blaðið - 10.03.2007, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2007
blaðiö
sem eru verst staddir vegna alkó-
hólisma og ekki síst ungu fólki sem
misst hefur fótanna vegna neyslu
áfengis og annarra vímuefna. Heild-
stæðar matsrannsóknir á þessu
sviði eru verulega aðkallandi eins
og reyndar á fleirum þáttum vel-
ferðarþjónustunnar eins og glöggt
kemur fram af umræðu undanfar-
inna vikna um einstaka þjónustu
hins opinbera og trúfélaga. Fagfólk
á f slandi hlýtur að kalla á frekari um-
fjöllun og skoðun á faglegum vinnu-
brögðum innan velferðarkerfisins í
ljósi þessa.
Framangreind nefnd á vegum
heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytisins lagði til að samstarfsnefnd
á vegum heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytis annars vegar og
félagsmálaráðuneytis hins vegar
endurskoðaði lög sem varða þjón-
ustu fyrir alkóhólista og leggi til
breytingar. Markmið endurskoð-
unarinnar er að auka samstarf,
skilvirkni og einstaklingsmiðaða
þjónustu alkóhólistum i hag. Bent
er á að þörf sé á að skýra ábyrgð,
hlutverk og samstarf milli heilbrigð-
isþjónustu og félagslegrar þjónustu
fyrir alkóhólista út frá heildrænni
sýn um samfellda þjónustu. Þannig
telur nefndin líka að leggja þurfi
aukna áherslu á árangursmat með-
ferðarstofnana og meðferðarleiða
svo að nýting fjármagns verði sem
best og sem flestum einstaklingum
til hagsbóta. Það er því mikilvægt og
aðkallandi að þessi samstarfsnefnd
verði skipuð hið allra fyrsta og að
hún fái starfsaðstöðu, fjármagn og
mannskap til að hún geti sinnt mark-
miði sínu.
Höfundur er félagsráðgjafi
Meðferð vímuefnasjúkra
Felagslegur vandi ..Meöferð alkoholista
meó langvarandi félagslegan vanda getur
heppnast vel vlð að rjúfa vitahring fíknar,
en leysir á hinn bóginn ekki félagslegan
vanda utan stofnunar. “
Undanfarnar vikur hefur farið
fram mikil og gagnrýnin umræða
í þjóðfélaginu um það sem miður
hefur farið varðandi þjónustu við
alkóhólista (einstaklinga með
áfengis-og annan vímuefnavanda).
Sérstaklega snýr umræðan að alkó-
hólistum með langvarandi félags-
legan vanda. f umfjöllun um þjón-
ustu fyrir alkóhólista er mikilvægt
að greina á milli þeirrar þjónustu
sem veitt er af viðurkenndum fag-
stéttum annars vegar og hins vegar
þjónustu sem ýmis líknarfélög og
trúfélög efna til á grunni góðgerðar-
starfsemi. Þjónusta líknarfélaga og
trúfélaga getur notið ráðgjafar viður-
kenndra fagmanna og opinberra fjár-
styrkja en býr ekki við sama eftirlit
og stofnanir með viðurkenndum
fagstéttum.
„Það erþví
mikilvægt og
aðkallandi að
þessisamstarfs-
nefnd verði
ið allra
fyrsta.,,
Umrœðctn
Erla Björg Sigurðardóttir
Hugtakið meðferð ofnotað
f umfjöllun fjölmiðla og margra
sem lagt hafa orð í belg hefur viljað
brenna við að hugtakið meðferð
sé ofnotað. f skýrslu heilbrigðis-
ráðherra um þjónustu fyrir ofneyt-
endur áfengis-og annarra vímuefna
á fslandi, sem var lögð fyrir Alþingi
á i3i.löggjafarþingi 2004-2005 er
hugtakið skilgreint. Það er ferlið
frá greiningu hjá lækni, afeitrun
við viðurkenndar aðstæður, endur-
hæfingu á meðferðarheimili og loks
eftirfylgni að henni lokinni. Þessi
skilgreining á hugtakinu er einföld
og ekki tæmandi, en er ætlað að gefa
mynd um ýmiss konar þjónustu
sem alkóhólistum stendur til boða.
Meðferð fer fram í tengslum við
viðurkennd sjúkrahús eða meðferð-
arstofnanir. Meðferð sem er viður-
kennd af heilbrigðisyfirvöldum þarf
að fara fram undir handleiðslu sér-
fræðinga sem hafa formlega faglega
þekkingu og reynslu til að veita hana.
Almenn fagleg skilgreining á hugtak-
inu meðferð, er að meðferð sé skipu-
lögð og einstaklingsbundin áætlun
sem fylgt er undir handleiðslu fag-
menntaðs fólks. Út frá ofangreindri
skilgreiningu á faglegri meðferð eru
einungis tveir aðilar sem geta sinnt
slíkri meðferð fyrir alkóhólista hér á
landi þ.e. áfengis-og vímuefnadeild
geðsviðs LSH og SÁÁ.
Meiri stuðningur
Meðferð alkóhólista með langvar-
andi félagslegan vanda getur heppn-
ast vel við að rjúfa vítahring fíknar,
en leysir á hinn bóginn ekki félags-
legan vanda utan stofnunar. Ýmsar
rannsóknir sýna að aukinn árangur
er af meðferð ef samhliða er veitt
félagsleg aðstoð. Mikilvægt er að
ákveðinn málstjóri (case manager)
sé ábyrgur í máli hvers og eins, en
það hlutverk er oftast í höndum fé-
lagsráðgjafa. Reykjavík og nokkur
sveitarfélög í samvinnu við Trygg-
ingastofnun ríkisins hafa haft um-
sjón með Grettistaki sem er félagsleg
endurhæfing, en það byggir á 8.gr. al-
mannatryggingalaga nr.118/1993 um
félagslega aðstoð. Félagsráðgjafar
hjá félagsþjónustu og læknar Trygg-
ingastofnunar ríkisins meta stöðu
viðkomandi og eru félagsráðgjafar
málstjórar í endurhæfingunni. Úr-
ræðið hefur hentað vel fyrir ákveð-
inn hóp, en rannsókn á reynslu af
því í Reykjavík sýnir að langflestir
þátttakendur þess þurfa meiri stuðn-
ing en úrræðið hefur boðið upp á
hingað til. Reykjavíkurborg hefur
nú ákveðið að styrkja úrræðið í borg-
inni með aukinni þjónustu, þéttari
stuðningi en áður og starfsendur-
hæfingu. Um er að ræða markviss-
ari samvinnu við meðferðaraðila,
vinnumarkað, stéttarfélög, náms-
flokka Reykjavíkur, fjármálanám-
skeið ofl. Endurbætur á Grettistaki í
Reykjavík er mikilvægt skref í átt að
samræmdum aðgerðumþeirra aðila
sem koma að málefnum alkóhólista
með langvarandi félagslegan vanda.
Stofnun samstarfsnefndar
Umræðan undanfarið hefur
einnig einkennst af því að meðferð-
arstarf sé í fjársvelti sem geti leitt til
þess að skera þurfi niður þjónustu
við alkóhólista. Ástæða er til að ótt-
ast að það komi helst niður á þeim
Íraksstríðið og Fram-
sóknarflokkurinn
Athygli vekur hvernig Framsókn-
arflokkurinn reynir nú eina ferð-
ina enn að hlaupa frá umdeildum
verkum sínum í Stjórnarráðinu und-
anfarin 12 ár. Einna ósvífnastur er
hvítþvotturinn vegna stuðnings rík-
isstjórnar Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks við innrásina í írak.
Nú kannast Framsóknarflokkurinn
ekki við sínar fyrri gjörðir.
Framsókn
að reyna að
koma aftan
að íslenskum
kjósendum
Umrœðan
Ögmundur Jónasson
Þegar ráðist var inn í frak fyrir
fjórum árum, féllst ríkisstjórn þess-
ara flokka á að ísland væri sett á
lista hinna „viljugu" eða „staðföstú'
þjóða eins og sumir stuðningsmenn
stríðsins þýddu enska hugtakið „wil-
ling nations". Þessi makalausi listi
yfir þær þjóðir sem voru undirgefn-
astar Bush-stjórninni bandarísku,
þjónaði lengi vel mjög mikilvægu
pólitísku hlutverki í áróðursherferð
hennar til að réttlæta innrásina í
írak.
Fyrir alla þá sem tóku þátt í um-
ræðu um þetta efni á þessum tíma
er með ólíkindum að verða nú vitni
að tilraunum Framsóknarflokksins
til að láta sem þessi listi hafi aldrei
verið á ábyrgð og meira að segja ekki
með vitund íslenskra stjórnvalda.
Listinn hafi verið einhliða fréttatil-
kynning Bandaríkjastjórnar!
Fengu boð um að vera á lista Bush
Þetta stenst að sjálfsögðu engan
veginn enda var því aldrei mótmælt
af hálfu íslenskra stjórnvalda þegar
Bush veifaði listanum hróðugur
hvar sem hann fór. Framsóknarfor-
ystan þarf þá líka að svara því hvers
vegna þáverandi utanríkisráðherra
og formaður Framsóknarflokksins,
Halldór Ásgrimsson, hafi ekki mót-
mælt margítrekuðum yfirlýsingum
Davíðs Oddssonar, þáverandi forsæt-
isráðherra og formanns Sjálfstæðis-
flokksins, um að Island befði bein-
línis verið sett á listann að beiðni
bandarískra stjórnvalda og að það
hefðu íslensk stjórnvöld gert með
ánægju.
1 DV 21. mars 2003, segir: „Davíð
Oddsson forsætisráðherra segir að
aðild íslands að „bandalagi stað-
fastra þjóða“ sem styðja tafarlausa
afvopnun Iraka með vopnavaldi sé
eðlilegt og rökrétt frambald þeirrar
afstöðu, sem margoft hefur komið
fram af íslands hálfu...
„Það var sjálfgefið því að auðvitað
höfðu Bretar og Bandaríkjamenn
fylgst með því að íslensk stjórnvöld
höfðu slag í slag lýst þessari afstöðu.
Þegar við fengum boð um að fá að
vera í hópi hinna staðföstu banda-
lagsþjóða svikumst við að sjálfsögðu
ekki undan merkjum,“ segir Davíð.“
Nú er það Framsóknarflokkur-
inn sem svíkst undan merkjum.
Framsóknarflokkurinn er ekki að
hlaupast undan merkjum Bush og
félaga því ekki mótmælir flokkur-
inn hersetunni í írak. Listinn hefur
litla sem enga pólitíska þýðingu nú,
nema þá að fyrir mannorð íslensku
þjóðarinnar er bráðnauðsynlegt að
má nafn okkar af honum. Nei, Fram-
sókn er ekki að svíkja Bush og félaga.
Hún er að reyna að koma aftan að
íslenskum kjósendum með þvi að
reyna að telja þeim trú um að eitt-
hvað allt annað hafi verið uppi á ten-
ingunum en raunverulega var. Það
er óheiðarlegt.
Höfundur er þingmaður Vinstri grænna
Stóriðj a
Fram til þessa hafa umhverfismál
borið einna hæst í þjóðmálaumræð-
unni. Það ber vott um ríkan vilja til
þess að ganga vel um landið og skila
því í góðu ástandi til komandi kyn-
slóða. Hver óborin kynslóð á rétt til
þess að geta notið landsins. En hver
kynslóð vill líka skapa sér sem best
lífskjör og það gerist ekki án þess
að nýta landsins gögn og gæði, auð-
lindir til lands og sjávar. Landnýt-
ingin er óaðskiljanlegur hluti þess
að landið er byggt. 1 þessu sem öðru
er hóf best á öllum hlutum, en verst
er ofstækið.
Ofstækisfull viðhorf
Ég hrökk við þegar ég heyrði um
daginn viðtal við einn geðþekkan
og viðkunnanlegan frambjóðanda,
sem greinilega bar miklar tilfinn-
ingar í brjósti varðandi áformaðar
virkjanir og talaði um landdrekk-
ingarstefnu sem væri að eyðileggja
landið. Þarna birtist alger andstaða
við virkjanir og stóriðju hvaða nafni
sem þær nefnast. Ég get ekki tekið

Stóriðja er
atvinnurekstur
sem skapar
1 y1 í % störfogá fullan rétt á sér.
Umrœðan
Kristinn H. Gunnarsson
undir þessi sjónarmið. Vissulega
eru til virkjunarkostir sem mér
finnst óaðgengilegir, svo sem Norð-
lingaölduveita vegna áhrifa við Þjórs-
árver, en það er fráleitt að kalla það
landdrekkingu þótt land fari undir
vatnslón. Nafngiftin er líka gildis-
hlaðin og vísar til þess að drekkja
fólki, samanber drekkingarhyl i Öx-
ará og gefur virkjun almennt mjög
neikvæða merkingu.
er atvinnumál
er auðlind, hana á að nýta til þess að
skapa þjóðinni góð lífskjör. Stóriðja
er atvinnurekstur sem skapar mörg
vellaunuð störf og á fullan rétt á sér.
1 hófi eins og annað gagnvart um-
hverfinu, efnahagslífinu og öðrum
atvinnugreinum. Þessa auðlind á
að nýta og gæta þess að arðurinn
af henni renni til þjóðarinnar og
auðgi atvinnulíf, líka þar sem hún
er nýtt. Þingeyingar eiga fullan rétt
á því að orkan í héraði þeirra verði
til þess að efla atvinnu og byggð þar.
Ég get ekki séð neina sanngirni í
því að meina þeim að njóta góðs af
auðlind héraðsins og ætla þeim að
horfa í gaupnir sér með tvær hendur
tómar á eftir fólkinu suður. Stóriðja
í Hvalfirði hefur gerbreytt atvinnu-
ástandi og íbúaþróun á Ákranesi og
nágrenni til hins betra á síðasta ára-
tug. En orkuverðið þarf að vera gott,
launin góð, umgengnin um landið
góð og efnahagsmálin í góðu lagi.
Stóriðja í hófi er skynsamleg stefna.
Höfundur er þingmaður Frjálslynda flokksins
Líklega eru svona ofstækisfull
viðhorf gegn virkjun orkunnar and-
svar við hófleysinu í hina áttina,
sem hefur einkennt framgöngu
ríkisstjórnarinnar á síðustu árum.
Þar hefur verið gengið fram af of-
forsi. Verð á raforkunni er falboðið
á langlægsta verði í Evrópu sem
gefur lítinn þjóðhagslegan ávinn-
ing og í miðjum framkvæmdunum
við Kárahnjúka, sem er stærsta
framkvæmd íslandssögunnar, eru
boðaðar a.m.k. framkvæmdir við
þrjú stór álver á stuttum tíma og
tilheyrandi virkjunarframkvæmdir.
Þenslan í þjóðfélaginu hefur verið
útflutningsgreinum erfið á köflum,
vakið verðbólgudrauginn af værum
svefni og skuldir heimilanna eru
orðnar af þeim sökum mun hærri
en hefði þurft að vera, ef hófs hefði
verið gætt. Svo það er ekki nema von
þótt fólki ofbjóði stóriðjutilstandið
sem framundan er.
Orkan erauðlind
En við skulum hafa í huga að orkan