Læknablaðið - 01.09.1924, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ
139
Viö hydramnion getur oft veriö ástæöa til þess að sprengja belgina.
Sé konan búin aö rembast lengi án þess aö fæöingunni miöi áfram, en
skoðun sýnir samt engin merki um óeðlileg hlutföll milli fósturs og grind-
ar, þá er að athuga hvort hún hefir ekki byrjað of snemma að rembast,
legopið ekki fullvíkkað, eða collumvör incarcereruð. Hana má reponera-
en annars verður að fá konuna til þess að hvíla sig, og oft hefst það ekki
með öðru en morfini. Það hefir verið um það skrifað, að reikna megi
út hvað líði útvíkkun legopsins eftir þvi hvar contractionshringurinn ligg-
ur, hve hátt upp y.fir symfysu, en slikt er óábyggilegt. Með nokkurri æf-
ingu má nokkurnveginn greina stærð legopsins með exploratio rectalis, og
er það fljótgerð skoðun og hættulaus og ætti að notast meir en gert er.
Stirðleiki í leghálsinum getur valdiö miklurn óþægindum og hríðaóreglu
og er oft erfitt við að fást, oftast ekki annað aö gera en bíða átekta og
hvíla konuna með morfíni ef þörf gerist og hypertoni gerir vart við sig.
Þó má stundum hafa niikil not af heitum skolunum á farveginum, en
auðvitað ])urfa þær að framkvæmast á sem tryggastan hátt, svo ekki hljót-
ist infection af, en við henni er altaf hætt þá er seint gengur fæðingin.
Það sem umfram alt er að varast, þegar um hypertoni er að ræða, er
alt, sem aukið getur ertingu á leginu, og þá fyrst og fremst pituitrin, sem
vanalega gerir að eins ilt verra ])egar svona stendur á, tonus hækkar og
hríðirnar aukast ef til vill nokkuð en ekki svo, að ])ær vinni á, líðan kon-
unnar versnar og sérstaklega verður fóstrinu hætta búin.
Partiel hypertoni versnar lika við pituitrin og fæðingunni miðar ekki
áfram Jirátt fyrir það þótt hríðir aukist. Ef ekki er um að ræða mjög
slæmar fósturstöður eða óeðlilegar stellingar svo úr hófi keyri, þá lagast
]>að vanalega af sjálfu sér, en mikið má flýta fyrir og bæta ástandið með
morfíni. Sumir hafa líka tekiö það til bragös, að gefa saman pituitrin og
morfín og þykir það gefast vel.
Ein hættan við pituitrinnotkunina er sú, að tetaniskur samdráttur komi
í legvöðvana, og sést þess altaf einhver merki á línuritum, en sú hætta
verður meiri, ef legið er of næmt undir fyrir ertingu, eins og hætt er
við þegar hypertoni gerir vart við sig.
Aðalmeðal okkar verður ])á morfín þegar um hypertoni er að ræða, og
í misjafnlega stórum skömtum eftir því hvað liðið er á fæðinguna. Ef
útvíkkun er lítil og belgirnir heilir, þá er venjulega óhætt að gefa vænan
‘skamt, 2 ctgr. eða kannske rúmlega það, og lofa konunni með því að
sofa og hvíla sig. Eftir hvildina, þegar hríðirnar verða aftur reglulegar
og sterkar, gengur fæðingin oft ágætlega og miklu fljótara en áætlað
var, því að algert hlé verður varla á hfíðunum, þær halda áfram, þótt
hægar séu, og vinna að útvíkkuninni, og stundum er fullvikkað legopið
þegar reglulegt fæðingarerfiði hefst aftur.
Öðru máli er að gegna ef útvíkkun er langt komin og vatn runnið, ])á
er ekki vert að scinka fæðingunni með stórum morfínshamti, en það má
flýta fvrir henni með litlum skamti, sem að eins bælir niður hypertoníuna
og gerir um leið hríðirnar reglulegri og notadrýgri.
Veiku hriðirnar með hypotoni eru aftur á móti aðalverksvið pituitrins-
ins, og þar gerir það oftast mjög mikið gagn, sé það notað á réttan hátt.
Mekaniskt ósamræmi má ekki vera, og ekki er vert að nota það fyr en
Útvíkkun er langt komin, því að verkunin er oft litil snemma í fæðing-