Bændablaðið - 10.11.2011, Side 33

33Bændablaðið | fimmtudagur 10. nóvermber 2011
Lesendabásinn
Alþingi samþykkti fjarskipta-
áætlunina árið 2005. Sú áætlun
var í raun tímamótaverk. Að
gefnu tilefni, og vegna þess að
Alþingi fær bráðlega til umfjöll-
unar frumvarp til nýrrar fjar-
skiptaáætlunar, leyfi ég mér
að rifja upp nokkur atriði er
varða þá áætlun sem samþykkt
var á Alþingi árið 2005 og er
enn í gildi. Á grundvelli þeirrar
áætlunar var unnið það verk-
efni Símans hf. sem kynnt var í
síðasta Bændablaði.
Einkaréttur á fjarskiptum
afnuminn
Samræmd Evrópulöggjöf kallaði
á víðtækar breytingar, m.a. aukna
samkeppni og afnám einkaréttar á
fjarskiptamarkaði. Þær breytingar
lögðu grunn að einkavæðingu
ríkisrekinna símafyrirtækja og
var sala Landssíma Íslands eðli-
legt framhald af því. Stjórnvöld
gátu ekki lengur falið Símanum
að framkvæma stefnumið sín enda
fleiri fjarskiptafyrirtæki komin
á markaðinn. Í kjölfar þess að
Síminn var seldur var nauðsynlegt
að setja fram með skýrum hætti
stefnuna í fjarskiptaáætlun og
tryggja að Íslendingar gætu orðið
í fremstu röð þjóða með hagkvæma
og örugga fjarskiptaþjónustu fyrir
alla landsmenn. Árið 2000 tóku
gildi ný fjarskiptalög. Með þeirri
löggjöf voru gerðar grundvall-
arbreytingar sem stuðla áttu að
aukinni samkeppni í fjarskiptum,
auk þess sem tryggja átti aðgang
allra landsmanna að ákveðinni
lágmarksþjónustu, svokallaðri
alþjónustu. Löggjöfin kom í veg
fyrir markaðshindranir, viðskipta-
frelsi jókst til muna og valkostum
viðskiptavina símafyrirtækja fjölg-
aði í kjölfarið. Fjarskiptalögum var
síðan breytt árið 2003 í kjölfar
mikilla breytinga á markaði og
nýrra krafna innan EES-svæðisins.
Í dag keppa símafyrirtækin og
tækninni fleygir fram, en samt er
verk að vinna við úrbætur eins og
verða vill í tæknigeiranum, sem
tekur stöðugum breytingum, og
kröfur notenda aukast.
Háhraðavæðing
Megin markmið fjarskiptaáætl-
unarinnar voru þau að allir lands-
menn sem þess óskuðu gætu tengst
háhraðaneti og notið hagkvæmrar
og öruggrar fjarskiptaþjónustu.
Þessum markmiðum var síðan
fylgt eftir með tímasetningu hvers
verkefnis innan áætlunartímabils-
ins, sem var tímabilið 2005-2010.
Væntingar landsmanna voru mikl-
ar gagnvart þessu verkefni. Ég tel
að símafyrirtækin hafi í flestum
tilvikum staðið sig vel í því að
hrinda þessum markmiðum í fram-
kvæmd. Engu að síður skortir enn
á að markmiðum fjarskiptaáætl-
unar hafi verið náð á því herrans ári
2011. Engan skal undra að sitthvað
rifjist upp af því sem sagt var að
ætti að gerast ekki seinna en í dag,
að mati þeirra sem síðan fengu til
þess völd og aðstöðu, en skjóta sér
stöðugt á bakvið hrunið og hafa
ekki náð því fyrr en nú að berja
saman endurskoðaða áætlun.
Farsamband
Fjarskiptaáætlun sú sem samþykkt
var árið 2005 gerði ráð fyrir því að
öryggi vegfarenda yrði bætt með
auknu aðgengi að farsímaþjónustu
á þjóðvegum landsins og helstu
ferðamannastöðum. Samkeppni
fjarskiptafyrirtækjanna, sem mótuð
var með lögunum sem tóku gildi 1.
janúar árið 2000, leiddu til þess að
uppbygging farsímakerfanna varð
hraðari hér á landi en búast mátti
við í svo dreifbýlu landi. Til þess
að ná markmiðum fjarskiptaáætl-
unar var Fjarskiptasjóði gert að
kosta uppbyggingu á svæðum sem
símafyrirtækin voru ekki tilbúin
til að byggja upp á markaðslegum
forsendum. Útboð Fjarskiptasjóðs
á þessum verkefnum var sett af
stað og bar góðan árangur. Hluti
þess verkefnis var að tryggja að
sjófarendur næðu sjónvarpssend-
ingum um gervihnött og að tryggja
framgang háhraðaverkefnisins,
sem kynnt var í Bændablaðinu
27.10. sl. og sagt frá að væri nú
loksins lokið.
Fjarskiptasjóður er tómur í dag
Þann 9. desember 2005 samþykkti
Alþingi lög um fjarskiptasjóð sem
ætlað er að styðja við uppbyggingu
fjarskiptakerfa á svæðum þar sem
fjarskiptafyrirtæki hafa ekki treyst
sér í uppbyggingu á markaðslegum
forsendum. Hlutverk sjóðsins er að
úthluta fjármagni til verkefna sem
miða að uppbyggingu stofnkerfa
fjarskipta, verkefna sem stuðla að
öryggi og samkeppnishæfni þjóð-
félagsins. Sjóðnum var ætlað að
ráðstafa hluta af söluandvirði
Símans í þeim tilgangi að bæta
fjarskiptakerfin um landið allt. Á
árinu 2006 var einum milljarði
króna varið til uppbyggingar og
síðan var gert ráð fyrir að 500
milljónir króna kæmu í sjóðinn
árlega 2007-2009. En auðvitað
setti hrunið strik í reikninginn,
lítið hefur farið fyrir framförum á
fjarskiptasviðinu síðan árið 2008
og því miður hefur lítil sem engin
umræða farið fram um leiðir til
þess að bæta hér úr. Ég vil því
fagna framkomnu frumvarpi að
endurskoðaðri fjarskiptaáætlun og
er það vonum síðar sem hún kemur
fram. Hinsvegar blasa við þau
vandræði að Fjarskiptasjóður er
sagður vera tómur. Fjárhagslegar
forsendur við frekari uppbyggingu
eru því í uppnámi.
Öllum má ljóst vera að upp-
bygging fjarskiptakerfa tekur tíma.
Það er engu að síður von undirrit-
aðs að markmiðum fjarskiptaáætl-
unar verði náð sem fyrst svo fjar-
skiptin nýtist einstaklingum hvar
sem er á landinu. Það er jafnframt
von mín að innanríkisráðherra fái
þann stuðning sem þarf til þess að
halda þessu mikilvæga starfi áfram
svo Ísland verði ALTENGT, eins
og starfsfólk samgönguráðuneytis
og Póst- og fjarskiptastofnunar á
sínum tíma, stjórn Fjarskiptasjóðs
og símafyrirtækin í landinu hafa
unnið svo ágætlega að, oft við
erfiðar aðstæður og takmarkaðan
skilning hinna fjölmörgu, óþolin-
móðu notenda fjarskiptatækninnar.
Hin mikla notkun almennings á
síma og nettengingum tryggir við-
skiptamódel símafyrirtækjanna. En
símafyrirtækin þurfa hinsvegar að
minnast þess að kostnaðurinn við
fjarskiptin má ekki sliga heimili
og fyrirtæki, eins og mér virðist
stefna í að óbreyttu.
Sturla Böðvarsson
Höfundur var samgönguráð-
herra 1999 til 2007
Fjarskiptaáætlun
endurvakin
Sturla Böðvarsson.
Byggðavandinn er heimatilbúin meinloka
- Svar við grein Þórarins Lárussonar
Þórarinn Lárusson ritar grein um
meinloku stjórnlagaráðs sem lýtur
að vöntun á þriðja stjórnsýslustig-
inu í nýrri stjórnarskrá. Sannast
sagna var þetta aðeins lítillega
rætt í stjórnlagaráði og náði aldrei
flugi. Hinsvegar var settur inn
nýr kafli um sveitarstjórnir sem
gæti orðið grundvöllur að aukinni
sjálfsstjórn héraðanna.
Ég er reyndar ósammála Þórarni
um nauðsyn eins stjórnsýslustigs til
viðbótar og tel það ekki meginmálið
til að halda landinu í byggð. Um
hvað ætti sú stjórnsýsla að snúast?
Vandi byggðanna er fyrirliggjandi
stjórnsýsla, en hún virðist ekki snúast
um að auka atvinnumöguleika hins
venjulega íbúa á sínu svæði nema
þá með stóriðju. Samt blasir við
að leyfa frjálsar strandveiðar alla
strandlengjuna og ánafna hverri
byggð hluta afrakstursins. Skapa
þannig aðgengi að þeirri auðlind
sem fólkið þekkir og vill nýta.
Sveitarstjórar um allt land hafa
andmælt þessu enda samræmist
það ekki áframhaldandi brautar-
gengi þeirra innan sinna flokka.
Þegar forystufólk sveitarfélaganna
hafnar unnvörpum atvinnusköpun í
heimabyggð, sem hægt er að koma
á strax án nokkurs tilkostnaðar, yrði
nýtt stjórnsýslustig einungis annað
lag slíkra dugleysingja.
Engin byggð festir sig í sessi
nema skarta einhverju lífsviðurværi.
Brýnasta verkefni þeirra sem vilja
landið í byggð er að hafna þeirri
auðlindastefnu sem rekin er af
hagsmunaaðilum í skjóli Alþingis.
Fylkja sér síðan um ný auðlindalög
sem tryggja þegnunum jafnræði
sem og landsvæðum arð af nálægð
sinni við auðlindir. Meinlokan er
því ekki stjórnlagaráðs heldur þeirra
sem kjósa endurtekið yfir sig fólk og
flokka sem viðhalda kyrrstöðunni.
Lýður Árnason, læknir og fyrrum
fulltrúi í stjórnlagaráði
Lýður Árnason.
Vill sveitarstjórn Mýrdalshrepps
ekki vegabætur á Gatnabrún?
Erfitt er að trúa því að ábyrg
sveitarstjórn sé mótfallin vega-
bótum í héraði, en það átti sér stað
er sveitarstjórn Mýrdalshrepps
kom saman þann 20. október
síðastliðinn. Þá var meirihlutinn
ósáttur við að samgönguráð setti
á samgönguáætlun 2011-2022
framkvæmd að vegabótum á
Gatnabrún í Mýrdal. Það er skylda
Vegagerðarinnar að stuðla að
öryggi á vegum landsins, og ættu
vegfarendur síst að eiga von á að
sveitarstjórnir tefji framkvæmda-
leyfi til vegabóta.
Meðfylgjandi er skáletruð
bókun úr fundargerð sveitarstjórnar
Mýrdalshrepps 20. okt. sl.
Auglýsing um umhverfismat til-
lögu samgönguráðs að samgön-
guáætlun 2011–2022.
Í tillögum samgönguráðs er gert
ráð fyrir því að á árunum 2015–2022
verði ráðist í endurbætur á veginum
um Gatnabrún í Mýrdal. Meirihluti
sveitarstjórnar Mýrdalshrepps, EE,
IMB, SEG, ÓSB, bendir á að í drög-
um að nýju aðalskipulagi sveitar-
félagsins er gert ráð fyrir nýjum
láglendisvegi um bakka Dyrhólaóss
og í gegnum Reynisfjall, sem mun
að mestu leysa af hólmi veginn um
Gatnabrún. Sveitarstjórn leggst þó
ekki gegn þjónustu og eðlilegu við-
haldi á veginum um Gatnabrún, en
bendir á að sá vegur getur aldrei
þjónað íbúum landsins á sama hátt
og láglendisvegur um Mýrdal. Á
almennum íbúafundi sem haldinn var
í Leikskálum s.l. þriðjudag kom þetta
mál til umræðu og fram kom skýr
afstaða meirihluta fundarmanna til
þess að leggja áherslu á láglendisveg
um Mýrdal.
Hvernig ber að skilja þessi
viðbrögð meirihlutans í Mýrdal?
Meirihlutinn vinnur að endurskoðun
aðalskipulags Mýrdals 2012–2028,
með því megin markmiði að koma
á skipulagið svokölluðum „lág-
lendisvegi“ fyrir þjóðveg 1 sem
lægi um Dyrhólahverfi, eftir bökk-
um Dyrhólaóss, um Reynishverfi
með gati gegnum Reynisfjall og á
bökkum Víkurfjöru. Þótt meirihlut-
anum takist að koma veglínunni á
aðalskipulagið er hún ekki í tillögum
samgönguráðs að samgönguáætlun
2011–2022 og engin vilyrði hafa
verið gefin um framkvæmdina. Er
næsta víst að sú framkvæmd kemst
ekki á samgönguáætlun fyrr en eftir
um 25 ár, það er árið 2037.
Hvers eiga íbúar og vegfarendur
að gjalda ef brýnar vegabætur á
Gatnabrún eru ekki vel þegnar af
núverandi sveitarstjórn?
Erla Bil Bjarnardóttir.
Höfundur er í Samtökum íbúa
og hagsmunaaðila í Mýrdal, er
heldur úti upplýsingavefnum
www.myrdalur.is..
Hestakerrur til sölu
Eigum á lager mjög vandaðar hestakerrur
Ein s ttasta r ggingin er r áli r st r u stáli g lasti
j n er sögu r kari