Læknablaðið - 01.08.1943, Blaðsíða 8

i8
LÆKNABLAÐIÐ
mæta bátnum, en liöir eru lika
þar _sem fleygbeinin liggja sam-
an og þar sem þriöjl fleyg-
urinn mætir teningnum svo og
milli ristareggsgrunnanna og
þar sem annar ristarleggurinn
liggur að fyrsta fleygnum. Allir
hafa liðir þessir hreyfingu og þó
hún sé ekki mikil, hreyfast þeir
samt, enda hafa þeir öll einkenni
starfandi liða, þ. e. eru klæddir
hálu brjóski og röku, luktir inni
í liðpoka og yfir þá ganga bönd
til styrktar. En sanra má segja um
þessa liði og urn völuliðina tvo,
að frekar ber að lita á þá sem
einn lið samsettan, en marga sjálf-
stæða smáliði. Þess verður þó að
geta um Choparts lið, að hann
hreyfist að nokkru leyti eins og
háristarlið'irnir þveru, en að
nokkru eins og neðri völuliður-
inn, enda er miðlægi hluti €ho-
parts liös þriðji völuliðurinn.
Loks eru táliðir ótaldir. Eru þeir
byggðir likt og fingraliðir að öllu
leyti og hreyfast likt, en minna.
FótU"inn er sem sé settur saman
úr mörgum smáum beinum, sem
hreyfast meira eða minna hvort
gagnvart öðru. Þau mynda hvelí-
ingu tvíkúpta, liggur önnur hvylft-
in eftir fætinum endilöngum, en
hin þvert. Beinum þessum er hald-
ið saman og hvelfingunum í réttu
lagi af liðböndum að nokkru leyti
eins og fyrr er getið. En hér er,
eins og annars staðar, þar sem
liðir eru, að böndin eru aðeins til
öryggis og styrktar, hiti og þungi
dagsins mæðir á vöðvum. Og hér
eru að verki margir vöðvar, ann-
ars vegar ilvöðvarnir, sem gera sitt
litið hver og hins vegar löngu
leggvöðvarnir og þá aðallega
sköflungsvöðvarnir fremri og aft-
ari. Ilvöðvarnir liggja allir yfir
eitthvað af ristarliðunum, nema
millileggjavöðvarnir og þverhaus-
inn á aðfæranda stórutáar, en sá
síðasttaldi á drjúgan þátt í að
halda saman þverhvelfingu fótar-
ins.
Hlutverk ilvöðvanna er að halda
hvelfingum fótarins í réttum
skorðum, engu síður en að hreyfa
tærnar, þó nöfn þeirra séu mið-
uð við síðara starfið eingöngu.
Sést þetta hvað gleggst á því, að
þessir vöðvar eru engan veginn
vanþroska á fólki, sem hefir geng-
ið langa æfi með fótabúnað, sem
fyrirmunar flestar táhreyfingar að
mestu og sumar algerlega.
Ilsigi eða flötum fæti má skipta
í tvo aðalflokka:
1) Insufficientia pedis, þegar
fótur, sem hefir verið eðlileg-
ur eða því sem næst um form
og getu, lætur undan, án þess
að um sjúkdóm eða slys sé
að ræða, og
2) þá, sem orsakast af slysum,
sjúkdómum eða vanskapnaði.
Langsamlega flestir þeirra, sem
af ilsigi þjázt, heyra fyrri flokkn-
um til og raunar má segja, að við
iþá tegund sé næstum alltaf átt,
þegar talað er um ilsig. Verður
hann tekinn til íhugunar fyrst.
Það fer töluvert eftir aldri, að
menn verða þessara óþæginda var-
ir og má telja fjögur timabil á
æfinni, sem langoftast ber á þeim,
þó hins vegar sé enginn aldur
undanskilinn.
Fyrsta aldursskeiðið er þegar
börnin byrja að ganga. Þá verð-
ur stórfelld lireyting á notkun fót-
anna, því þá fyrst byrjar að reyna
á þá. Þangað til hafa þau spark-
að með fótunum og staðið í þá
öðru hvoru, síðan staulast dálitið
með stuðningi, en nú fara þeir að
bera allan líkamsþungann. Séu nú
fæturnir veikir fyrir, þreytist barn-
ið fljótt og hlífir þeim. Verður
,það þá ófúst til gangs og byrj-