Læknablaðið - 01.02.1915, Blaðsíða 3

HEimifliio
i. árgangur. Febrúar 1915. 2. blað.
Um notkun Röntgensgeisla við sjúkdóma.
Eftir Gunnlaug Claessen.
íslenzkir læknar liafa ekki átt kost á, aS láta skoSa sjúklinga sina með
Röntgensgeislum, fyr en Röntgensstofnun háskólans tók til starfa, og sííS-
an er ekki liöið heilt ár fyr en í april n. k. Þeir sem próf hafa tekið í Höfn,
sáu geislana notaða á námsárum sinum, en aldrei eftir að þeir fóru að
stunda sjúklinga, hafa orðið að bjargast án þeirra hve erfið sem sjúk-
dómsgreining var. Þau svið, sem Röntgensfræðin hefir bætt við sig, síð-
an þeir settust að hér heima, hljóta, að miklu leyti, að hafa farið fram
hjá þeim. Læknar, sem nám hafa stundað á læknaskólanum eða háskól-
anum islenzka, hljóta að vera enn ókunnugri notkun geislanna, þótt allir
hafi auðvitað eitthvað um þá lesið í námsbókum sínum. Eg hugsa því, að
það gæti komið sér vel fyrir íslenzka lækna, að fá leiðbeining um, hvenær
gæti komið til mála að vísa sjúklingum til Röntgensskoðunar; í fyrsta lagi
hvenær þeir geti búist við að fá vissa sjúkdómsgreining, ef þeir eru í vafa
um hana, og hvenær getur komið til greina að lækna sjúkdóma með geisl-
unum.
I. RÖNTGENSSKOÐANIR.
Corpora aliena
voru eitt hið fyrsta, sem skoðað var með geislunum, aðallega vegna þess,
að flestir þessir aðskotahlutir eru úr málmi, svo sem högl, byssukúlur,
gleyptir peningar, leikföng, nálabrot í fingrum og þvíuml. Allir þess kon-
ar hlutir sjást auðvitað sérlega vel. Ennfremur má nefna hluti úr gúmmí
(t. d. falska góma) og gleri, sérstaklega ef um blýgler er að ræða. Stund-
um óska læknar eftir skoðun á corpora aliena, sem þeir sjálfir hafa sett
inn i likama sjúklingsins. Hér getur verið að ræða um saum eða fílabeins-
stykki í brotnum beinunt, Murphyshnappa, kera sem gleymast eða týnast í
pleura eða peritoneum og líklega eitthvað fleira. — Oft er nauðsynlegt að
fá vitneskju um n á k v æ m a 1 e g u hlutarins. Myndin er því, þar sem því
verður viðkomið, tekin eftir tveimur lóðréttum stefnum. Skurðlæknar geta
haft mikið gagn af þessu þegar til skurðarins kemur.
Beinbrot.
Oft er sjúkdómsgreiningin auðveld án Röntgensskoðunar, en þó leikur
ekki svo sjaldan vafi á því, hvort sjúklingurinn hefir orðið fyrir contusio,