rannsaka þurfti Jón
Ásgeir Jóhannesson og þá, sem með
honum störfuðu, skorti réttarvörsl-
una hvorki fé hvorki til rannsókn-
arinnar sjálfrar né til ráðningar
nýs saksóknara til að gefa út nýjar
ákærur þegar sú dapra staðreynd
blasti við, að nær allt sem embætti
ríkislögreglustjóra hafði sjálft gert
reyndist ónýtt; ódómtækt.
Refsivarslan ætti, þó ekki væri
nema til að gæta alls jafnræðis
meðal þegnanna, eins og boðið er í
stjórnarskránni, að sýna meintum
brotum forsvarsmanna olíufélag-
anna sama áhuga og Baugsmálinu.
Ríkið hlýtur að eiga einhvern aur
aflögu sé mið tekið af afkomutölum
rikissjóðs, til að setja í opinbera
rannsókn á samráðsmáli olíufélag-
anna. Auk þess sem það er vont
fyrir þá sem grunaðir eru um að
hafa stýrt og stjórnað samráðinu
að velkjast lengi í vafa um sekt sina
eða sakleysi. Seinagangur á rann-
sókn málsins kann að fela í sér brot
á mannréttindum þeirra, jafnvel þó
þeir hafi haft almenning að fifli og
m.a. snuðað dómsmálaráðuneytið
með samráði sínu þegar menn þar
á bæ voru að leita eftir sem hag-
stæðustu eldsneytisverði fyrir Land-
helgisgæsluna; ríkisstofnun, sem
hefur m.a. það göfuga hluverk að
sinna björgu hér á landi og hér við
land. Hugsanlega gæti ríkið orðið
bótaskylt vegna þessa dráttar á refsi-
meðferð samráðsmáls oliufélaganna
og samráðið þar með ríkisstyrkt af
skattgreiðendum. Þeim hinum
sömu og borguðu samráðsbrúsann.
Höfundur er lögmaður og stjórnarformaður
Árs og dags, útgáfufélags Blaðsins.
Klippt & skorið
Athygli vakti í viðtali, sem Höskuldur
Kári Schram átti við herra Ólaf Ragnar
Grimsson og birtist í Blaðinu í gær,
að þar kvaðst forsetinn ekki útiloka að hann
sæktist eftir endurkjöri eftir
tvö ár. Sagði herra Ólafur
Ragnarað hann hefði ekkert
velt því fyrir sér en ákvörð-
unar væri að vænta á seinni
hluta næsta árs. Skemmri má
fyrirvarinn enda varla vera ef
hann lætur af embætti í lok kjörtímabilsins,
því eins og dæmin sanna þurfa menn býsna
rúman tíma til þess að velja nýjan forseta.
Mörgum finnst þó líklegt að forset-
inn sækist ekki eftir endurkjöri
og er minnt á að hann hafi verið
um það spurður á framboðsfundi hinn 12.
júní 1996 hversu þaulsetnir forsetar ættu að
vera á Bessastöðum. Kvaðst forsetaframbjóð-
andinn telja það langan tíma fyrir forseta að
sitja i sextán ár í emb-
ætti, þótt svo að bæði
Ásgeir Ásgeirsson og
Vigdís Finnbogadóttir
hefðu gegnt embætti
svo lengi. Sjálfur teldi
hann tvö til þrjú kjör-
tímabil hæfilegri tíma
fyrir setu forseta í heimi hraðra breytinga,
njóti forseti stuðnings til þeirrar setu í emb-
ætti (samræmi við hefð. (síðustu forseta-
kosningum lögðu um 28 þúsund manns leið
sína á kjörstað til þess að skila auðu og leyndi
forsetinn ekki vonbrigðum sínum með það.
Af þessu draga menn þá ályktun, að ekki sé
líklegt að herra Ólafur Ragnar sækist eftir
endurkjöri árið 2008.
Eitt telja menn
þó geta breytt
því,enþaðeraf-
staða frú Dorrit Mouss-
aieff. Bent er á að hún
njóti hlutverks forseta-
frúar til hins ýtrasta
og geti vafalaust tallð
bónda sinn á að sitja enn um hríð. Nema hug-
urinn stefni eitthvað allt annað. Kosningaárið
2008 verður herra Ólafur Ragnar 65 ára gam-
all, en frú Dorrit aðeins 58 ára.
andres.magnusson@bladid.net