Læknablaðið - 01.08.1943, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
19
ar seinna að hlaupa um en þau
börn, sem sterka fætur hafa, hvíl-
ir sig oftar, vill láta bera sig, er
þaS hefir gengið stutta stund.
Mæöurnar taka eftir þessu, halda
stundum, aö um leti sé aö ræöa
eöa viljaleysi eöa — og þaö mun
oftar sönnu nær — gera sér enga
aöra grein fyrir þessu en þá, að
barnið þeirra er seinna til gangs
og óduglegra en börn nágrann-
ans eöa kunningjanna, þykir
skömm aö og reyna aö láta barn-
iö ganga með illu eða góöu. Ár-
angurinn verður svo, aö enn meira
misræmi veröur á rnilli getu fót-
anna og erfiðisins, sem á þá er
lagt, og insufficientian eykst.
Næsta aldursskeiðið er unglings-
árin, þegar fólkið byrjaöi aö vinna.
Frarn að þeim tíma hefir mestu
áf árunum verið eytt á skólabekk
og við meiri eða minni setur og
þó börnin auðvitað hafi notað fæt-
urna, hafa þau alla jafnan getað
ráðið því nokkuð sjálf, hve mikið
eða hve lengi þau hafa á þá reynt
og hvílt sig, þegar þeim þótti
þurfa. Áreynslan hefir aldrei ver-
ið samfelld vinna eða erfið, held-
ur leikur. En þegar unglingarnir
byrja á erfiðisvinnu eða iðnnámi,
ráða þeir sér ekki lengur sjálfir,
þá geta þeir ekki lengur sjálfir
skammtað fótunum áreynsluna, og
séu þeir veikir fyrir, þá byrja nú
óþægindin, þó aldrei hafi þeir
fundið til fyrr.
Þriðja tímabilið er fimmtugs-
og sextugsaldurinn. Á þeirn árum
fitnar fólk oft mikið, sérlega kon-
ur og getur sá þyngdarauki orð-
ið fótunum ofraun, þó þeir hafi
dugað vel fram að því.
Siðasti hópurinn er svo gamla
fólkið. Rýrnunin, sem ellinni fylg-
ir, segir til sín i stoð- og hreyfi-
kerfinu, ekki síður en annars stað-
að og þó að áreynslan á fætuma
minnki að jafnaði mikið hjá öld-
ungunum, þá minnkar hún oft
ekki að sama skapi og rýrnunin
vex. Og jafnvel þó þetta fólk sé
þannig sett, að það ekki þurfi
að erfiða, þá reynir það oft meira
á sig en það er fært um, það átt-
ar sig ekki á ellinni, man æsku-
þrekið og heldur sig vera bratt-
ara en raun er á.
Þó algengast sé aö finna ilsig
hjá téðum aldursflokkum, má eng-
an veginn skilja það svo, að ekki
finnist það á öðrum aldri. Hitt er
sannleikurinn, aö það getur kom-
ið hvenær sem er og gerir það,
ef fótunum er boðin meiri á-
reynsla en þeir eru færir um að
standast og geta margar orsakir
valdið því. Ef menn t. d. skipta
um atvinnu, hafa setið áður eða
haft litið erfiði, en byrja svo1 á
miklum stöðum, eða ef þeir fitna
til muna, þó þeir gegni áfram
sama starfi, þá getur keyrt um
þverbak. Líka geta veikindi og
rúmlegur orðið til þess að rýra
getu fótanna, svo þeir ekki þoli
sömu áreynslu og áður.
Þegar frá eru talin ungbörnin,
þá eru kvartanir sjúklinga líkar
í aðalatriðum, þó nokkur blæbrigði
séu á þeim og þær mismiklar. En
hjá börnunum sjálfum getur mað-
ur engar upplýsingar fengið, þau
geta enga grein gert fyrir subjek-
tivum einkennum. Þar eru það
mæðurnar, sem taka eftir því, að
ganginum er ábótavant. Sumpart
eru börnin sein til gangs, sumpart
ónýt að rölta, fylgjast ekki með
jafnöldrum sínum, vilja láta bera
sig, oft virðist gangur álappalegur,
hann skortir fjaðurmagn og þau
snúa skóna.
Stálpaðir unglingar og fullorð-
ið fólk getur hins vegar ságt glögg-
lega frá óþægindum sinum og það
sem flestir kvarta um, er þreyta