Bændablaðið - 19.09.2013, Qupperneq 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. september 20132
Fréttir
Whole Foods:
Íslenskar vörur
njóta vaxandi hylli
Íslenskar matvörur hafa náð
góðri athygli viðskiptavina í
verslunum Whole Foods Market
í Bandaríkjunum og það er
vaxandi eftirspurn eftir þeim.
Þetta kom fram í máli John Blair
Gordon sem hefur áralanga
reynslu af sölu íslenskra matvara
í Ameríku. Hann hélt erindi á
morgunverðarfundi Amerísk-
íslenska viðskiptaráðsins á
þriðjudaginn var en fundurinn
fór fram á Hótel Sögu að við-
stöddu fjölmenni.
Möguleikar lífrænnar
matvælaframleiðslu
Þar var fjallað um lífræna matvæla-
framleiðslu og möguleg tækifæri
hér á landi á því sviði. Ráðherra
landbúnaðarmála, Sigurður Ingi
Jóhannsson, flutti inngangserindi og
lýsti í stuttu máli stefnu stjórnvalda
í matvælaframleiðslu. Hann greindi
frá því að stofnaður yrði starfshópur
í ráðuneytinu til þess að móta til-
lögur um það hvernig auka megi
búvöruframleiðslu í landinu. Julia
Obic, framkvæmdastjóri hjá Whole
Foods, hélt kynningu á fyrirtækinu
og ljóst var á hennar máli að aukin
eftirspurn er eftir vörum sem fram-
leiddar með lífrænum aðferðum.
Umræða um erfðabreytt matvæli er
mikil í Ameríku og hafa stjórnendur
Whole Foods ákveðið að merkja
allar vörur sem eru erfðabreyttar
og til sölu í búðunum frá og með
árinu 2018.
Kynntu sér íslenska
matvælaframleiðslu
Hópur fólks frá Whole Foods var í
heimsókn á Íslandi á dögunum og
tók þátt í fundinum. Tilgangurinn
með förinni hingað til lands var
meðal annars að fara í göngur og
réttir með sauðfjárbændum en
einnig að kynna sér íslenska mat-
vælaframleiðslu.
Eftir nokkurn uppgang í kornrækt
á landinu á síðustu árum kom
slæmt bakslag í greinina þetta árið.
Kemur þar eitt og annað til. Á
Suðurlandi hefur veður í sumar
einkennst af rigningu, kulda og
sólarleysi og fyrir norðan var ekki
hægt að sá fyrr en undir lok maí-
mánaðar, vegna klaka og snjóalaga.
Um helmingur kornræktarinnar á
Íslandi er á Suðurlandi, fjórðungur
er á Norðurlandi og afgangurinn á
Austur- og Vesturlandi samanlagt.
Slagviðri um sl. helgi, með
úrhellisrigningu sumstaðar og jafn-
vel snjókomu, hefur svo haft sitt
að segja. Eftir helgina hafa fregnir
t.a.m. borist af tjóni á ökrum undir
Eyjafjöllum og eitthvað skemmdist
sömuleiðis í Skaftárhreppi.
Slakt bæði á
Suður- og Norðurlandi
Jónatan Hermannsson, tilrauna-
stjóri Landbúnaðarháskóla Íslands
á Korpu, segir að sumarið hafi verið
slakt bæði fyrir sunnan og norðan og
sé þar með í sérflokki.
„Sumarið 2006 var afar slakt
kornár sunnanlands en þokkalegt
fyrir norðan. Sumarið 2011 var afar
slakt kornár norðanlands en þokka-
legt fyrir sunnan. Þegar landið er
tekið í heild er nýliðið sumar senni-
lega það lakasta frá 1995.“
Bændablaðið leitaði á náðir ráðu-
nauta Ráðgjafarmiðstöðvar land-
búnaðarins til að veita upplýsingar
um stöðu mála og fór með þeim í
sýslurnar hringinn í kringum landið,
til að fregna um ástand mála í hverri
þeirra fyrir sig. Tekið skal fram að
athugunin fór að mestu fram áður en
óveðrið skall á landinu um sl. helgi.

Með slökustu árum á Vesturlandi
og Vestfjörðum
Sigurður Jarlsson, ráðunautur á
Ísafirði, hringdi í nokkra helstu
kornræktarmenn á Vesturhluta
landsins; á Vestfjörðum og á
Vesturlandi. Hann segir að vorað
hafi seint og því hafi korni verið seint
sáð. Kornskurður var ekki hafinn á
þessum svæðum.
„Menn voru þó þokkalega bjart-
sýnir. Misjafnt var hvenær menn
sáðu en akrar voru gisnir framan
af og víðast hvar er mikið grænt í
ökrum enn þá. Menn eru samt von-
góðir um að hægt verði að þreskja
en held að allir séu sammála um
að þetta verði með slökustu árum
í kornrækt. Haraldur í Belgsholti
talaði um að hugsanlega mætti hefja
þreskingu á bestu ökrum eftir 10-15
daga. Aðrir þorðu ekki að nefna
tíma. Þá eru margir mýrarakrar
mjög blautir. Veðurfar fram á
haustið gæti skipt sköpum.“
Útlit betra í Skagafirði og
Húnavatnssýslum en vonir stóðu til
Eiríkur Loftsson var til svara fyrir
Skagafjörð og Húnavatnssýslur.
„Eins og víðast á Norðurlandi
var korni í Skagafirði og
Húnavatnssýslum sáð seint.
Heildarstærð akra er sennilega að
flatarmáli heldur minni í Húnaþingi
en undanfarin ár og umtalsvert
minni í Skagafirði. Sprettutíð í
sumar hefur verið góð og akrarnir
víðast þéttir og háir en grænir og
fylling kornsins misjöfn. Sumstaðar
er hún þó orðin góð og jafnvel mjög
góð og væntingar um góða upp-
skeru. Kornið er þó lítið farið að
þorna svo að þurrkun verður dýr
ef ekki verður friður fyrir veðri og
fugli til að láta það þorna á stráinu.
Ég veit ekki til þess að þresking sé
hafin á svæðinu en gert ráð fyrir
að hún byrji í næstu viku,“sagðir
Eiríkur fyrir helgi.
„Eftir helgina er útlitið betra en
menn þorðu að vona. Þresking hófst
í Skagafirði um helgina. Uppskera
mikil af ágætlega fylltu korni en
kornið bæði grænt og blautt. Í
hvassviðrinu og rigningunni núna
um og eftir helgina hefur eitthvað
korn hrunið úr axinu en algengara
er að akrarnir hafi lagst undan veðr-
inu (þó ekki illa) að hluta og verði
seinlegt að þreskja þá. Akrarnir eru
mjög blautir eftir alla úrkomuna og
óvíst hvernig mun ganga að fara um
þá. Veit að þresking hófst einnig í
Langadal um helgina – ágætt korn
og ágæt uppskera þar.
Seint var sáð á
Eyjafjarðarsvæðinu
Á Eyjafjarðarsvæðinu voraði líka
seint og ekki sáð fyrr en um og
eftir 20. maí, að sögn Guðmundar
H. Gunnarssonar.
„Akrar eru víða nokkuð grænir
ennþá. Kornskurður er þó hafin á
nokkrum bæjum fram í Eyjafirði
og uppskera er, eftir því sem ég
hef heyrt, svona þokkaleg. Óvíst
er með uppskeru á þeim ökrum
þar sem kornið hefur ekki enn náð
fyllingu og fer það eftir veðurfari
nú í haust hver útkoman verðu,“
segir hann.
Heyöflun í stað kornræktar í
Þingeyjarsýslum
„Umfang kornræktar í Þingeyjar-
sýslum dróst verulega saman í
ár enda mátu bændur það svo að
kornræktarlandið yrði að nota til
heyöflunar frekar en kornræktar
og svo seinkaði öllum vorverkum
mjög vegna árferðis, segir María
Svanþrúður Jónsdóttir. Reyndar er
búið að þreskja í Öxarfrði og þar
er uppskeran 4,5 tonn á hektara af
ágætis korni sem var súrsað,“ segir
María Svanþrúður Jónsdóttir. „Aðrir
ætla að freista þess að haustið verði
skikkanlegt áfram, það er tæpast
tímabært að þreskja. Það þyrftu að
koma tvær góðar vikur í viðbót.
Ágætt útlit á Austurlandi og í
Skaftafellssýslum
Guðfinna Harpa Árnadóttir á
Austuland segir að korn líti þar vel út.
„Það er mikið í því, en á samt
nokkuð í land með að verða veru-
lega þurrt vegna þess hversu seint
var sáð víðast hvar.
Í Skaftafellssýslum hefur Grétar
Már Þorkelsson tekið stöðuna. „Ég
heyrði í bændum í Skaftárhreppi sem
sögðu að útlit með kornuppskeru
væri þokkalegt þó væri eitthvað í
að þresking hæfist því akrar væru
enn nokkuð grænir. Sömu sögu er að
segja úr Mýrdalnum. Eftir gott sumar
sem byrjaði eftir 20. maí lítur mjög
vel út með kornuppskeru í Austur –
Skaftafellssýslu og verður uppskera
trúlega með besta móti. Búið er að
þreskja nokkra akra í Nesjum og var
uppskeran þar sem best var um 4,3
tonn á hektara. Þá er kartöfluupp-
töku lokið og var uppskeran góð.
Olíurepjan lítur vel út nema þar sem
álftin herjaði á hana snemma í sumar.
Tvíært yrki er í einum akri í Nesjum
og er það eina tvíæra yrkið sem lifði
að einhverju viti hér í sýslu og er von
á mikilli uppskeru úr þeim akri.
Grænir og gisnir akrar á
Suðurlandi
Sveinn Sigurmundsson á Suðurlandi
segir að kornþroski þar sé frekar
dapurlegur.
„Akrar eru gisnir og víða mikið
grænt í þeim. Ég veit bara um einn
bónda sem er búinn að þreskja og
hann er Fljótshlíðinni. Svo er afar
blautt um eftir mikilar rigningar
undanfarið. Sumir sem ég hef rætt
við tala um að það vanti hálfan
mánuð enn í sprettu en aðrir bíða
eftir þurrki. Vona bara að það þorni
sem fyrst.“ /smh
Uppskeruhorfur í kornræktinni almennt ekki góðar á landinu:
Sennilega lakasta sumar frá 1995
Frjó og Umbúðasalan
sameinast
Fyrirtækin Frjó Quatro og
Umbúðasalan ehf hafa sam-
einast undir nafninu Frjó-
Umbúðasalan og mun sú sam-
eining skjóta styrkari stoðum
undir rekstur fyrirtækjanna.
Frjó hefur um langt skeið verið
eitt öflugasta fyrirtæki landsins í
þjónustu við garðyrkjubændur
og því er von til að sameiningin
verði garðyrkjubændum til góða.
Umbúðasalan hefur, eins og nafnið
gefur til kynna, flutt inn umbúðir
sem mestmegnis hafa verið mið-
aðar að sjávarútvegsgeiranum.
Að sögn Ólafs Erlings Ólafssonar,
framkvæmdastjóra Frjós, er stefn-
an að efla þjónustu og vöruúrval
fyrir garðyrkjubændur ásamt því
að aukin áhersla verður lögð á sölu
á vélum og umbúðum fyrir kjöt-
vinnslur.
John Blair Gordon hefur haft mil-
ligöngu um sölu á íslenskum mat-
vörum í Bandaríkjunum.
Enn á ný gerir veðrið bændum
óleik en kröpp haustlægð gekk yfir
landið í byrjun vikunnar. Norðan-
og austanlands gerði óþverraveð-
ur með mikilli úrkomu og mikilli
veðurhæð. Veður var vont einnig
vont sunnanlands en mun minni
úrkoma. Staðan er alvarlegust á
Jökuldal og Fljótsdalsheiði en þar
geysaði stórhríð fram á þriðju-
dagskvöld. Þúsundir fjár eru enn
á fjöllum á svæðinu en stefnt var
að hefðbundinni smalamennsku
í vikunni.
Hallgrímur Þórhallsson á Brekku
í Fljótsdal var á leið á fjöll þegar
blaðamaður heyrði í honum um
hádegisbil í gær. Fé frá Brekku og
Melum í Fljótsdal er rekið á svokall-
aðan Rana sem liggur að Jökuldal
og auk þess gengur talsvert af fé
frá Klausturseli á Jökuldal þar. Vel
á þriðja þúsund fjár eru væntanlega
á þessu svæði en þar átti eftir að
smala. Á laugardaginn var fóru
bændur og smöluðu hluta fjárins
niður en þó ekki alla leið í byggð
enda ekki tími né mannskapur til
þess.
Óttast mikið tjón
„Ég er hér að paufast upp heiðina á
dráttarvél með snjósleða og sexhjól
á vagninum. Þetta veður er búið að
standa í þrjá sólarhringa núna og allt
komið á kaf. Það er þó að birta til
og ég sé að fé er ekki fannbarið, það
hefur þiðnað úr því. Snjórinn er hins
vegar alveg hrikalega blautur og
harður og vont að eiga við þetta fyrir
féð. Ég fór þetta í gær í vitlausu veðri
á dráttarvélinni og sá þá 120 lifandi
kindur. Ég hef auðvitað áhyggjur af
krapanum á ánum, ef fé hrekur í ár
þá er það dautt. Við verðum ellefu
í dag við þetta og ætlum að byrja á
því að reyna að komast um svæðið
og kanna það. Það verður að kippa
fé upp úr snjónum hafi það fennt í
kaf. Svo munum við reyna að smala
því saman í Fjallaskarð þar sem er
leitarmannkofi, koma því á vagna
og keyra það heim.
Við smöluðum þarna einn dag
á laugardaginn var og tókum niður
fé og komum því á Eyvindardalinn
sem kallaður er. Við vorum að vona
að þetta slyppi betur því það spáði
svo mikilli norðvestanátt og þá er
ekki eins mikil úrkoma eins og í
norðan- eða norðaustanátt. Hins
vegar varð bara norðaustanátt og
óþverraveður með mikilli úrkomu.“
Veðurstofan hefði átt að vara enn
betur við
Hallgrímur segist óttast hið versta
en vona hið besta. „Ég er alveg skít-
hræddur um að það sé orðið mikið
tjón. Ég missti yfir 50 lömb og 20 ær
í fyrra og það veður var mikið betra
en núna og stóð auk þess styttra. Ég
skil bara ekki af hverju Veðurstofan
varaði ekki mikið meira og fyrr við
þessu áhlaupi, eins og hún varaði við
veðrinu í ágúst sem ekkert varð úr.
Við fengum í raun ekki aðvörun fyrr
en á laugardaginn og það var orðið
degi of seint. Auðvitað getur maður
svo sem engum nema sjálfum sér
um kennt, að vera ekki nógu harður.
En það þarf auðvitað mannskap til
að smala þetta, þetta er mjög stórt
svæði og ekki gott að ræsa út mann-
skap með litlum fyrirvara.“
Mikið meiri snjór en von var á
Aðalsteinn Jónsson á Klausturseli
á Jökuldal var staddur á miðri
Fljótsdalsheiði þegar Bændablaðið
náði tali af honum um hádegi í gær.
„Það er mikið meiri snjór heldur en
ég átti von á og hann er bæði blautur
og þungur. Ég er búinn að finna
um tuttugu kindur sem við erum að
reyna að reka til. Féð gengur svo
sem ágætlega og það er ágætis vél-
sleðafæri en það er hætt við því að
fé sem hefur fennt eigi erfiða vist.
Maður veit hins vegar ekkert hvað
er undir, það er svo mikill snjór að
það er slétt yfir öllu. Ef það hlýnar
og tekur upp kemur væntanlega eitt-
hvað af því undan snjó. Það er hins
vegar mjög erfitt að átta sig á þessu
ennþá, við vitum í raun ekki hvernig
staðan er fyrr en annað kvöld [í
kvöld]. Þetta svæði sem er undir í
þessu er feykistórt. Það er Raninn
og svo í raun öll Fljótsdalsheiðin
frá Laugará og út undir Bessastaðaá.
Það er ábyggilegt að hér hefur orðið
tjón á fé en hversu mikið á eftir að
koma í ljós.“
Veður var þokkalegt á svæðinu en
lítið sólskin og að sögn Aðalsteins
tekur lítið upp af snjó. „Þetta eru
líklega hátt í 10.000 fjár á svæðinu
en á mismunandi stöðum og við
mismunandi aðstæður. Þetta verður
metið í kvöld, hvort við þurfum að
ræsa út utanaðkomandi mannskap.“
/ fr
Óttast um fé fyrir austan
– Bændur á Jökuldal og í Fljótsdal eiga enn þúsundir fjár á fjöllum
Svona leit Jökuldalurinn út niðri í byggð í fyrradag en mikið snjóaði eftir
það og einkum á fjöllum. Mynd / Sigurður Aðalsteinsson á Vaðbrekku.