Bændablaðið - 05.11.2009, Qupperneq 6

6 Bændablaðið | fimmtudagur 5. nóvember 2009
Málgagn bænda og landsbyggðar
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 5.400 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.400.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279 –
Ritstjóri: Þröstur Haraldsson, ábm. th@bondi.is – Sími: 563 0375 – Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is – Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is –
Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is – Matthías Eggertsson me@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti. ISSN 1025-5621
Hvað á blessað
fólkið að gera?
Undanfarna daga hafa fjölmiðlar
og bloggheimar farið hamförum
út af meintum – hugsanlegum
– afskriftum á skuldum Jóns
Ásgeirs og fjölskyldu hans sem
tengjast fyrirtækinu Hagar. Um-
ræðan einkennist af því að enginn
veit í rauninni hvað stendur til,
á að afskrifa skuldirnar en láta
fjölskylduna halda fyrirtækinu?
Ef svo væri myndi það sennilega
leiða til uppreisnar lýðsins undir
forystu hins endurfædda Black &
Decker í Hádegismóum.
Þetta veit hins vegar enginn
því þeir sem gerst eiga að vita
neita að tjá sig, segja málið ekki
afgreitt og ótímabært að upplýsa
um ákvarðanir sem ekki liggja
fyrir. Það er svo sem skiljanlegt
en samt grábölvað því þjóðin
á heimtingu á að fá að fylgjast
grannt með því hvernig þessari
fjölskyldu reiðir af. Hún gegndi
lykilhlutverki í útrásinni og marg-
ir heimta að hún axli sína ábyrgð
og sín skinn í uppgjörinu.
Þessi umræða sýnir í hnot-
skurn þann lýðræðisvanda sem
íslensk stjórnvöld glíma við. Ann-
ars vegar eru gerðar kröfur um
að þau gangi hreint og ákveðið til
verks og refsi þeim harðlega sem
sök eiga á því hvernig fyrir þjóð-
inni er komið. Hins vegar er þess
 
 
      


   
dragi sem allra mest úr afskiptum
sínum af þegnunum. Þeim sé ekki
treystandi því þeir séu órjúfanleg-
ur partur af kunningjasamfélaginu
sem ávallt sér um að hygla sínum.
Það er því engin furða þótt


  því hvort þeir eigi að vera eða
ekki vera. Það er hin stóra spurn-
ing, nú sem fyrr. –ÞH
GARÐYRKJAN HEFUR vakið athygli á stórhækk-
uðum kostnaði vegna raforkukaupa. Merkilegt
er að fylgjast með framgangi málsins. Ekki er
hægt að kvarta yfir því að sjónarmið hennar
mæti ekki skilningi. Stjórnmálamenn kepp-
ast við að lýsa velþóknun á sjónarmiðum
bændanna. Almenn umræða tekur hraustlega
undir. En hvað svo? Fátt gerist. Reynt er að
þoka málum áfram, lítið sést til árangurs.
Hér eiga greinilega ekki við einfaldar lausnir.
Kannski hefur ekki komið fram raunveruleg
ástæða þess hvers vegna illa gengur.
Meinsemdin er ekki viljaleysi. Meinsemdin
er væntanlega innbyggður vandi í löggjöf.
Raforkulöggjöfin, sem á ættir sínar að rekja í
tilskipanafrumskóg ESB, hentar ekki íslensk-
um aðstæðum. Hún hentar vonandi ágætlega
á meginlandi Evrópu, en ekki hér. Hér hefur
að öllum líkindum tekist einstaklega illa að
heimfæra ESB-reglur upp á okkar strjálbýla
og fámenna land. Við höfum lent í slíku marg-
oft og nægir að nefna fyrstu drög að inn-
leiðingu á því sem í daglegu tali er kallað
Matvælafrumvarp. Stórnotendur raforku, garð-
yrkjubændur, hafa líklega lokast inni í ein-
hverjum kössum tilskipana sem ekki má láta
vinna saman. Stjórnmálamenn finna ekki leið-
ir, í það minnsta ekki ennþá.
Garðyrkjubændur ætlast ekki til annars en
að vera viðurkenndir sem alvöru kaupendur.
Þeir vilja breyta auðlind okkar í mat, en standa
gegn kerfi sem hrekur þá til að slökkva ljós eða
draga verulega saman. Garðyrkjubændur ætl-
ast ekki til að aðrir greiði reikninga þeirra. Ef
verð til þeirra verði lækkað þá þurfi aðrir að
greiða meira, er margnotað svar. Örugglega
rétt svar miðað við það kassakerfi sem búið er
að búa til. En hvað gerist þegar raforkukaup
minnka og slökkt er á ljósum? Hvernig reiðir
þá af hagkvæmnikröfu á raforkudreifingu? Eða
þegar framleiðandi rafmagns missir markað,
verður þá ekki eftir sömu rökum að hækka raf-
orkugjald á heimili? Kannski er vafasamt að
draga svona ályktanir, en það er ekki annað í
boði. Ekki tekst stjórnmálamönnum að höndla
málið. Þeir gætu til að mynda svarað því að
ekkert sé hægt að gera frekar en láta endalaust
sem eitthvað eigi að gera.
Annað dæmi um slaklega innleiðingu ESB-
gjörða eru lög um póstþjónustu. Þar hefur
Alþingi innleitt löggjöf sem gerir sterka arð-
semiskröfu á Íslandspóst. Fyrirtækið verður
að hagræða og missir innan tíðar einkaleyfi
sitt. Eftir það á markaðurinn að sjá um lausn
vandans. Sér einhver fyrirtæki bíða í röðum
eftir að fá að keyra póst í allar sveitir landsins?
Rétt eins og með rafmagnið, þá skal dreifbýl-
ið sitja uppi með kostnaðinn. Verður póstur
í sveitirnar hálfsmánaðargamall þegar hann
kemur? Ef hann kemur? Hefur Alþingi ein-
hvern tímann rætt og samþykkt að réttlátt sé að
íbúar dreifbýlis skuli ekki njóta grunnþjónustu
á sambærilegum kjörum og íbúar þéttbýlis-
staða? Eða ætti ég að segja suðvesturhornsins?
Auðvitað er aukakostnaður af búsetu í dreif-
býli. En þegar um er að ræða grunnþarfir eins
og rafmagn og póst hefur í það minnsta eng-
inn sagt enn að þar eigi að bjóða annars flokks
kjör. Það þarf ekki alltaf heilar byggðastofnanir
eða byggðamálaráðuneyti til að sjá slíkt. Það
heitir almenn skynsemi. Meðal annarra orða:
Hvaðan kemur orkan? Hvar liggja raflínurnar?
Útigangsfé
Þó umræða um fjárstofninn í Tálkna sé þegar
orðin meiri en nóg verður ekki annað séð en að
þar séu menn einungis að framfylgja landslög-
um. Framleiðsla á mat er alvörumál. Til þess að
tryggja forsvaranleg skilyrði og góðan aðbúnað
búfjár gilda í landinu lög um landbúnað. Lögin
endurspegla vilja þjóðarinnar um það hvernig
að verkum skuli staðið. Er hér mælst til þess að
umræða um búfjárhald og búfé verði ekki því
marki brennd að hún sé tilmæli um að ekki sé
farið að lögum og hún sé að minnsta kosti rök-
studd. HB
LEIÐARINN
Mótmæli
garðyrkjubænda
Stofnfundur Samtaka ungra
bænda var haldinn í Dalabúð í
Búðardal 23. október síðastlið-
inn. Samtökin eru ætluð ungu
fólki á aldrinum 18 til 35 ára
sem hafa áhuga á landbúnaði og
málefnum landsbyggðarinnar.
Ríflega eitt hundrað manns gerð-
ist stofnfélagar í samtökunum og
var almenn ánægja með stofn-
un þeirra. Höfðu ýmsir á orði
að stofnun slíkra samtaka væri
löngu tímabær. Fundurinn sam-
þykkti meðal annars ályktun
þar sem skorað var á landbún-
aðar- og sjávarútvegsráðherra
að beita sér fyrir bættu lánaum-
hverfi fyrir ungt fólk sem vill
hefja búskap og liðka á þann hátt
fyrir nýliðun í landbúnaði. Rétt
er að minna á að í stefnuyfirlýs-
ingu núverandi ríkisstjórnar er
tiltekið að styðja skuli við nýlið-
un í bændastétt og ungu fólki
auðveldað að hefja búskap.
Á fundinum var kosin fimm
manna stjórn sem er skipuð þeim
Margréti Ósk Ingjaldsdóttur,
Þjórsárnesi í Flóa, Oddnýju Steinu
Valsdóttir, Butru í Fljótshlíð,
Helga Hauki Haukssyni, Straumi
í Hróarstungu, Sigurði Þór Guð-
mundssyni, Holti í Þistilfirði og
Gunnbirni Ketilssyni, Finnastöðum
í Eyjafirði. Helgi Haukur, sem kos-
inn var formaður félagsins segir
að stofnfundurinn hafi í alla staði
verið ákaflega vel heppnaður. „Það
mætti þarna vel á annað hundrað
manns og mikil ánægja með fund-
inn og stofnun félagsins. Ég vil sér-
staklega þakka gestum sem sáu sér
fært að mæta til okkar, svo sem for-
seta Íslands, landbúnaðarráðherra,
stjórnmálamönnum og forsvars-
mönnum hagsmunasamtaka í land-
búnaði. Þessi fjöldi ungs fólks sem
mætti á fundinn finnst mér benda
til þess að ungt fólk er óhrætt við
að takast á við þau verkefni sem
bíða, hvort sem um er að ræða þá
sem munu tryggja matvælafram-
leiðslu á komandi árum eða þá sem
munu færa gjaldeyri til landsins
með ferðamönnum í Ferðaþjónustu
bænda.“
Helgi Haukur segir næg verkefni
framundan hjá samtökunum. „Eitt
af okkar fyrstu verkum verður að
stofna landshlutafélög. Við hyggj-
umst stofna fjögur félög til að byrja
með en útfærslan verður vitanlega í
samvinnu við fólkið í samtökunum.
Tilgangur samtakanna er auðvit-
að að styrkja tengslanet ungs fólks
í landbúnaði og félagsmálaþátt-
töku þess. Ég held líka að það sem
liggur fyrir hjá samtökunum sé að
reyna að vinna að aukinni nýliðun
í landbúnaði, við þurfum að móta
stefnu í mýmörgum málum, til að
mynda í Evrópumálum og varðandi
jarða- og ábúðarmál auk annarra
mála. Við ætlum okkur líka að vera
samtök ungs fólks í dreifbýli og allt
eru þetta snertifletir við það.“
Helgi Haukur segir að sam-
tökin stefni að því að vinna með
Bændasamtökunum í ákveðnum
málum en ekki sé stefnt að því að
sækja um aðild þar, í það minnsta
ekki að sinni. Samtökin fengu í
vöggugjöf lénið ungurbondi.is frá
Landssamtökum sauðfjárbænda og
er stefnt að því að koma þeirri síðu
í gagnið á næstunni. Helgi Haukur
segist þakklátur sauðfjárbændum
fyrir það tannfé enda sé afar mik-
ilvægt fyrir félagsskap af þessu
tagi að vera vel sýnilegur. Þeir sem
áhuga hafa á að skrá sig í samtökin
eru hvattir til að senda póst til for-
mannsins á netfangið helgi@isbu.
is. fr
Ungir bændur stofna samtök



     " 
# 

Nýkjörin stjórn Samtaka ungra bænda, talið frá vinstri: Margrét Ósk Ingjaldsdóttir, Þjórsárnesi í Flóa, Oddný Steina
Valsdóttir, Butru í Fljótshlíð, Helgi Haukur Hauksson, Straumi í Hróarstungu, Sigurður Þór Guðmundsson, Holti í Þistilfirði
og Gunnbjörn Ketilsson, Finnastöðum í Eyjafirði