Bændablaðið - 12.12.2006, Page 45

45Þriðjudagur 12. desember 2006
Hefð er fyrir því á Mýri í Bárðar-
dal að brugga grasöl fyrir jólahá-
tíðina. Guðrún Sveinbjörnsdóttir
sem þar býr ásamt eiginmanni
sínum, Tryggva Höskuldssyni,
hefur útbúið ölið til fjölda ára
og segir það alltaf jafn vinsælt.
Upphaflega segir hún uppskrift-
ina komna frá Þórunni (Grasa-
Þóru) Gísladóttur, langömmu
Ástu Erlingsdóttur grasalæknis.
„Það er eitthvað um það að hér
í Bárðardal sé útbúið grasöl að
fornum sið. Þetta er gert á nokkr-
um bæjum, enda þykir þetta holl-
ur drykkur og góður,“ segir Guð-
rún.
Hún segir forsöguna þá að móð-
urbróðir manns hennar hafi haldið
austur á land til Grasa-Þóru og feng-
ið þar ölið, sem í þá tíð var talið
læknislyf. „Þetta var tekið inn við
brjósthimnubólgu,“ segir hún, „og
öllum skrattanum, held ég líka, öðr-
um.“ Um það hver lækningamáttur
ölsins væri kvað hún mennina sem
drukku ölið í lækningaskyni „að
minnsta kosti hafa lifað af og þeir
urðu gamlir menn.“ Þeir sem eitt-
hvað voru veilir fyrir héldu austur á
landi að sækja sér öl, segir hún.
Uppskriftina fékk Guðrún hjá
tengdamóður sinni en aðaluppistað-
an í ölinu er aðalbláberjalyng, hrúta-
berjalyng og blágresi. Tengdamóð-
irin setti líka ofurlítinn reyr saman
við en honum sleppir Guðrún oftast
nær. Grösin tínir hún við túnfótinn
og hefur með sér heim. „Ég tíni
grösin fyrri part sumars, þurrka þau
á laki og það tekur svona um það bil
tíu daga; þau eru ekki lengi að þorna
séu þau geymd á góðum stað,“ segir
hún. Um tíu daga taki svo að útbúa
ölið. Grösin eru sett í góðan pott
– það þarf töluvert magn til, eigin-
lega að hálffylla pottinn – og svo
er bætt út í um tíu lítrum af vatni.
„Það á svo bara að sjóða þetta frek-
ar stutt, svona í fimm mínútur eftir
að suðan er komin upp,“ segir hún,
en næst er að sía löginn gegnum lér-
eftsklút og setja í gott ílát, t.d. plast-
ílát, ekki málm. Út í bætir hún svo
100 grömmum af sykri á hvern lítra
og lætur standa í sólarhring í fötu
en lögurinn má standa lengur, kjósi
maður það.
Að því búnu er ölinu hellt í flösk-
ur með góðum tappa, t.d. plastflösk-
ur undan gosdrykkjum, og það látið
standa í góðum stofuhita um stund.
Ekki á að skrúfa tappann strax mjög
þétt „en þegar maður finnur að kom-
ið er gos í þetta loka ég flöskunni
vel og geng frá á góðum, köldum
stað.“
Eins náttúrulegt og hægt er
Guðrún kveðst iðulega eiga dálítinn
slatta af öli frá fyrra ári og með því
að hella svo sem eins og einum bolla
út í sé lögurinn fljótari að gerjast.
„Þetta er óáfengur drykkur, eða svo
til, og í honum eru engin aukaefni.
Þetta er eins náttúrulegt að hægt er
og ég finn að það eru margir sem
vilja svoleiðis matvæli og drykki,“
segir Guðrún.
Grasölið er sem fyrr segir útbúið
fyrir jól og notað til drykkjar með
hátíðarmatnum, en Guðrún segir að
það sé líka afar vinsælt að sumrinu,
gott að grípa til þess í hita yfir hey-
skapinn, og þá sé litið á ölið sem
svalandi drykk. „Ég held að menn
séu nú almennt hættir að hugsa
um lækningamátt þessa öls, það er
mjög víkjandi þáttur, en okkur þyk-
ir þetta góður drykkur og hann pass-
ar ágætlega og er sérlega góður með
smurðu brauði.
Guðrún segir vissulega nokkurt
puð að tína jurtirnar sem til þarf,
það þurfi töluvert magn, enda borgi
sig ekki að fara af stað fyrir minna
en tíu lítra. „Þetta er mjög vinsæll
drykkur hér á Mýri,“ segir hún og
nefnir að gestkomandi hæli ölinu í
hástert. „Það kemur hér margt fólk,
einkum að sumarlagi, og ég hef gef-
ið því að smakka. Þetta þykir gott
og þá skemmir ekki fyrir að þetta
er náttúrulegur drykkur því nú á allt
að vera svo náttúrulegt.“ Bæði er
á ferðinni fólk sem tilheyrir frænd-
garði þeirra Mýrarhjóna og eins
rekast þar heim á hlað ókunnugir,
fólk sem er á ferðinni að skoða sig
um áður en haldið er upp á hálend-
ið. „Þetta er alls konar fólk, Íslend-
ingar og útlendingar af ýmsu þjóð-
erni. Það kemur fyrir að fólk fær að
smakka á þessu öli og margir biðja
upp uppskriftina.“
Tekur veðrið og þæfir ull
Guðrún hefur um tíðina þæft ull og
unnið úr henni ýmsa muni. „Ég er
að reyna að halda þessu lifandi, að
það sé hægt að gera eitthvað úr ull-
inni beint úr fjárhúsinu. Ætli ég hafi
ekki verið við þessa iðju síðastliðin
tíu ár,“ segir Guðrún. Hún hefur tals-
vert farið á milli og kynnt þæfingu
ullar, m.a. fyrir sveitungum sínum
og eins þeim sem í nágrannabyggð-
um búa. Þá hefur hún iðulega kennt
börnum sem dvalið hafa í skólabúð-
unum á Kiðagili í Bárðardal þessa
iðju og segir þau afar áhugasöm.
Guðrún framleiðir ýmsa muni úr ull-
inni og tekur þátt í félagsskapnum
Handverkskonur milli heiða, en þær
starfrækja Goðafossmarkaðinn yfir
sumarmánuðina.
Á Mýri er veðurathugunarstöð
og hefur Guðrún með höndum það
hlutverk að taka veðrið fjórum sinn-
um á dag. Hún segir það auðvitað
svolítið bindandi en bróðir Tryggva
hlaupi í skarðið ef þau bregði sér af
bæ. „Sem betur fer þarf ekki að taka
veðrið á nóttunni, þeir spara sér það
á Veðurstofunni og ég er því fegin.“
Ef það gæfi ekki eitthvað í aðra
hönd
Fjárbú er á Mýri, um 350-360 kind-
ur og auk þess eiga þau hjónin 12
hesta sem eru notaðir við smala-
mennsku og „líka til að leika sér
á,“ segir hún og bætir við að það
sé aðallega Tryggvi sem fari á hest-
bak. „Ég fer nú aðeins líka, maður
verður að halda sér í þjálfun.“ Þau
reyna að fara lengri ferðir að sum-
arlagi og hafa, svo dæmi séu tekin,
farið suður Kjöl og eins norður á
Strandir. „En aldurinn er farinn að
síga yfir, maður er ekki eins spræk-
ur og áður, en þetta er hins vegar
alltaf jafn gaman. Það væri auðvit-
að ekki verandi við þetta starf, gæfi
það ekki eitthvað í aðra hönd,“ segir
hún. Barnabörnin njóta líka góðs af
hrossunum, en þau koma iðulega í
vinnumennsku til afa og ömmu að
sumrinu. „Það er gott að geta hafa
barnabörnin hjá sér í vinnu en þau
eldast fljótt upp úr starfinu, því mið-
ur.“
Guðrún og Tryggvi eiga fjóra
uppkomna syni sem gera sér oftast
nær ferð heim á Mýri yfir jólahátíð-
ina. „Það er oft mikið fjör hér um
jólin, þá fyllist allt, en það stoppar
ekki lengi, fólkið,“ segir hún. Boðið
er upp á hamborgarhrygg, hangikjöt
og stundum rjúpur á Mýri yfir jól,
„bara þetta sama og tíðkast hring-
inn í kringum landið,“ eins og hún
orðar það. Þau fara í eina til tvær
kaupstaðarferðir að afla sér fanga
og kaupa jólagjafir. Leiðin liggur
þá til Akureyrar þar sem tveir synir
þeirra búa. „Maður nær þá aðeins
í jólastemninguna í leiðinni,“ segir
Guðrún.
Fámenni í sveitinni hefur gert
það að verkum að félagslíf er ekki
eins fjölbreytt og var og skólahald
hefur lagst af í dalnum og ver-
ið fært út í Ljósavatnsskarð. Það
dregur enn úr félagsstarfi, eða öllu
heldur, sækja þarf það um lengri
veg en áður. „Það er orðið heldur
fámennt í Bárðardalnum. Það eru
þetta einn og tveir á hverjum bæ
og margir af þeim höktandi; mér
virðist þetta bara allt saman vera á
leið undir hnífinn, í mjaðma- eða
hnjáaðgerðir, eða þá að bakveiki
hrjáir menn. Það breytist auðvitað
allt í þessum heimi,“ segir Guðrún
að lokum.
DRÁTTARVÉL SEM SEGIR
6
90-145 hö MF 6400 Byltingarkennd ný gírskipting
Hin nýhannaða MF Dyna-6 gírskipting skapar alveg nýja
staðla í meðferð, viðkynningu, sveigjanleika og afköstum.
Dyna-6 byggir á margreyndum eiginleikum MF Dynashift gírskiptingarinnar. Dyna-6
er með sex kúplingsfríum milligírum – í staðinn fyrir fjóra hefðbundna – sem víkka
notkunarsviðið mikið og gefa hámarksafköst við allar aðstæður.
Og ekki nóg með það. Í nýju MF 6400 línunni höfum við sameinað
nýjustu og framúrstefnulegustu tækni MF. Þess vegna hefur
MF 6400 línan hlotið verðlaunin “New Epuipment Award” á Royal Show í Englandi.
Hafðu samband við umboðsaðila til að fá upplýsingar um glænýju
MF 6400 Dyna-6 línuna.
MF 6400. Nútímatækni. Markmiðið er einföld, rökrétt og hröð vinna.
Austurvegi 69 - Selfossi - Sími 4 800 400
jotunn.is
Vinstra megin:
Power Control
handfang
Hægra megin:
Gírstöng og AutoDrive
snúningsrofi
P
re
nt
sm
ið
ja
S
uð
ur
la
nd
s
Bárðdælir brugga grasöl fyrir jól
að ævagömlum sið
Eins náttúrulegt
og hægt er að
hugsa sér
Hjónin á Mýri í Bárðardal, Guðrún SVeinbjörnsdóttir og Tryggvi Höskuldsson.