Orðlaus - 01.12.2004, Blaðsíða 18

#
Uta Lipprandt frá
Þýskalandi
kaþólikki
Við byrjum á því að skreyta
| jólatréð 22. eða 23. desember.
Þegar við erum búin að því þá
förum við út úr herberginu og
pabbi kveikir á því. Svo göngum
við inn í herbergið og dönsum í kringum það og
syngjum jólalög. Á aðfangadagskvöld förum við i
kirkju og svo förum við heim og borðum núðlusalat.
Þar á eftir opnum við pakkana og drekkum
kampavín.
Marie Kristine Lokke frá
Danmörku
mótmælandi
Ég veitekki alveg hvaðfjölskyldan mín
gerir24.desember, þ.e.a.s. umdaginn,
ég er alltaf að syngja í kórum og svona.
En um kvöldið borðum við og sá sem
fær möndluna í hrísgrjónagrautnum
fær möndlugjöfina. Þá dönsum við
og syngjum í kringum jólatréð og svo
opnum við bara gjafirnar.
Somjai Sirimekna frá Thailandi
búddhisti
Við skreytum trén aðeins með Ijósum
anda jólanna en þetta er mest fyrir
gamlárskvöld og fyrir þá útlendinga
sem eru í landinu á þessum tíma til
búa til smá jólastemmingu fyrir þá.
Við höldum ekki jól eins og á íslandi
-með hangikjöti og svoleiðis. Um
áramótin taka allir sér frí til að fara
heim og færa foreldrum sínum gjafir
og borða eitthvað gott saman. Svo sprengjum við
flugelda og skemmtum okkur saman. En ég er
búddhisti og þess vegna höldum við ekki jól.
Laura Guerra frá Texas USA
kaþólikki
Ég kem frá Texas og þar er oft mjög
heitt á jólunum, en við reynum
að komast í jólaskap með því að
keyra um og skoða jólaljósin á
aðfangadagskvöld. Við opnum
pakkana 25. desember og við höldum
upp á jólin með allri fjölskyldunni.
Stundum er hitinn svo mikill að
við höldum jólin úti á verönd í
stuttermabol. En við förum líka stundum í kirkju og
það er þá þriggja tíma messa á jóladag.
Hazzan Harazi frá London
engin sérstök trú
Ég borða jólasteikina og svo
leggst ég í sófann og sofna,
þannig eru öll jólin hjá mér.
Renuka Perera
íslenskur ríkisborgari en er frá
Sri Lanka
mótmælandi
Við fórum alltaf öll fjölskyldan í
kirkju á miðnætti og öll fjölskyldan
borðar saman 25. desember. Við
opnum pakkana saman og höfum það
notalegt, ekki ósvipað og gert er á
íslandi.
Vinico Corrias frá Sardínu
á ftalíu
kaþólikki
Ég var hérna síðustu jól og mér
var boðið að vera heima hjá vini
mínumsemá íslenska konu. Hann
sagði mér að mæta klukkan sex
á aðfangadag. Ég var mjög hissa
og spurði hann hvort ég ætti örugglega að mæta
klukkan sex! Heima hjá mér byrjar maður að elda
svona um níu og við erum að borða til svona hálf
tólf en hjá okkur byrja jólin á miðnætti. Þá opnum
við pakkana og svo fara sumir í kirkju.
Kemali Cingóz frá
Tyrklandi
múslimi
( Tyrklandi eru auðvitað flestir
islamstrúar en sumir ákveða
að halda upp á jólin og fara
á næturklúbba. Aðrir setja
upp Ijós en ég sjálfur hef ekki
tekið þátt í að halda upp á jólin í Tyrklandi, en
ég tek mér frí í fjóra daga í kringum þennan tíma
og slaka á. Við múslimar höldum upp á Ramadan,
það er okkar trúarlega hátíð. Ramadan er níundi
mánuðurinn í dagatali múslima en dagatal okkar
fylgir gangi tunglsins þannig að Ramadan kemur
upp á mismunandi árstíma ár hvert.
Til hamingju
með afmælið Jesú”
...hvíslaði litli frændi minn þegar við gengum framhjá líkneski af Jesús negldum á krossinn í
jólamessu á aðfangadagskvöld. Svo fórum við heim, opnuðum pakka og héldum afmælisveislu
Jesús til heiðurs og að honum fjarstöddum. Frændinn mjög hress með að fá pakka þó hann
ætti ekki sjálfur afmæli. Á páskunum fyrr á árinu hafði sami frændi spurt mig hvort hann
skildi þetta rétt "Jesús dó útaf því að fólkið var ekki nógu gott og svo hætti hann við, lifnaði
við og þess vegna á hann afmæli um jólin". Sjálfum fannst honum Jesús frekar óheppinn með
að þurfa að deila afmælinu sínu með jólunum en þegar útskýrt var að jólin væru afmælið
hans leist honum betur á blikuna. Loksins sagðist hann skilja af hverju Jesús væri besti vinur
barnanna, í stað þess að Jesús sjálfur fengi pakka ákvað hann að halda afmæli (jól) fyrir öll
börnin og þá fengju allir pakka nema hann, þannig fórnaði hann sér fyrir allt fólkið. Ég ákvað
að reyna ekki að útskýra jólin neitt nánar fyrir frænda enda virtist hans útgáfa betri en hin
raunverulega.
Jólahátíðin er hátíð kristinna manna, en eins og litli
frændi benti réttilega á eru fæðing Krists eða Jesús
tilefni hátíðarinnar. Að vísu er hvergi minnst á jólin
í Biblíunni og þess vegna eru nokkrir strangtrúaðir
kristnir söfnuðir sem ekki halda jólin. Þar sem þau
eiga uppruna sinna að hluta til hjá heiðingjum, telja
þeir það vera synd að halda þau.
Jólin eru hins vegar ekki eingöngu haldin hátíðleg af
kristnum, gyðingar halda Hanukkah-hátíð Ijóssins.
Hanukkah er átta daga hátíð þar sem kveikt er á
einu kerti á dag. Hátíðin er hátíð minninga, gleði
Ijóssins og tími til að gefa gjafir og skemmta sér.
Jólasiðir eins og við þekkjum þá í dag eru upprunnir
að hluta frá þessari hátíð gyðinga. Aðventuljósin
sem annað hvert heimili á íslandi er með útí glugga
eru einmitt fengin að láni frá þessari hátíð. Hins
vegar er Hanukkah hátíðin líklega fengin að láni
frá Forn-Grikkjum og norrænni goðatrú. Þar voru
jólin haldin á miðjum vetri þegar sólin fer að hækka
á himni; sem hefur í gegnum aldirnar verið tími
hátíða og fögnuðar. Þegar menn voru enn hellisbúar
og veiðimenn eyddu þeir auðvitað mestöllum tíma
sínum utandyra og því skipti það engu smá máli
þegar sólin hækkaði á lofti á miðjum vetri. í Norður-
Evrópu leit fólk á sólina sem "hjólið" sem breytti
árstíðunum og orðið "hjól" (houl) er forveri orðsins
"jol" (yule). Þegar vetrarsólstöður voru, löngu áður
en jólin komu til sögunnar, var setið í kringum eld og
sagðar sögur og drukkið. Marga hluti sem tengjast
jólahaldi í dag má rekja til norrænna ásatrúarmanna
og vetrasólstöðuhátíða þeirra eins og til dæmis
jólatréð og jólaskinkuna. í stað þess að reyna að
breyta þeim siði fólksins að halda þennan árstíma
hátíðlegan ákvað Gregoríus páfi fyrsti að leyfa
trúboðum að gefa hátíðinni kristinlegan blæ og
tilgang án þess að bæla niður þá siði sem höfðu
tengst þessum fornu hátíðum. Þannig hafa siðir
forfeðra okkar haldist til dagsins í dag þó tilefni til
hátíðarinnar kunni að hafa breyst.
í mörgum löndum þar sem aðeins örfáir íbúar eru
kristnir og halda jól er skreytt í búðum og reynt að
gera jólalegt. í Japan þar sem fæstir íbúanna eru
kristnir tók einn búðareigandi upp á því í fyrra að
stilla upp jólasveini þar sem hann var krossfestur á
stóran kross. En jólin eiga sér mismunandi siði eftir
löndum og því ekki óskiljanlegt að hinn japanski
kaupmaður geti ruglað saman jólasveininum og
Jesús.
Jólasveinninn-sá sem við þekkjum úr Coca Cola
auglýsingunum-er nefnilega fenginn að láni frá
kaþólikkum. Sankti Kláus (e. Sainta Claus) eða
Heilagur Nikulás er einn margra dýrlinga þeirra
kaþólikkanna. Hann er sérstaklega vel þekktur í
Þýskalandi og Hollandi þar sem dagurinn hans 6.
desember, svonefnd Nikulásarmessa, er haldinn
hátíðlegur. Heilagur Nikulás klæðist yfirleitt rauðum
og brydduðum jólaveinabúningi sem er eftirlíking af
upphaflegum biskupsklæðum. Hans siður er að gefa
börnum gjafir, en þann sið má rekja til helgisagna
um að heilagur Nikulás hafi einu sinni forðað þrem
fátækum meyjum frá vændi. Heilagur Nikulás gaf
þeim heimanmund svo þær gætu gifst og varpaði
þrem pokum með gulli inn um glugga eða niður
um stromp. Þaðan kom sá siður að börn hengdu
sokka við arin eða glugga 6. desember og þá dulbjó
einhver sig í gervi Nikulásar og útdeildi gjöfum. Auk
þess hafði Nikulás sá heilagi unnið það afrek að hafa
eitt sinn vakið þrjú börn upp frá dauðum eftir að
þau voru myrt í keri með saltvatni.
í dag læra hollensk börn að heilagur Nikulás komi
í lok nóvember til Hollands frá Spáni þar sem hann
smíðar öll leikföngin og að með honum komi á skipi
fullt af svörtum Pétrum sem eru hjálparhellurnar
hans. Ólíkt ameríska jólasveininum-sem óyggjandi
heimildir benda til að búi hérlendis þó ekki sé vitað
hvar leikfangaverksmiðjan sé til húsa.
Stundum mætti halda að jólasveinar hafi tekið við
hlutverki Jesús á jólunum og nú séu þeir boðflennur
í afmælinu hans. Samkeppnin um athyglina er enn
harðari hér á íslandi með okkar þrettán illa upp
alda, óferjandi og óaðlaðandi jólasveina. Þjófóttir
og illa reikandi komu þeir til byggða og rændu og
rupluðu eins og sögurnar segja til um. Á eftir þeim
komu svo Grýla og Leppalúði sem ekki voru skárri
húsgestir. En hvernig þeir breyttust svo í ilmandi
broskarla í rauðum búningum sem gefa börnum í
skóinn þrettán daga fyrir jól hefur sennilega fyrir
tilstuðlan góðmennsku heilags Nikulásar sem hefur
lánað þeim einhverja af siðunum sínum. Andi og
saga jólanna er nefnilega svolítið svona, við fáum
allt það besta lánað frá fortíðinni til að gera jólin
sem skemmtilegust . Vona að þið skemmtið ykkur
vel í afmælinu hans Jesús um jólin.
Gleðileg jól, Bryndís ísfold Hlöðversdóttir.
www.jól.is Heilagur Nikulás eftir Ólaf H. Torfason
www.bbc.co.uk Christianity > Holy days > Christmas
www.wikipedia.org Christmas
í Japan þar sem fæstir íbúanna eru kristnir
tók einn búðareigandi upp á því í fyrra
að stilla upp jólasveini þar sem hann var
krossfestur á stóran kross