Læknablaðið - 01.11.1924, Blaðsíða 14

172
LÆKNABLAÐIÐ
veit nema fólki séu gerö óþægindi og útgjöld, en þúsundum króna variö
árlega úr ríkissjóöi, aö' óþörfu. Heilbrigðisstjórnin þarf aö athuga máliö.
G. Cl.
Heilbrigðisskýrslur Breta 1923. Barnakoma 19,7%o, dánir n,6%c, ung-
barnadauði Ó9%0; á 1. ári dóu 52.582 börn. Dánartalan liefir ekki fyr fariö
niður fyrir I2%c. Manndauði vegna typhus, diphtheritis og phthisis aklrei
minni en nú. Öðru máli gegnir um krabbamein; „cancer shows the highest
rate yet received.“
Skrár þessar yfir áriö 1923 ná yfir England og Wales, og birtust i
ágústmán. s.l. (sbr. The Lancet 6. sept. '24). Síðustu heiilbrigðisskýrsl-
ur, sem birtust á íslandi ná til ársloka 1920.
Þursabit. Það er sagt, að alþýða manna i Þrændalögum hinum syðri,
kalli 1 u m b a g o „tussebit“. Nafnið er sjálfsagt eldgamalt, og ekki er
minni kraftur í því en þýsku og dönsku nöfnunum: Hexenschuss og
Hexeskud. Eg þekki eigi önnur nöfn yfir sjúkdóminn hér á landi en
bakverk, gigt 0. s. frv. Réttast væri að taka þetta kjarnyrði upp í málið.
(Sbr. N. Mag. f. L. ág. 1924). S. B.
Ristill kemur sjaldan fyrir nema einu sinni á æfinni, segir sá gamli
og góði Kaposi (1893), en getur þess þó, að örfáir höfundar segi frá.
að þeir hafi hitt á sjúklinga, sem hafi haft sjúkdóminn tvisvar. — M a x
Joseph segir í húðsjúkdómabók sinni (1915), að þeir, sem einu sinni
hafi fengið þennan sjúkdóm (infektions-sjúkdóm?) verði eftirleiðis ó-
næmir gegn honum. Það sé að minsta kosti reglan, þótt einstaka undan-
tekningar komi fyrir. Á sarna hátt hafa aðrir húðsjúkdómalæknar, sem
eg hefi athugað, talað um ristilinn.
Sjálfur hefi eg auðvitað, eins og aðrir læknar, sem fengist hafa við
lækningar í langan tíma, séð allmarga ristilsjúklinga, en hefi aldrei hitt
á neinn, sem hafi haft þann sjúkdóm áður, og hefi þó ætið spurt um það.
— Aldrei hefi eg rekið mig á það í bókum, aö menn hafi haft hann
o f t a r en tvisvar.
Úr því að sjúkdómurinn kemur svo sjaldan fyrir oftar en einu sinni,
dettur mér í hug, að geta hér um sjúkling, sem eg hefi kynrii af, „sóma-
mann og sannorðan“, sem segist hafa þrisvar sinnum fengið hann, með
margra ára millibili.
Saga hans er þannig:
Þegar hann var 10—12 ára gamall, var hann hjá foreldrum sínum,
uppi í sveit. Fékk hann þá bólukrans á h. síðu, fram undir brjósttbein
og aftur undir hrygg. Var það trú manna þá, þar í sýslu, eins og víðar
hér á landi, að ef ristill færi hringinn í kring á sjúklingnum, væri hon-
um dauðinn viss, og faðir drengsins sagði, að hér væri um þann kvilla
að ræða. Hér voru góð ráð dýr. Annars vegar líf þessa dýrmæta drengs
í voða, en læknirinn (Skaftasen) langt í burtu, og kostnaðarsamt að
ná í hann. Til allrar hamingju kunni alþýða manna gott ráð,. að höggva
fyrir báða enda ristilsins, og tók faðir drengsins á sig það ábyrgðar-
mikla starf, að gera það með skegghníf sinum, með svo glæsilegum á-
rangri, að drengurinn lifði og albatnaði.
Eitthvað 12 árum síðar fékk þessi piltur, sem þá var í latínuskólan-
um samskonar sjúkdóm aftur, í vinstri síðu, og fer þá til skólalæknisins,
dr. Jónassens, sem segir strax að það sé ristill. Pilturinn sagði honum