Læknablaðið - 01.10.1924, Qupperneq 10

J52
LÆKNABLAÐIÐ
atriöi hafi komiö of lítiö fram í umræöum um berklavarnir vorar, en meir
hafi verið horft á hitt atriðið, smitunartækifærin, fjölgun ])eirra og ráðin
til þess að fækka þeim. Er þá líklegt, að varnarþol þjóðarinnar gegn bv.
sé nú minna en áður? í mínum augum eru líkurnar töluveröar. I fyrra lagi
útbreiðsla veikinnar áður og nú, borið saman við ástæður þjóðarinnar
fyr og síðar, sem eg talaði um. í annan stað eru ekki hér á landi neinar
frásögur um það mikla mannfall, sem berklav. er vön aö valda, þegar
hún nær fyrst tökum á einhverri þjóð. Það virðist benda á, aö varnarþol
þjóðarinnar hafi fyr á öldum veriö mikið. Ef varnarþolið er nú minna
en áður, hvað mun ])á valda? Manni getur dottiö i hug úrkynjun þjóðar-
innar, ættanna íslensku, og að nú er spornað við því náttúruvali, er áður
var, þegar ýms óáran feldi börnin unnvörpum og skildi hin hraustustu
eftir. Það er sjálfsagt erfitt að fást við þetta atriði, bæði um rannsókn
og umbætur. En þaö er annað atriði, sem getur skift hér líka miklu máti,
lifnaðarhættir þjóðarinnar. Um þá vitum vér töluvert fyr og síðar. Mat-
aræði ])jóðarinnar er nú annað en áður. Alþýðan er hætt að lifa mestmegnis
á skyri, harðfiski, smjöri, kjöti og slátri. Þetta atriði er ekki síður at-
hyglisvert, þegar litið er til þess, sem menn vita um bætiefnin og þegar
málið er skoðað í sambandi við þá niðurstöðu, sem landi vor og collega
Magnús Halldórsson í Winnipeg hefir komist að.
Ekki þarf að eyöa orðum að því, hve mikilsvert það væri, aö auka
varnarþol þjóðarinnar. Vopnin eru meira virði en undankoman. Heilsu-
bótarmeðferð hælanna og meðul við veikinni eru vopn, en ráð, sem gæti
aukið varnarþolið, væri besta vopnið, því aö það kæmi öllum að noturn.
Berklavarnir vorar, einangrun sjúklinga og ungbarna og aö nokkru leyti
heilsuhælin, eru ráð til undankomu, byggjast á beinni og ól)einni einangr-
un. Enginn má þó halda, að eg hafi horn í síðu heilsuhælanna eða vilji
gera lítið úr berklavörnunum. Svo að eg líti næst mér, þá er eg í engum
efa um, að barnasmitun hérna í héraðinu hefði reynst meiri en raun er á,
ef berklasjúkl. heföu tálmunarlaust farið á barnaheimilin til dvalar og
hefði alþýða manna ekki yfireitt forðast þá ,,eins og heitan eld.“ Þessi
hræðsla virðist að vísu öfgar, en hún hefir mikið til síns máls, meðan
læknavísindin hafa hvorki örugg varnarráð né örugga lækningu að bjóða.
Slik hræðsla við holdsveiki hefði þótt öfgar, meðan hún var talin arf-
geng, én hve ströng eru einangrunarlögin um hana nú orðin! Þeir, sem
neita gagni berklavarna, virðast ganga að því vísu, að veikin myndi
standa í stað, ef engar ráðstafanir væru gerðar. En eru meiri líkur fyrir
því en hinu, aö hún myndi magnast? Ef berklavarnirnar eiga við rnink-
andi varnarþol þjóðarinnar að stríða, án þess að læknastéttin veiti því
athygli, ])á má ásaka hana á sama hátt og skipstjóra, sem ekki vissi aö
skipi hans miðaði ekki áfram, af því að það stritaði á móti jafnhröðum
straumi. En berklavarnirnar eru erfiðar og kostnaðarsamar og þó vant-
ar á, aö ])ær séu fullnægjandi. Skyldi svo reynast þar á ofan, að berkla-
varnaþolið fari minkandi, þá lítur út fyrir að þær verði ])að bákn, sem
ekki verði undir risið.
Eg ])ykist vita, að ýmsir stéttarbræður hafa hugsað eitthvaö líkt og
eg í þessu máli, og að margir hafi séð, að þörf er á að breyta lifnaðar-
háttum þjóðarinnar til bóta. Starf Guðm. Hannessonar i híbýlamálinu
bendir á það, og fyrirlestur Jónasar Kristjánssonar sýnir, aö hann telur