Bændablaðið - 12.12.2006, Síða 48

48 Þriðjudagur 12. desember 2006
Hin árlega Uppskeruhátíð Ferða-
þjónustu bænda var haldin á
Hótel Loftleiðum 18. nóvember
síðastliðinn. Helstu dagskrárlið-
ir voru raforkumál og gæðamál.
Seinnipartinn var farið í heim-
sókn til FASTUS í Síðumúla 16 en
þar er á ferðinni ný verslun með
veitingavörur o.fl. og var þar tek-
ið vel á móti mannskapnum. Um
kvöldið var jólahlaðborð að hætti
Marentzu en deginum áður voru
nokkrir félagar á námskeiði hjá
henni í matargerð. Veislustjóri
á jólahlaðborðinu var Stefán
Tryggvason sem stóð sig vel í þess-
ari frumraun sinni og voru það
bændur sem skemmtu bændum
þetta kvöld.
Fræðandi föstudagar
Undanfarin ár hefur verið lögð
áhersla á námskeiðahald í kringum
Uppskeruhátíðina og í ár voru tvö
námskeið í boði. Áhugasamir félag-
ar um matargerð eyddu föstudags-
morgni með Marentzu Poulsen,
smurbrauðsjómfrú og fengu nýjar
hugmyndir til að nota í eldhúsinu.
Áhersla var lögð á heimabakstur og
notkun kryddjurta í eldamennsku.
Námskeiðið var sett upp í samvinnu
við Sæmund fróða, endurmenntun-
ardeild Menntaskólans í Kópavogi
Auk matreiðslunámskeiðsins var
haldin tveggja tíma kynning á skrif-
stofu Ferðaþjónustu bænda undir
yfirskriftinni: Sem félagi í Ferða-
þjónustu bænda – Hvað þarftu að
vita? Samskipti á milli skrifstofunn-
ar og félagsmanna eru mikilvæg og
því nauðsynlegt að halda reglulega
kynningu sem þessa.
Námskeiðin mæltust vel fyrir
og hefur nú verið ákveðið að halda
áfram að vera reglulega með „Fræð-
andi föstudaga“. Það mun ekki líða
langur tími þangað til annar fræð-
andi föstudagur verður í boði fyrir
bændur, og þá gefst félögum tæki-
færi á að koma á skrifstofuna og
ræða málin við aðra félaga og starfs-
fólk skrifstofunnar.
Ferðaþjónusta bænda stenst
samanburð – og gott betur
Ferðamálastofa lét gera könnun á
meðal Íslendinga síðastliðið sumar
þar sem þjónustugæði í íslenskri
ferðaþjónustu var gefin einkunn.
Gæði gistingar var mæld með tilliti
til gistiaðstöðu, gæða þjónustu og
veitinga, verðlagningar og heildar-
ánægju. Ferðaþjónusta bænda fékk
ágætis útkomu úr könnuninni í sam-
anburði við hótel og gistiheimili,
en það var almennt verðlagið sem
dró einkunnina helst niður. Flestir
gáfu Ferðaþjónustu bænda ágætis-
einkunn (einkunina 8-10) og fæstir
gáfu Ferðaþjónustu bænda falleink-
un (einkunina 0-4). Marteinn for-
maður Félags ferðaþjónustubænda
er að sjálfsögðu ánægður með
þessar niðurstöður og segir að nið-
urstaðan sýndi að gæði gistingar
og ánægja viðskiptavinar sé greini-
lega ekki alltaf að skila sér í stórum
stöðum með hátt þjónustustig og
há verð. Undanfarin ár hefur mikil
vinna verið sett í að auka gæði og
þjónustu hjá ferðaþjónustubænd-
um, t.d. með nýju gæða- og flokk-
unarkerfi. Mjög gott samstarf hefur
verið við Hólaskóla-Háskólann á
Hólum á þessu sviði. Ferðaþjónustu-
bændur hafa sett sér það markmið
að vera í fararbroddi í ferðaþjón-
ustu á landsbyggðinni hvað varð-
ar gæði þjónustu, skýra ímynd og
vinnu á sviði umhverfismála. Mikið
er lagt upp úr persónulegri þjónustu
við viðskiptavininn og ánægjulegt
að sjá að viðskiptavinir okkar séu
sáttir við verðlagninguna. Ef verð-
lagning og væntingar standast þá
vöru sem er boðin þá fer gesturinn
ánægður.
Meira um gæðamál
Guðrún Sigurðardóttir eigandi
ferðaskrifstofunnar Island Tours
á Ítalíu ræddi gæðamálin út frá
sjónarhorni erlendra söluaðila og
gesta. Viðskiptavinirnir erualmennt
ánægðir með möguleikann á að
gista á ferðaþjónustubæjum, því þar
megi finna „ekta“ íslenskt andrúms-
loft, persónulega þjónustu (beint
samband við bóndann) og sveitina
auk þess sem hér sé um ódýrari val-
kost að ræða en hótelgistingu. Þá
bar Guðrún Ferðaþjónustu bænda
saman við systrasamtökin í Evrópu
þar sem landbúnaðartenging og/eða
hámarksfjöldi gistirúma er skilyrði
fyrir aðild. Erlendir ferðamenn eru
yfirleitt ánægðir með íslenska mat-
inn en henni finnst þó að það vanti
meiri áherslu á einfalda matargerð
s.s. kjötsúpu. Þá minntist hún á
gildi matar úr héraði og möguleik-
ann á að kaupa heimaunnar afurðir
og íslensk grös. Eftir fyrirlesturinn
var vel ljóst að margt gott má segja
um Ferðaþjónustu bænda en alltaf
má gera betur og til gamans má
geta þess að í gangi er verkefnið
„Beint frá býli“ sem lýtur einmitt
að heimasölu og heimavinnslu.
Í fyrirlestri Berglindar gæða-
stjóra kom fram að frammistaðan
er ágæt, en það má alltaf gera bet-
ur. Gæðamál spanna stórt svið og
þarf að horfa til margra þátta og
þar skiptir samstarf og liðsheildin
miklu máli. Í sumar bárust margar
umsagnir frá gestum og það var
ánægjulegt hversu margar umsagn-
ir voru jákvæðar.
Það er einnig mikilvægt að kvört-
unum sé komið á framfæri því að
þá vitum við hvar við getum gert
betur. Virkt gæðakerfi er mikilvægt
og þá er mikilvægt að upplýsing-
ar til gesta séu skýrar, enda mikil
fjölbreytni í boði hjá félögum í
Ferðaþjónustu bænda. Það verður
aldrei of oft hamrað á mikilvægi
samstarfs, bæði innan vébanda
Ferðaþjónustu bænda og annarra
aðila. Í vetur mun félögum bjóðast
að taka þátt í samstarfshópum eftir
áhugasviðum, t.d. varðandi Green
Globe, skógrækt/landgræðslu, sjálf-
bærar byggingar og heimavinnslu
og sölu afurða. Þá voru tveir sam-
starfssamningar undirritaðar, ann-
ars vegar áframhaldandi samstarf
við Hólaskóla-Háskólann á Hólum
og Landgræðslu Íslands og Skóg-
ræktarfélag Íslands hins vegar, sjá
nánari umfjöllun hér annars staðar.
Raforkumál – stórt hagsmunamál
fyrir ferðaþjónustubændur
Orkumál voru mikið rædd og greini-
legt var að útgjöld vegna raforku
hafa hækkað mjög mikið eftir að
ný raforkulög tóku gildi og þá mest
hjá þeim sem kynda húsnæði með
raforku og þeim sem greiða sérstök
dreifigjöld vegna mikillar fjarlægð-
ar frá þéttbýli. Algengar prósentu-
tölur eru 30 - 35% miðað við sömu
notkun. Til að kynna fyrir ferða-
þjónustubændum ástæður þessarra
hækkana og ennfremur til hvaða
ráða hægt er að grípa hélt Sigurð-
ur Friðleifsson frá Orkusetri mjög
fróðlegt erindi um orkunotkun,
orkunýtni, orkusóun, orkusparnað
og hve miklu máli skiptir að hanna
hús rétt með tilliti til orkusparnað-
ar.
Ástæða hækkana á rafmagni
Eftir að flóknar reiknireglur á raf-
magnsverði höfðu verið útskýrðar,
bæði fyrir og eftir breytingar á raf-
orkulögum, var meginniðurstaða
sú að fyrir breytingar hefði vitlaus
reikniaðferð verið notuð hjá þeim
sem voru á köldum svæðum. Þess
vegna var hækkun á raforkuverði
eins mikil og raun varð á. Þetta
breytir þó ekki þeirri staðreynd að
útgjöld vegna hitunar á húsnæðis
og almennar rafnotkunar er mun
meiri í dreifbýli á köldum svæðum
og kemur til aukinn dreifikostnaður
vegna fjarlægðar frá þéttbýli. Þessi
aðstöðumunur fyrirtækja og heim-
ila milli þéttbýlis og dreifbýlis var
ræddur meðal ferðaþjónustubænda
og greinilegt að menn voru ekki
sáttir við að nýju raforkulögin skil-
uðu þessum mun. Ein ástæða þess
að ný raforkulög voru sett var að á
eftir áttu raforkunotendur að njóta
sambærilegra kjara.
Sjálfbærar byggingar – þáttur
hönnunar á húsnæði
Ýmislegt er hægt að gera til að
bregðast við hækkunum á raforku
eða orkukostnaði almennt. Sigurð-
ur frá Orkusetri fjallaði ítarlega um
mikilvægi þess að húsnæði séu rétt
hönnuð og að valin séu byggingar-
efni sem draga úr orkutapi. Líftími
bygginga er hár á Íslandi og þar af
leiðandi getur rétt eða röng hönnun
verið afdrifarík þegar áratugirnir
líða. Tegund kyndingar, stærð og
gerð gluggaefnis og staðsetning
í umhverfi eru þættir sem skipta
miklu máli og getur munað upphæð-
um sem skipta milljónum á einum
áratug. Gerð lýsingar getur haft
mikil áhrif á kostnað. Ef t.d. notað-
ar eru sparperur í stað glópera næst
fram umtalsverður sparnaður.
Orka úr umhverfinu - Varmadælur
Margar leiðir eru til þess að ná orku
úr nánasta umhverfi í stað þess að
kaupa aðkeypta orku eins og raf-
magn eða jarðeldsneyti. Jarðhiti er
ein aðferðin og nefna má vindraf-
stöðvar og sólarorkuspegla. Varma-
dælur er tæknibúnaður sem notaður
hefur verið lengi erlendis en hefur
ekki verið hagkvæmur kostur á
Íslandi hingað til einkum vegna
lágs raforkuverðs og mikils stofn-
kostnaðar. Í Svíþjóð er þessi búnað-
ur settur í 95% nýbygginga og talið
er að þetta sé mjög góður kostur á
köldum svæðum á Íslandi. Rúnar
Magnússon hjá Vélaverk ehf. hélt
kynningu á þessari tækni og sagði
að fyrsti búnaðurinn verði settur
upp í nýbyggingu á Ytri-Tungu á
Snæfellsnesi. Í fáum orðum bygg-
ir þessi tækni á því að boruð er
um 130m djúp borhola og sérstak-
ur vökvi leiddur ofan í holuna og
upp aftur í gegnum varmaskiptir
sem hitar vatn í ofnakerfi hússins.
Vökvinn sem fer í hringrás ofan í
borholuna hefur sömu eiginleika og
kælimiðill í ísskáp, breytist úr vöka
í gas og tekur upp varma og sleppir
honum aftur á öðrum stað. Varma-
dælan sem var til sýnis á Uppskeru-
hátíðinni þarf 1KW af rafmagni til
að ganga en skilar 4KW af orku frá
sér. Hægt er að reikna út hve mikill
stofnkostnaður má vera við borholu
og tækjakaup til að það sé réttlætan-
legt að fara í uppsetningu á varma-
dælu. Þar sem rafmagn er ekki
greitt niður til húshitunar á atvinnu-
húsnæði og sumarhúsum ætti þetta
að vera mjög góður kostur í þeim
tilvikum.
Aukinn stuðningur við
jarðhitaleit og nýtingu
jarðvarma við kyndingu
Á fundinum komu fram umræður
um nauðsyn þess að bæta stöðu
þeirra fyrirtækja og heimila sem
njóta ekki jarðvarma við kynd-
ingu. Víða eru aðstæður sem gætu
hentað vel til lagningu hitaveitu og
þarf til rannsóknir og framkæmdir
til að skera úr um. Iðnaðarráðherra
ákvað árið 2004 að fara í sérstakt
átaksverkefni í jarðhitaleit á köld-
um svæðum og hafa úthlutunar-
reglur vegna þessara styrkja verið
gagnrýndar. Þar kemur m.a. fram
að verkefnið þurfi að vera þjóðhags-
lega hagkvæmt án þess að nánar sé
skýrt út hvað flokkist sem þjóðhags-
lega hagkvæmt og hvað ekki. Talið
er að sú orka sem Íslendingar fá úr
jarðvarma til húshitunar samsvari
um 32 milljörðum króna ef kaupa
þurfi þá orku í formi jarefnaelds-
neytis. Orka sem fæst úr nýtingu
vatnsfalla kallar á framkvæmdir við
virkjanir á vatnsföllum, bæði stórra
og smárra. Á vef Orkustofnunar má
finna efni um jarðhitaleit á köldum
svæðum.
Öflugar nettengingar
forsenda fyrir að nýja
vefbókunarkerfið nýtist
Á næstu vikum verður tekið í notk-
un nýtt vefbókunarkerfi hjá Ferða-
Uppskeruhátíð Ferða-
þjónustu bænda 2006
Ferðaþjónusta bænda kom vel út í samanburði við aðra gistingarkosti sem
ferðamönnum standa til boða. (Heimild: Ferðamálaráð/Oddný)
Tekist á um stefnumótun í Ferðaþjónustu bænda.
Raforkumálin rædd á námskeiðinu
Námskeiðið hjá Marentzu mæltist vel fyrir.