Læknablaðið - 01.04.1920, Blaðsíða 3

lEKflflBlfllllO
5. árgangur. Apríl, 1920. 4. blað.
Icterus epidemicus.
Þessa undarlega sýki hefir gert töluvert rart vi'S sig hér í héraSinu síS-
an í mars 1918. Sóttin mun hafa borist hingaS norSan úr AxarfjarSar- eSa
ÞistilfjarSarhéraSi með póstinum. Hann veiktist 6 dögum eftir aS hann
kom úr póstferS í téSum mánuSi. Þrjú systkini hans veiktust, siSan, tók
eitt vi'S af öSru meS ca. mánaSar millibili. Um sama leyti fór aS bera á
sýkinni víSar. Oft virtist auSvelt aS rekja slóSina til næstu bæja, eSa til
vina og vandamanna sýktu heimilanna, en stundum var þaS aftur á móti
mjög torvelt eSa ómögailegd.* Liklega siuitast menn vanalega beint hver
af öSrum, þó hygg eg ekki ósennilegt, aS sóttkveikjan berist stundum
meS dauSum hlutum, t. d. fötum, og geti lifaS þannig all-lengi. T. d. veikt-
ist nýlega — þann 3. jan. þ. á. — unglingspiltur hjer skamt frá. Voru þá
liSnir 4 mánuSir frá síSasta sjúkdómstilfelli, aS því er mjer var kunn-
ugt; voru nokkrar bæjarleiSir á milli þessara heimila. HafSi téSur ungling-
ur komi'S á heimiliS skömmu eftir aS sóttin var þar afstaSin. Þann 14.
jan. ]). á. sýktist svo unglingsstúlka á sama heimili og pilturinn, hafSi
hún auSsjáanlega tekiS sóttina af honum, og meSgöngutíminn þá líkl.
veriS ca. 10 dagar, ]>vi eftir aö eg skoSa'öi drenginn þann 5. jan., var varúö
viShöfS. Sýkin viröist ekki mjög smitandi, því þótt engin varúS sé, sýkj-
ast sjaldan allir unglingar á heimilinu. Helst hefir veikin tekiö unglinga
og fólk á besta aldri, 10—30 ára, aldrei úng börn né roskiS fólk. MeS-
göngutíminn virSist mér allóákveöinn, tiöast 1—2 vikur. Ofkæling og
áreynsla viröist stundum hjálpa veikinni aö brjótast út. Byrjunarstigiö
(prodromal stadium) 1—2 dagar, magnleysi, lystarleysi og höfuöverk-
ur, stundum gætir ])essa lítiö eöa ekki.
Sjálf sóttin byrjar vanalega meö feber 38—39(), höfuSverk, máttleysi,
ógleöi og stundum uppköstum, lystarleysi og verk — oft all-sárum — i
cardia, leitar sá verkur á sumum út undir hægra síSubarö. Á 1. eöa 2.
degi veröur þvagiS þykt, dökt og jafnvel gulleitt, meS venjulegum gall-
reactionum, finst hæglega gall í því.** Gulan fer vanalega ekki aö sjást
* Það sem eg segi hér um sótt þessa er aS eins bygt á minni eigin reynslu.
** Eitt sinn var eg staddur á sveitabæ, sjúkl. þar nj-lagstur meS bita og bringspala-
verk, engin gula sjáanleg, þvag nokkuS dökkleitt, eg hafði grun um gulu, ekki
viss„ helti þvaginu yfir hreinan snjó, kom þá galllitur á snjóinn; sjúkling-
urinn varS gulur fáum dögum seinna. Snjórinn reyndist mér handhægt sönnun-
argagn, veit ekki hvort aSrir hafa reynt þetta.