Fréttablaðið - 17.12.2012, Blaðsíða 16

17. desember 2012 MÁNUDAGURSKOÐUN FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og
í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 Í beiðni stjórnskipunar- og eftirlits nefndar
Alþingis um álit Feneyjanefndarinnar á
frumvarpi til nýrrar stjórnarskrár felst í
raun viðurkenning á því að fagleg heildar-
úttekt á tillögum Stjórnlagaráðs sé for-
senda frekara framhalds málsins. Þessi
viðurkenning kemur hins vegar ekki aðeins
seint heldur skortir einnig á að Íslendingar
hafi unnið nauðsynlega heimavinnu svo að
nefndin geti komið að málinu með mark-
vissum og uppbyggilegum hætti. Í ljósi
þeirrar stöðu sem upp er komin bendir því
margt til þess að stjórnarskrármálið haldi
áfram að flækjast fyrir mönnum, e.t.v.
þannig að það dagi uppi á yfirstandandi
þingi. Niðurstaða þess endurskoðunar ferlis
sem hafið var 2010 yrði þá sú að engar
breytingar væru gerðar á stjórnarskrá lýð-
veldisins. Þetta teljum við miður.
Við höfum áður lýst þeirri skoðun okkar
að um ákveðnar breytingar á stjórnar-
skránni sé fyrir hendi breið samstaða,
a.m.k. með tilliti til grunnmarkmiða og
efnisatriða. Hér má einkum nefna nátt-
úruvernd og auðlindanýtingu, þjóðar-
atkvæðagreiðslur að kröfu almennings,
stjórnarskrárbreytingar, framsal valds til
alþjóðastofnana í þágu friðar og alþjóða-
samvinnu og styrkingu á stöðu og eftirlits-
valdi Alþingis. Síðastliðið sumar kynntum
við hugmynd í frumvarpsformi sem byggist
á þessum grundvelli (sjá stjornskipun.is).
Ekki fer á milli mála að það er hlutverk
Alþingis að hlúa að stjórnskipun landsins
og gera þær breytingar á stjórnarskránni
sem teljast nauðsynlegar. Alþingi hefur
legið undir ámæli um að hafa sinnt þessu
hlutverki slælega á undanförnum ára-
tugum og er sú gagnrýni ekki alveg úr
lausu lofti gripin. Að okkar mati er ljóst
að í samfélaginu eru nú útbreiddar vænt-
ingar til þess að ákveðin endurskoðun fari
fram á stjórnar skránni. Þessar væntingar
fá hljómgrunn í fræðilegri umfjöllun um
stjórnskipunarmál.
Það hlýtur því að teljast brýnt verkefni
stjórnmálamanna að bregðast við þannig
að ljóst sé að Alþingi standi undir ábyrgð
sinni sem stjórnarskrárgjafi. Í því felst
að kanna ber þann grundvöll til sátta sem
allt bendir til að sé fyrir hendi um ýmis
atriði. Þótt slíka vinnu mætti kenna við
„lágmarksbreytingu“ (samanborið við hina
nýju stjórnarskrá Stjórnlagaráðs) gæti hér
allt að einu verið um að ræða umfangs-
mestu breytingu á íslenskri stjórnarskrá
frá upphafi.
Sátt um stjórnarskrárbreytingu?
NÝ STJÓRNAR-
SKRÁ
Ágúst Þór
Árnason
formaður laga-
deildar HA
Skúli
Magnússon
dósent við laga-
deild HÍ
➜ Þessar væntingar fá hljómgrunn
í fræðilegri umfjöllun um stjórn-
skipunarmál.
Ætlar þú að breyta
um lífsstíl?
Heilsulausnir henta einstaklingum
sem glíma við offitu, hjartasjúk-
dóma og/eða sykursýki.
Hefst 21. janúar.
Kynningarfundur fimmtud.
10. janúar kl. 17:30.
Allir velkomnir
S
tjórnvöld hafa sagt slælegum ársreikningaskilum og
kennitöluflakki stríð á hendur. Til stendur að ráðast í
róttækar breytingar á starfsumhverfi félaga sem eru
með takmarkaða ábyrgð. Starfshópur skilaði um helgina
inn tillögum um heimild yfirvalda til að afskrá og slíta
félögum, skoða leiðir til að stjórnendur félaga með takmarkaða
ábyrgð „axli persónulega ábyrgð“ á þeim, endurskoða stofn-
skilyrði þeirra og ákvæði um
lánveitingar þeirra ef þau
standa ekki skil á upplýsingum
eða starfa lifandi dauð í lengri
tíma. Steingrímur J. Sigfússon,
atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðherra, sagði í Fréttablaðinu
að það þyrfti „að hreinsa til í
þessum einkahlutafélagaskógi.
Það þarf að ná því fram að hér séu ekki til þúsundir skúffufélaga
þar sem engin sérstök starfsemi er í gangi“.
Afstaða Steingríms er skiljanleg. Kennitöluflakk hefur þótt jafn
sjálfsagt í íslenskum atvinnurekstri og malt og appelsín með jóla-
steikinni. Hér hafa stór rekstrarfélög líka komist upp með að skila
ekki ársreikningum í allt að áratug. Árið 2006 var 1.541 félag í
vanskilum með ársreikninga. Árið 2008 var sú tala komin upp í
6.171. Embætti ríkisskattstjóra hefur tekið sér tak á undanförnum
árum og gengið harðar fram í baráttu sinni gegn þessu ógagnsæi.
Um fimm þúsund félög hafa þó enn ekki skilað inn ársreikningi
vegna ársins 2011. Úræði yfirvalda vegna þessa eru hins vegar af
skornum skammti.
Í dag er hægt að vísa málum stærri félaga sem ekki skila reikn-
ingum til meðferðar hjá skattrannsóknarstjóra. Til að teljast stórt
félag þarf slíkt þó að uppfylla tvenn af þrennum stærðarmörkum:
að eiga eignir sem nema meira en 300 milljónum króna, vera með
rekstrartekjur sem eru meiri en 600 milljónir króna eða vera
með yfir 50 starfsmenn. Langflest einkahlutafélög á Íslandi eru
stofnuð utan um eignaumsýslu. Þau hafa hvorki rekstrartekjur né
marga starfsmenn. Einu viðurlögin sem hægt er að beita slík félög
eru 250-500 þúsund króna sekt árlega.
Óhætt er að fullyrða að margir eigendur þeirra kjósi frekar að
borga sektina en að skila inn ársreikningum, enda hafa þeir mikla
fjárhagslega hagsmuni af slíkum feluleik. Mörg einkahlutafélög
eru enn starfandi þrátt fyrir að hafa skuldað milljarða en vera
eignalítil eða -laus. Og nú fer að styttast í að þau séu sloppin.
Bráðabirgðaákvæði um riftanir var nefnilega sett inn í lög um
gjaldþrotaskipti eftir hrun, sem lengdi hefðbundinn riftunarfrest
úr tveimur árum eftir frestdag í fjögur ár. Það ákvæði rennur út
í lok þessa mánaðar. Þau félög sem náðu að „þrauka“ án þess að
fara í þrot, en færðu til eignir á árunum 2008, 2009 og 2010, eru
því í vari með þá gerninga verði bráðabirgðaákvæðið ekki endur-
nýjað.
Til framtíðar þarf að loka þessum leiðum ef taka á Ísland
alvarlega. Hagsmunasamtök atvinnu- og viðskiptalífs eru að átta
sig á því og styðja auknar heimildir skattayfirvalda til aðgerða og
eftirlits. Í Fréttablaðinu á þriðjudag sagði Skúli Jónsson, sviðstjóri
skráasviðs Ríkisskattstjóra, að viðhorfsbreytingin hefði komið í
kjölfar þess að „innan viðskiptalífsins áttuðu menn sig á því að
þeir voru ekki að fá greiðslutryggingar erlendis þar sem litið var
á Ísland sem einhvers konar platþjóðfélag“. Ljóst er að margir
Íslendingar deila skoðun hinna erlendu.
Bráðabirgðaákvæði um riftanir að renna út:
Platþjóðfélag
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@frettabladid.is
HALLDÓR
Ein ræða varð að tíu árum
Þá er komið í ljós hver var til-
gangurinn með fyrirspurn Sigríðar
Andersen, varaþingmanns Sjálfstæð-
isflokksins, um hvaða prestar hefðu
annast þær messur sem útvarpað
hefur verið á sunnudagsmorgnum á
Ríkisútvarpinu síðustu tíu árin. Hún
hefur nú upplýst að tilefnið hafi
verið síðasta útvarpsmessan
fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu
um stjórnarskrá, en Örn
Bárður Jónsson, sem sat í
stjórnlagaráði, messaði þá
í útvarpinu. Þetta verður
að teljast lengsta og krækl-
óttasta fjallabaksleið að
skýrt afmarkaðri athuga-
semd sem lengi hefur
sést. Fyrst Sigríður hafði eitthvað við
boðskap klerksins í umræddri messu,
sem var haldin 14. október 2012,
að athuga var þá ekki nær að koma
þeim einfaldlega á framfæri, frekar
en að spyrja út í messur frá 2002?
Verkefni fyrir ríkisstarfsmenn
Sigríður er lítill aðdáandi ríkisvalds-
ins og hefur oft og tíðum tjáð þá
skoðun sína að fækka eigi verk-
efnum þess til muna. Með
fyrirspurninni tókst henni
þó að fjölga verkefnum
ríkisvaldsins, þó í litlu
væri reyndar. Starfs-
menn Ríkisútvarps-
ins, mennta- og
menningar-
málaráðuneytisins og Alþingis komu
allir að svarinu við fyrirspurninni
sem snerist um einnar klukkutíma
messu, en laut að tíu árum.
Vegtyllusafnari
Björt framtíð hefur nú tilkynnt um
að efsta sæti lista flokksins í Reykja-
vík norður skipi Björt. Ólafsdóttir
reyndar. Í öðru sæti verður Heiða
Kristín Helgadóttir, en hún
ber titil sem bragð er að:
stjórnarformaður Bjartrar
framtíðar og framkvæmda-
stjóri Besta flokksins.
Þeir eru ekki margir hafa
jafn veigamiklar vegtyllur í
tveimur stjórnmálaflokkum
í einu. kolbeinn@frettabladid.is