Bændablaðið - 12.12.2006, Blaðsíða 30

30 Þriðjudagur 12. desember 2006
Ef lítið er um rjúpu, svo sem
stundum vill verða, er gott að
útbúa saðsama rjúpnasúpu og
bjóða upp á í forrétt. Rjúpna-
súpa er nokkuð sem hefð er fyrir
á heimili Laufeyjar Oddsdótt-
ur á Eskifirði. Laufeyju er ekki
fisjað saman, hún gengur sjálf til
rjúpna á hverju hausti og veiðir
sínar rjúpur sjálf.
„Ég er alin upp við það að hafa
rjúpur í jólamatinn, þær voru ævin-
lega á aðfangadagskvöld á mínu
heimili,“ segir hún. Man samt eft-
ir einum jólum, fyrir margt löngu,
sem voru rjúpnalaus og þau voru
hálfskrýtin, segir hún. „Oft hefur
þetta nú verið þannig að við eigum
rjúpur milli ára, geymum í kistunni
ef vel veiðist eitthvert árið,“ segir
hún og rifjar upp að þannig hafi fjöl-
skyldan átt rjúpur þau ár sem bann-
að var að veiða. „Það eru engin jól
ef rjúpuna vantar, þetta er hefð í
fjölskyldunni og við gerum allt til
að viðhalda henni,“ segir Laufey.
Hún hefur gengið til rjúpna síð-
astliðin ár, „byrjaði líklega fyrir
svona 15 árum,“ segir hún, en þoldi
í eina tíð ekki byssur. „Ég var bara á
móti svoleiðis verkfærum.“ En það
var vinkona hennar, Jóhanna Sig-
tryggsdóttir, sem dró hana af stað
með sér og þær fara iðulega saman
stöllurnar til veiða. Hún segir úti-
veruna eiga vel við sig, að ganga
um fjöll í góðu veðri sé einstakt.
„Ég fer mest á fjöllin hér í kring-
um Eskifjörð, þar eru mörg falleg
svæði sem gaman er að fara um, en
stundum fer ég líka til rjúpna upp á
Jökuldalsheiði,“ segir hún. Auk vin-
konunnar er eiginmaðurinn, Bjarni
Kristjánsson, stundum með í för
„Og sonurinn er byrjaður að hafa
gaman af þessu líka og tengdason-
urinn, þannig að það má segja að
öll fjölskyldan hafi rjúpnaveiðar
sem áhugamál.“
Afrakstur haustsins ekki mikill
Laufey segir afraksturinn á liðnu
hausti ekki mikinn. „Það hefur lítið
gengið í haust og ég vissi það fyrir
fram,“ segir hún. Það kann að henn-
ar mati ekki góðri lukku að stýra að
hafa ákveðna veiðidaga líkt og gert
var nú, ekki mátti veiða á mánudög-
um, þriðjudögum og miðvikudög-
um. „Þetta getur verið mjög vara-
söm stýring, enda hefur það komið
á daginn nú í haust að það er yfirleitt
betra veður á banndögum heldur
en þegar leyft er að veiða. Þannig
hefur það verið heilt yfir allt veiði-
tímabilið. Það sem vantar er að geta
valið sér góðan dag, farið til rjúpna
í góðu veðri, góðri færð. Nú verða
menn bara að gera sér að góðu að
fara hvernig sem viðrar eða sleppa
þessu. Mér finnst stemningin ekki
mikil yfir rjúpnaveiðunum núna,
það er ekki gaman að vera við veið-
ar þegar ekki viðrar vel. Blærinn
yfir veiðunum, að vera á ferðinni í
björtu fallegu veðri, er farin.“
Laufey kveðst nokkuð sér á báti
varðandi eldun á rjúpunni, eldar eft-
ir sínu höfði og býður upp á rjúpna-
súpu í forrétt. „Það er gott ráð þeg-
ar lítið er um rjúpu. Þetta er afar
saðsöm súpa og við höldum í þann
gamla, góða sið að nýta allan fugl-
inn vel,“ segir hún.
Rjúpur, rjúpnasúpa og sósa
En þá er ekki úr vegi að kanna
hvernig hún ber sig að við matseld-
ina.
Laufey hefur þann háttinn á að
hún lætur rjúpurnar hanga í kulda
á háalofti sínu í rúman mánuð áður
en hún frystir þær. Þegar kemur
að því að elda þær byrjar hún á að
brúna þær á pönnu og notar dálitla
smjörlíkisklípu við það. Mikilvægt
segir hún að krydda ekki pönnuna,
þá vilji myndast of mikill hiti og
þær geti brunnið við. Rjúpurnar
eru að lokinni steikingu settar í pott
með vatni, eins litlu og mögulegt
er, því þannig fæst sterkara soð, en
þó verður það að vera nægilegt til
að duga bæði í súpu og sósu. Einn
óskorinn, heill laukur er svo settur
út í pottinn og loks er kryddað með
salti og piparmixi – það hefur gef-
ist best að mati Laufeyjar.
Rjúpurnar eru soðnar í um það
bil einn og hálfan tíma; sumar
þurfa aðeins lengri suðu, aðrar
skemmri, þannig að fylgjast þarf
vel með pottinum. Þegar rjúpurnar
eru soðnar er soðið tekið og skipt á
milli súpunnar og sósunnar. Slatti
af hrísgrjónum, tvær lúkur eða svo,
er settur út í súpusoðið, sem og
svipað magn af hafragrjónum; hrís-
grjónin mega fara dálítið fyrr út í
þar sem þau þurfa lengri suðu en
hafragrjónin. Að lokum er einum
pela af rjóma bætt út í, þ.e. þegar
grjónin eru svo til soðin. Súpuna
segir Laufey besta líti hún út eins
og lapþunnur hafragrautur.
Sá hluti soðsins sem ekki fer í
súpuna er notaður í sósuna. Lauf-
ey bakar hana ekki upp, heldur
hristir hveitið saman við, bætir út
í hrútaberjasultu, sem hún útbýr
sjálf, en berin tínir hún í Hallorms-
staðaskógi. Þá er bara að bæta út
í rjóma, svona um það bil hálfum
pela eða eftir smekk hvers og eins,
en Laufey vill hafa sósuna frekar
þykka.
Með rjúpunni ber hún fram
brúnaðar kartöflur, rófustöppu,
rauðrófur, brúnað hvítkál og rabb-
arbarasultu.
Gleðileg jól,
óskum bændum og búaliði
hagsældar á komandi ári.
Framleiðnisjóður
landbúnaðarins
Félag kjúklingabænda
Gleðileg jól.
Óskum bændum og búaliði
hagsældar á komandi ári.
Gleðileg jól,
óskum bændum og búaliði
hagsældar á komandi ári.
Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri
Gleðileg jól - þökkum viðskiptin á árinu sem er að líða
Landssamband kúabænda
óskar íslenskum
kúabændum gleðilegra jóla
og farsældar á nýju ári.
Gleðileg jól
Óskum bændum og búaliði hagsældar á komandi ári. Þökkum
viðskiptin á árinu sem er að líða.
Landssamtök sauðfjárbænda
Gleðileg jól, gott og farsælt komandi ár
Gleðileg jól,
gott og farsælt komandi ár!
Æðarræktarfélag Íslands
Laufey Oddsdóttir á Eskifirði veiðir jólarjúpuna sína sjálf
Engin jól án rjúpna
Rjúpur eru ómissandi um jólin, segir Laufey Valgerður Oddsdóttir sem hér
er ferðinni í Oddsskarði, en hún gengur til rjúpna og hefur gaman af.
Búið er að taka stemmninguna úr rjúpnaveiðinni með því að banna veiðar
á ákveðnum dögum, segir Laufey, sem vill fara til rjúpna þegar gott og
fallegt veður er til fjalla.