Læknablaðið - 01.07.1941, Blaðsíða 14

72
LÆKNABLAÐIÐ
un á ligam. long. post. stendur
oft í langan tíma. Fyr eöa síöar
og þá oft eftir nýtt trauma, fer
verkinn aö leggja niöur i læriö.
Discus hefir þá fallið út, þar sem
ruptura varö við fyrsta trauma
og fer það eftir legu hans, hvar
verkurinn er. Ef prolaps hefir
oröið milli 4. og 5. lendarliðs, 5.
lendarliös og 1. sjijaldliös, þrýstir
hann á 5- lumbalrót, 1. og 2. sac-
ralrót, en þessar rætur eru aðal-
stofnar nervus ichiadicus. Verk-
urinn fylgir því útbreiöslu þess-
arar taugar og er nokkuð breyti-
legur, eftir því hver rótin veröur
fyrir þrýstingi. Ef prolaps liggur
medialt, er verkurinn útbreiddari,
oft báöum megin, þar sem þá er
um aö ræða þrýsting á cauda
eqvina.
Verkirnir eru oft mjög sárir,
ýmist stöðugir eða í köstum með
vikna til ára millibili. Þeir versna
viö hreyfingu á columna, einkum
lieygingu og ennfremur viö hósta,
lmerra og hægöir. Stundum fylgja
þeim paræsthesiae, kulda eða dofa
tilkenning, oftast utanvert á fót-
legg eða fæti. Sjúklingurinn kvart-
ar oft um máttleysi í fæti, sem þó
vanalega stafar af sársaukanum.
Viö rannsókn finnast sjaldan
verulegar pareses. Þó stundum dá-
lítil paresis í réttivöðvum á fæti
og í peronei. Svarandi til paræst-
hesianna finnst stundum létt hyp-
æsthesi-algesi af segmenter út-
breiðslu, vanalega á fótlegg
postero- eða antero-lateralt, dor-
salt og larteralt á fæti. Oft eru
þessar tilfinningatruflanir mjög
litlar og finnast aðeins við ná-
kvæma rannsókn. Af reflex-breyt-
ingum finns't minnkaður hælreflex,
ef prolaps er milli 5. lendarliðs og
1. spjaldliðs. Lasségue er altaf
positivur. Sjúklingurinn heldur
col. lumb. stífri og lumballordosis
er minnkuð. Það eru vanalega á-
kveðin eymsli á proc. spin., svar-
andi til prolaps og við þrýsting á
proc. koma stundum verkir svar-
andi til nervus ischiadicus. Einnig
eru oft útbreidd vöðvaeymsli á
baki og glutealregion.. Það er
venjulega aukið albumen í mænu-
vökva, sérstaklega ef discus hefir
valdið fullkominni lokun á cavum
subaraclmoideale, sem hann gerir
þó sjaldan.
Diagnosis.
Það er sjálfsagt að hafa í huga
discus prolaps við alla verki, sem
líkjast ischias, einkum ef trauma
er í sjúkrasögunni. Ekkert af hin-
um sérstöku einkennum út af fyrir
sig er pathognomoniskt fyrir dis-
cus prolaps, en ef mörg eða nokk-
ur af þeim fara saman, er diagnos-
is tiltölulega auðveld. Áreiðanleg-
ustu einkennin eru hinar obj. og
subj. segmenteru tilfinningatrufl-
anir, minnkun á hælreflex, stífleiki
og eymsli á columna og versnun
verkjanna við hreyfingar i co!-
umna, hósta og hnerra. Á rönt-
genmynd er discus svarandi til
prolaps stundum dálítið lægri, en
þetta er þó engan veginn algengt.
Myelografi er mikið notuð til
sjúkdómsgreiningar. Er þá dælt
inn talsvert rniklu af kontrastefni
eða ca. 3—4 cc. Þar sem discus
prolaps liggur extraduralt og
framan, er sjúklingurinn látinn
liggja á grúfu við myndatökuna.
Með því að halla sjúkl. mismun-
andi um þver- og lengdaröxul
sinn, gegnlýsa og taka myndir,
þegar defekt kemur í kontrast-
skuggann, fást oftast myndir, sem
skera úr, hvort um discus prolaps
er að ræða eða ekki. Ef prolaps
liggur til hliðanna, sem algengast
er, sést hálfmánalaga defekt i
kontrastefnið út af þeim discus,