Fréttatíminn - 29.04.2011, Qupperneq 20

É
g held að Bradley Manning sé haldið við
þessar aðstæður vegna þess að banda-
rísk stjórnvöld vilja brjóta hann niður.
Þau vilja að hann vitni gegn Julian Ass-
ange. Þau vilja ekki að hann komi tein-
réttur fyrir dóm og haldi fram málstað sínum.“ Þetta
segir David House, 23 ára gamall tölvusérfræðingur
frá Bandaríkjunum, einn stofnenda samtaka sem
berjast fyrir því að hermaðurinn Bradley Manning
verði leystur úr haldi. Manning er haldið föngnum
í strangri gæslu í bandarísku herfangelsi, en hann
er sakaður um að hafa lekið skjölum til Wikileaks.
Manning, sem fæddur er árið 1987, gæti átt yfir höfði
sér 52 ára fangelsisdóm
Lengst af, eða í um tíu mánuði, hefur Manning ver-
ið haldið föngnum í herfangelsi í Quantico í Virginíu,
en á þeim stað er ætlast til að fangar séu ekki vistaðir
lengur en í þrjá mánuði. Varðhaldið sætti gríðarlegri
gagnrýni og 21. apríl síðastliðinn tilkynntu bandarísk
stjórnvöld óvænt að hann yrði fluttur í annað fangelsi
í Fort Leavenworth í Kansas. Sagt er að þar muni að-
stæður hans skána þótt stuðningssamtök Mannings
segi að enn sé ekki vitað hvort sú verði raunin. Þegar
flutningurinn fór fram sagði einn yfirmanna varnar-
málaráðuneytisins að ekki væri með honum brugðist
við gagnrýni, heldur teldu stjórnvöld að rétt hefði
verið staðið að varðhaldinu í Quantico. Bandaríski
þingmaðurinn Dennis Kucinich hefur sagt að þrátt
fyrir flutninginn sé sú staðreynd óbreytt að Manning
sé haldið við aðstæður sem margir telji grimmdar-
legar og fari í bága við bandarísku stjórnarskrána.
Manning vann fyrir Bandaríkjaher í Bagdad í Írak.
Hann var handtekinn í maí í fyrra og sakaður um að
hafa lekið myndbandinu Collateral Murder, til Wiki-
leaks. Hann hefur verið ákærður í tugum liða, m.a.
fyrir að „aðstoða óvininn“ en dauðarefsing liggur
mögulega við því. Ekki hefur verið ákveðið hvenær
réttað verður í máli hans.
David House er einn fárra sem fengu að heimsækja
Manning í herfangelsið í Quantico. Þangað kom hann
hátt í tuttugu sinnum.
House hefur miklar áhyggjur af Manning og segir
að ástand hans hafi versnað mjög. Honum hafi verið
haldið í einangrun í 23 klukkustundir á sólarhring
og hann hvorki fengið að sjá dagblöð né fylgjast með
alþjóðlegum fréttum, heldur aðeins leyft að horfa á
svæðissjónvarp í klukkustund á dag. Þá hafi hann
fengið að skrifa ef hann vildi, en áður en að því hafi
komið hafi Manning verið neyddur til að taka geðlyf.
„Hann sagði mér að hann ætti í raun erfitt með að
setja nokkuð niður á blað vegna lyfjanna,“ segir
House.
Hann segir að í Quantico hafi Manning verið vist-
aður í gluggalausum klefa og ekki komist undir bert
loft mánuðum saman. Manning hafi enga möguleika
haft til þess að stunda líkamsrækt, en verið leyft
að ganga í hringi í auðu herbergi í klukkustund á
dag. Hann hafi verið hlekkjaður þegar hann hafi
verið færður úr klefa sínum og svefnaðstæður verið
slæmar.
Á daginn hafi hann fengið að hafa eina bók í klef-
anum í einu, en enga aðra persónulega muni. Líka
hafi hann verið neyddur til að standa nakinn fyrir
utan klefa sinn á hverjum morgni.
House segir að þegar hann hitti Manning í septem-
ber hafi hann verið í nokkuð góðu formi en síðan hafi
hlutir þróast til verri vegar.
„Í nóvember tók ég eftir að honum var farið að
hraka. Í desember og janúar var hann mjög illa á sig
kominn, ég hef aldrei séð hann í verra formi en þá.
Þegar ég hitti hann í janúar var hann alltaf eins og
hann væri að vakna af löngum blundi þótt honum
væri ekki leyft að sofa á daginn. Hann gat ekkert ein-
beitt sér eða tekið við upplýsingum, það leið gjarna
um ein og hálf klukkustund þangað til þokunni sem
virtist hvíla yfir honum létti. Í febrúar fór fjölskylda
Ætla að
brjóta
Manning
niður
House, sem starfar við MIT-háskólann, er einn stofnenda
samtakanna Free Bradley Manning sem stofnuð voru í júní
í fyrra eftir handtöku Mannings. Þau eru lauslegt bandalag
fólks sem berst fyrir auknu gegnsæi í samfélaginu, vina
Mannings, stríðsandstæðinga og fleiri.
Íslendingar
undir eftirliti
Á ráðstefnu þýska blaðsins Die
Tageszeitung um fjölmiðla, sem
fram fór í Berlín nýlega, var
fjallað um mál Bradleys Manning.
Þar kom meðal annars fram að
bandarísk stjórnvöld hefðu í
frammi mikinn viðbúnað vegna
Wikileaks. „Það eru tvö teymi að
störfum, annað þeirra í banda-
ríska utanríkisráðuneytinu og þar
starfa um 120 manns. Hlutverk
þeirra er að lesa öll skjölin sem
hafa verið birt núna og meta
hvaða þýðingu þau gætu haft, t.d
fyrir stjórnvöld í Íran, Rússlandi
og Kína. Þarna er verið að meta
skaða og það er risastórt verk-
efni,“ sagði Andy Müller Maguhn,
félagi í Chaos Computer Club í
Berlín, stærstu samtökum tölvu-
hakkara í Evrópu. Þá benti hann
á að í bandaríska dómsmálaráðu-
neytinu væri einnig stórt teymi að
vinna í málinu. Vitað væri að það
rannsakaði meðal annars þá sem
tóku þátt í að framleiða mynd-
bandið Collateral Murder. Þar er
sýnd þyrluárás Bandaríkjahers
í Bagdad á almenna borgara og
starfsmenn Reuters-fréttastof-
unnar. Hann nefndi að í hópnum
væri íslenskur þingmaður og
vísaði þar til Birgittu Jónsdóttur
en bandarísk stjórnvöld vilja m.a.
lesa gögn hennar hjá Twitter.
Fleiri Íslendingar eru nefndir á
„kreditlista“ myndbandsins, m.a.
Kristinn Hrafnsson, Ingi R. Inga-
son og fleiri. Þá fær Ríkisútvarpið
sérstakar þakkir.
Á fundinum kom fram að
staða málsins gæti breyst, teldu
bandarísk yfirvöld sig geta
sýnt fram á að einhver úr hópi
Wikileaks hefði hvatt Manning
til að leka leyniskjölum hersins.
Játi Manning eitt eða annað í
málinu má því spyrja hvort það
kunni að hafa afleiðingar, ekki
aðeins fyrir Wikileaks-manninn
Julian Assange, heldur einnig fyrir
Íslendingana sem áttu þátt í gerð
myndbandsins.
Fundinn í Berlín sat meðal ann-
ars Monika Lüke, framkvæmda-
stjóri Amnesty International í
Þýskalandi. Hún sagði ljóst að í
máli Mannings brytu Bandaríkja-
menn alþjóðalög og samninga
sem þeir ættu aðild að.
Amnesty í Þýskalandi hefði
oftar en einu sinni haft samband
við bandarísk stjórnvöld vegna
máls Mannings en engin svör
hefðu borist.
hans að heimsækja hann meira en hún hafði
gert og þá urðu einhverjar framfarir fram í
mars. Hann er samt ekki sami maðurinn og í
september,“ segir House.
Sjálfur hefur House verið undir eftirliti
bandarískra yfirvalda undanfarna mánuði.
Í nóvember í fyrra var hann stöðvaður af
yfirvöldum þegar hann var á leið til Banda-
ríkjanna úr stuttu fríi. Hald var lagt á tölvu
og önnur raftæki sem hann hafði meðferðis
og hann yfirheyrður um heimsóknir sínar
til Mannings. Hann segir enn fremur að
fulltrúar yfirvalda hafi boðið sér fé fyrir upp-
lýsingar.
Vilja ná Julian Assange
„Það hefur verið vitað í allnokkurn tíma
að bandarísk stjórnvöld eiga í miklum vand-
ræðum með að finna tengingu milli Julians
Assange og Bradleys Manning,“ segir House
og bætir því við að WikiLeaks hafi lengi
verið skotmark bandarískra yfirvalda. Þau
geri allt sem í þeirra valdi stendur til þess að
koma böndum á Julian Assange og Wiki-
leaks. Enn sem komið er hafi Manning þó
ekki verið samvinnuþýður.
House heldur því fram að verði Julian Ass-
ange framseldur til Bandaríkjanna muni það
hafa miklar afleiðingar fyrir blaðamenn alls
staðar.
„Það mun hafa áhrif á hvernig blaðamenn
haga samskiptum við heimildamenn sína og
auka á þá upplýsingaeinokun sem nú er fyrir
hendi á öllum stigum bandaríska stjórnkerf-
isins,“ segir House.
Spurður hvort smáríki eins og Ísland geti
lagt eitthvað af mörkum, segir House að lík-
lega glími Íslendingar við sín eigin vandamál
eins og er. „En almenningur hvar sem er
verður að taka afstöðu til mála og má ekki
gefast upp gagnvart spilltum stjórnvöldum
sem haga sér ósiðlega,“ segir House. Hann
bætir við að hann hvetji alla Íslendinga til að
„fara á netið og styðja Bradley eða Wiki-
leaks, eða bara taka til máls og berjast fyrir
þeim málstað sem það telur verðugan“.
House kveðst vonast til þess að Manning
verði sleppt en viðurkennir að sú von dvíni
með hverjum degi sem líður. „Ég held að
bandarísk stjórnvöld séu hrædd. Þau eru
hrædd við netið og hrædd við uppljóstrara.
Þau óttast þessa nýju menningu og vilja þess
vegna gera allt sem í þeirra valdi stendur til
að gera þetta mál að fordæmi.“
Tenglar: www.bradleymanning.org
Elva Björk Sverrisdóttir
ritstjorn@frettatiminn.is
Borði til stuðnings Manning á götuhorni í Berlín. Undanfarið hafa ýmsir gagnrýnt meðferðina á Manning. Þar á meðal eru
hátt í þrjú hundruð prófessorar við lagadeildir helstu háskóla Bandaríkjanna. Í mars sagði talsmaður bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins af sér eftir að hafa gefið það út opinberlega að hann teldi meðferðina sem Manning sætir vera „heimskulega“.
Manning, sem fæddur er 1987, gæti átt yfir höfði
sér 52 ára fangelsisdóm.
Stuðningsmaður Bradleys Manning
segir bandarísk yfirvöld vera á hött-
unum eftir Julian Assange og reyna að
knýja fram játningu.
20 fréttir Helgin 29. apríl-1. maí 2011