Læknablaðið - 01.08.1951, Qupperneq 12

40
LÆKNABLAÐIÐ
voru jafngóðar eða betri. Svið-
ið er þó alllaf að færasl út, og
nú er svo komið, að þær að-
gerðir eru í'áar, sem ekki er
liægt að framkvænia í æða-
svæfingu, sérslaklega síðan
curare kom til sögunnar.
í Bandarikjunum er pentó-
þal (sodium pentothal, thio-
pental) svo að segja cingöngu
notað. Þegar þar er rætt um
æðasvæfingu, er raunverulega
átt við pentóþalsvæfingu.
Pentóþal hefir nú verið notað
i 17 ár, og varð fyrstur lil þess
dr. Lundy, við Mayo Clinic
1934. Reynslan hefir sýnt, að
2,5^1 lausn gefst bezt. Má nota
það ásamt öllum öðrum svief-
ingarlvfjum, og einnig er það
mjög oft nolað með devfing-
um. Forgjöf skvldi alltaf gefin,
sérstaklega morfin og atrópín.
Pentóþal er notað við fjölda
aðgerða bæði á sviði almennra
liandlækninga og af bæklunar-
sjúkdómalæknum, kvensjúk-
dómalæknum, skapnaðarað-
gerðalæknum og þvagfæra-
læknum. Til þess að gera sjúk-
lingnum svæfinguna þægilegri
er pentóþal oft notað í byrjun
venjulegrar lungnasvæfingar,
férstaklega þegar í hlut eiga
stálpuð börn og sjúklingar,
sem eru hræddir og órólegir.
Oftast má komast af með mjög
lítinn skammt, enda er tilgang-
urinn ekki sá að svæfa sjúkl-
inginn með pentóþali, heldur
að trvggja honum óminni, svo
að hann festi ekki í liuga sér,
þegar grímunni er hvolft fyrir
vit honum. Ef of mikið er gef-
ið, þegar pentóþal er notað í
þessu skyni, getur Jiað torveld-
að svæfinguna vegna áhrifa
])enlój)als á öndunarstöðina,
en á liana hefir J)að lamandi
áhrif, |)egar slór skammtur er
gefinn á skömmum tíma. Eins
og áður er getið, er ])entóþal oft
notað til stuðnings staðdeyf-
ingu og mænudeyfingu, en ])ó
skyldi það aldrei notað, el' að-
gerðin er í eða mjög nálægt
öndunarveginum eins og t. d.
broltnám barkakýlis (laryng-
ectomia) eða sarps frá koki
eða vélinda (diverticulectomia
pharyngo-oesophagealis),
nema aðstaða sé til j)ess að
smevga sjúklinginn um leið.
Beztur árangur af notkun
pentóþals fæst með því að nota
])að ásamt glaðlofti (N;.0) og
súrefni. Öruggast er að hafa
blönduna af N20 og 02 sem
næst 50:50, en J)ó má nota
meira N20, ef þörf krefur.
Aldrei skyldi súrefnið i blönd-
unni vera minna en 20%. Við
ýmsar smærri aðgerðir er ör-
stutt pentóþalsvæfing mjög
hentug, t. d. við tanndrátt, þeg-
ar ein eða tvær tennur eru
dregnar, við skiptingu á um-
búðum o. fl. Ef draga skal
margar tennur í pentóþalsvæf-
ingu, er þó öruggast að smevga
sjúklinginn.
Pentó])al ásamt curare hefir