Læknablaðið - 01.04.1923, Blaðsíða 3

9- árg.
Apríl, 1923.
4. blað.
Um rénun og útrýming sullaveikinnar á íslandi.
Eftir G. Magnússoxi.
Erindi flutt í Læknafélagi Reykjavíkur 9. april 1923.
Eg hefi lengi haldið því fram, a'S sullaveikin væri í rénun hér á landi
og látið þá skoSun i ljósi á prenti 1913 og 1919. En mér hafa virst undir-
tektir daufar, þangaS til HeilbrigSisskýrslurnar komu út, íyrir skemstu.
Þar er því kröftuglega haldiS fram, aS svo sé i raun réttri. Eg skal því
enn reyna aS árétta þaS, sem eg hefi áSur skrifaS, og endurtaka ýmislegt
af því, sem eg skrifaSi í „Sögu sullaveikinnar", sem eg hefi grun um, aS
fæstir læknar hafi lesiS.
Mér finst þaS nokkru skifta, aS rénun veikinnar sé alment viSurkend,
bæSi innanlands og utan. Innanlands vegna þess, aS þaS styrkir læknana
i baráttunni gegn veikinni. Utanlands vegna þess, aS þaS mundi draga
úr því óorSi, sem á okkur er; því þaS er víst, aS erlendis er okkur taliS
þaS til vansæmdar, hve tíS sullaveikin hefir verið hér, og er þaS ekki
ástæSulaust.
Hve tíS sullaveikin sé hér á landi, hve margir gangi meS sulli, getur
enginn maSur sagt, enn sem korniS er. Klinisk skoSun er ekki einhlít, því
sullir geta veriS leyndir (latent). Krufningar í stórum stíl og um
langan tíma, gefa miklu betri árangur, og í rauninni, ef talan er nógu
há, sæmilega áreiSanlega vitneskju.
En þaS er ekki því aS heilsa, aS krufningar séu né hafi veriS gerSar
svo margar, aS þær verSi lagSar til grundvallar, og verSa þaS tæplega
fyrr en Landsspítali verSur settur á stofn. Krufningar fara ekki fram, svo
aS því kveSi, nema í Laugarnesspítala. Samkvæmt síSustu skýrslu próf.
Sæm. BjarnhjeSinssonar, höfSu 27% allra krufinna sjúklinga þar, sulli.
Eg býst nú ekki viS, aS þeir verði margir, sem dettur í hug, aS meira
en fjórSi hver maSur á öllu landinu, hafi sulli, og til samanburSar má
geta um þær fáu krufningar, sem Stefán Jónsson framkvæmdi, meSan
hann var hér, alls 53, sem nota má í þessu sambandi. Þar af höfSu 8 sulli,
leynda. Hefir GuSm. læknir Thoroddsen gert mér þann greiSa, aS telja
þaS saman úr obduktionsskýrslum Stefáns, en þær eru hvergi prentaSar.
SömuleiSis segir yfirlæknir SigurSur Magnússon, aS alls hafi 32 sjúk-
lingar á VífilsstöSum veriS krufnir og aS í aS eins 2 (40—50 ára) hafi
fundist sullir. Samtals hafa þessir 2 læknar krufiS 85 sjúkb, og fundiS
leynda sulli í 10, eSa nálægt T2%. Þessi hundraSstala er há, en mikill
munur er þó á henni og krufningarskýrslunum úr Laugarnesi. AuSvitaS