Bændablaðið - 19.09.2013, Qupperneq 12

Bændablaðið - 19.09.2013, Qupperneq 12
Bændablaðið | Fimmtudagur 19. september 201312 Fréttir Útrás óskar eftir þátttöku bænda í athyglisverðu samfélagsverkefni – markmiðið að virkja atvinnulaust fólk með geðraskanir til atvinnuþátttöku Athyglisverðu verkefni hefur verið hrundið af stað er miðar að því að virkja fólk til atvinnuþátttöku sem áður hefur einangrast vegna atvinnu missis og/eða vegna röskunar á geð- heilsu. Verkefnið kallast Útrás, en bakhjarl verkefnisins er fyrirtækið Hlutverka setur, sem einnig vinnur að því að byggja upp einstaklinga til þátt töku í sam félaginu. Þar er Elín Ebba Ásmundsdóttir framkvæmda stjóri, en hún er iðjuþjálfi og dósent við Háskólann á Akureyri. Tilraun til að leiða fólk út úr vanda Hlynur Jónasson er verkefnisstjóri Útrásar og tengiliður milli skjólstæðinga verkefnisins og atvinnurekenda. Hann segir stærsta vandann stafa af langtíma atvinnuleysi einstaklinga og þetta sé tilraun til að leiða fólk út úr þeim vanda. Hann leitar nú eftir þátttöku bænda í verkefninu, þar sem hann telur að sveitumhverfið hafi upp á svo margt uppbyggilegt að bjóða. Segir Hlynur að með hverjum þeim einstaklingi sem takist að gera virkan þátttakanda í lífi og starfi hagnist allt samfélagið. Auk þess geti sparast ómældur sjúkra- og lyfjakostnaður, sem oft sé fylgifiskur langvarandi atvinnuleysis og vanlíðunar einstaklinga. Hlynur hefur áður unnið sem sjálfboðaliði við tengd verkefni í nokkurn tíma. Bændur hvattir til að hafa samband „Ég sá fyrir mér þegar ég heimsótti sveitaheimili að þar er góður vettvangur til að byggja upp fólk. Það kemst í náin tengsl við heilbrigt og gott umhverfi og þar falla til margvísleg störf,“ segir Hlynur. „Ég hvet bændur því til að skoða þennan möguleika og setja sig í samband við mig. Það gæti orðið mjög gagnlegt fyrir alla aðila. Fólk fær þá tækifæri til að hitta viðkomandi einstaklinga áður og kynnast þeim. Fagaðilar innan starfs- endurhæfingar munu meta stöðuna í upphafi í samstarfi við vinnuveitendur. Hvaða starfshlutfall sé æskilegt, hvernig launamálum verði háttað og síðan að meta þá aðstoð, stuðning og skilning sem viðkomandi þarf í byrjun. Minn starfi verður að virkja aðila til samstarfs og hef ég þegar fengið frábær viðbrögð þar sem ég hef komið.“ Góð reynsla „Við höfum mikinn áhuga á að virkja sem flesta í atvinnulífinu til að takast á við þetta með okkur. Gott dæmi um slíkt samstarf er að ég sendi einstakling á Arabæ á Suðurlandi í sumar þar sem hann dvaldist í þrjár vikur. Þar aðstoðaði hann við þau störf sem til féllu á bænum. Slík tenging getur orðið báðum aðilum mikill hagur í framtíðinni. Þarna fór viðkomandi á frábært heimili í góðu umhverfi, vann þar sjálfboðaliðastarf og byggði sjálfan sig upp í leiðinni. Efldi um leið sjálfstraust sitt til að venja sig við að fara út á vinnumarkaðinn. Flest það fólk sem við erum að vinna með hefur ekki verið á vinnumarkaði í lengri tíma. Það gerist því ekki á einni nóttu að fólk öðlist nauðsynlegt starfsþrek til að takast á við atvinnuþátttöku á nýjan leik. Það er því frábært að hafa stað eins og Arabæ til að geta gefið fólki tækifæri á að vinna sig upp. Dæmið með þann sem þangað fór gekk mjög vel upp, en hann hafði ekki unnið svona í vinnu í mörg ár.“ Hlynur bendir einnig á mjög gott samstarf við Sölufélag garðyrkjumanna þar sem Gunnlaugur Karlsson framkvæmdastjóri hafi tekið virkan þátt í verkefninu. Hlynur segir að önnur fyrirtæki sem leitað hafi verið til í sama tilgangi hafi tekið þeim afskaplega vel og séu tilbúinn að vera með í verkefninu. „Það snýst ekki síður um að efla samfélagsvitund þeirra sem eiga og reka fyrirtækin.“ Markhópurinn einstaklingar með geðraskanir Sylviane Pétursson Lecoultre iðjuþjálfi er í bakvarðasveit Útrásar. Hún segir að í markhópi verkefnisins séu einstaklingar með geðraskanir sem eru búnir að vera lengi frá vinnu. Bendir hún á að langvarandi atvinnuleysi leiði oft til geðraskana þó fólk hafi ekki fundið fyrir þeim áður. Segir hún að fólk, sem hefur verið lengi frá vinnu og jafnvel orðið andlega veikt og öryrkjar af þeim sökum, þori oft ekki að ráða sig til vinnu af ótta við að ráð ekki við verkefnið. Hluti af óttanum sé þá að það detti út úr bótakerfi Tryggingastofnunar í lengri eða skemmri tíma og verði því í enn verri stöðu eftir en áður. Sylviane segir að fólk þurfi ekki að óttast þetta. Tryggingakerfið hér á landi sé að vísu mjög flókið og geri fólki í þessum sporum oft erfitt fyrir. Því sé hætta á að fólk festist hreinlega í kerfinu. Hlynur tekur undir þetta og segir að farið verði rólega af stað og skoða þurfi hvert tilfelli fyrir sig. „Þá er eðlilegt að einstaklingurinn og fyrirtækið sem hann fær að vera hjá, gefi málinu sanngjarnt tækifæri.“ Hlynur nefnir líka dæmi af einstaklingi sem komist hafi út á vinnumarkaðinn en fengið bakslag eftir sex mánuði og hætt. Hann segir að það megi samt alls ekki líta á slíkt sem mistök, heldur innlegg í reynslubanka viðkomandi. Hann viti þá betur við hverju er að búast næst. „Við þurfum að búa til kerfi sem hvetur fólk til að fara af stað út á vinnumarkaðinn á ný.“ Lélegt sjálfsmat oft einkennandi Sylviane segir að sjálfsmat einstaklinganna sem þau séu að vinna með sé oft afar lítið. „Fyrir þetta fólk er það oft stór þröskuldur að taka ákvörðun um að fara aftur til vinnu. Sjálfstraust slíkra einstaklinga er yfirleitt mjög lágt og þeir efast um eigið ágæti. Ef það tekst hinsvegar að yfirstíga þennan þröskuld þá treysta þessir einstaklingar sér samt yfirleitt ekki í 100% starf. Þá er vandinn sá að vinnumarkaðurinn býður ekki mikið upp á 30-40% hlutastörf sem væri æskilegt fyrir fólk sem ætlar að vinna sig upp. Vandinn er oft líka hjá vinnuveitendunum sjálfum. Þeir vantreysta getu fólks sem er búið að vera frá vinnumarkaði í lengri tíma. Þannig verður ósjálfrátt til tortryggni, sem er ekki illa meint, en getur verið hindrun á báða bóga.“ Geðræn vandamál geta hent hvern sem er Sylviane segir að vitneskjan um að einstaklingur glími við geðræn vandamál geti oft í sjálfu sér sett vinnuveitendur í varnarstöðu. Það sé vegna þess að fólk hafi oft miklar ranghugmyndir um eðli slíkra sjúkdóma. Samt sé varla til sá einstaklingur sem ekki þurfi einhvern tíma á lífsleiðinni að glíma við vandamál af geðrænum toga. Bendir Sylviane á að þá skipti menntunarstig viðkomandi heldur engu máli. Geðraskanir og geðfötlun af einhverjum toga geti komið upp hjá hverjum sem er. Þá skipti engu máli hvort viðkomandi er verkamaður, sjómaður, hjúkrunarfræðingur eða prófessor í háskóla. Ef fólk detti út af vinnumarkaði vegna andlegrar vanlíðunar geti oft verið mjög erfitt fyrir það að fara aftur að vinna. Gengur ekki alltaf upp í fyrstu tilraun Hún segir að rannsóknir sýni að tilraunir við að koma fólki aftur út á vinnumarkaðinn eftir langvarandi atvinnuleysi eða glímu við geðsjúkdóma gangi ekki alltaf upp í fyrstu tilraun. Með því að styðja þetta fólk áfram þannig að það gefist ekki upp, takist þetta þó oftast á endanum. „Ég held að það geti einmitt verið mjög gott fyrir fólk, ekki síst í borginni, að fara út í sveit þar sem áreitið er minna til að byggja sig upp. Taka þar sín fyrstu skref inn á vinnumarkaðinn.“ Bændur og aðrir atvinnurekendur eru hvattir til að íhuga þátttöku í þessu samfélagsverkefni. Frekari upplýsingar veitir Hlynur Jónasson í gegnum netfangið hlynurjonasson1@ gmail.com eða í síma 823-2400. /HKr. Stóru fréttir sumarsins eru þær að mikil aukning er í sölu mjólkurvara, þar ræður mestu um hinar fitumeiri afurðir. Smjörsalan hefur t.d. aukist um 13% á milli ára. Mjólkursamsalan stendur nú frammi fyrir því að vilja kaupa 3 milljónir mjólkurlítra til sölu á innanlandsmarkaði á fullu afurðastöðvaverði umfram greiðslumark út verðlagsárið sem lýkur um áramót. Allt eru þetta góðar fréttir fyrir bændur og boðar auðvitað aukningu einnig í greiðslumarki næsta verðlagsárs. Haustbeit, gott fóður og veðráttan ræður auðvitað miklu um hvort bændum tekst að auka mjólkurframleiðsluna sem þessu nemur en auðvitað gera þeir allt sem þeir geta til að bregðast við svo góðu kalli neytenda og mjólkuriðnaðarins. Um þessar mundir er heimsmarkaðsverð hátt á mjólkurvörum, segja má að skyrið fari sigurför um Norðurlöndin og hluti þess er framleiddur með leyfi og undir eftirliti MS. Ennfremur flytjum við út skyr þangað og til Bandaríkjanna. Próteinríkarvörur eiga hylli neytenda um þessar mundir og þar er skyr í sérflokki. Við eigum gullegg í matvælum okkar Hingað berast fyrirspurnir, ekki síst um smjörið, frá útlöndum sem segir að afurðir íslenskra bænda vekja athygli og eftirspurn. Það er fleira en lamb og lax sem var og er í sérflokki. Það er skömm að einu, að mikið af bæði fiski og landbúnaðarvörum okkar, og þá í kjöti, er selt erlendis og neytandinn hefur ekki hugmynd um hvaðan slíkar vörur eru. Besti fiskur heimsins er orðinn nafnlaus plokkfiskur og Framtakssjóður Íslands selur frá sér Icelandic og útlendingar eiga nafnið og nota það sem sitt. Ísland reis á síðustu öld í gegnum fisk og heiðarlega athafnamenn. Við eigum gullegg í matvælum okkar hvort sem þau koma úr sjó eða sveit. Stundum hallast ég að því að ættlerar séu með fjöreggin og meðhöndli þau fyrir sig og sinn gróða. Að bera uppi mann í 100 ár Sérfræðingar á heilbrigðissviði, læknar og vísindamenn eru farnir að prédika hollustuna upp á nýtt. Þar er original framleiðslan sett í fyrsta sæti og afurðir grasbíta teknar fram yfir aðrar vörur. Þar er mjólkin og mjólkurvörurnar mikilvægar neysluvörur, kalkríkar og hollar fyrir börn og unglinga og byggja upp beinin og gera þau sterk svo þau beri uppi mann í hundrað ár. Nú eru feitar vörur metnar mikilvægar á ný, smjöraskjan stendur orðið uppi á borðinu utan ísskápsins á mörgum heimilum svo auðvelt sé að smyrja brauðið. Og smjörið hlýtur bestu meðmæli hollustunnar og er viðurkennt sérstaklega sem bæði gult og fallegt og mjúkt og talið einstakt viðbit og á ný notar fólkið smjörið til að steikja kjötið eða fiskinn uppúr. Horað kjöt þótti aldrei gott í sveitinni minni og sumsstaðar borðuðu menn horað búfé heima og gamalær og notuðu þá smjör með. Nú viðurkenna sérfræðingar að feitt og fitusprengt kjöt sé allt önnur afurð, þó maður skeri mestu fituna burt þá er allt annað bragð af feitu kjöti en mögru. Haustið heilsar og minnir á veðraskil, bændur smala fé og réttirnar gleðja unga og aldna. Bændur segja mér að heiðarlöndin séu sérstaklega vel sprottin, ekki síst fyrir norðan, og hafi ekki litið betur út í áratugi. Þeir þakka það snjónum sem lagðist snemma yfir heiðarnar í fyrra og er góð sæng náttúrunnar sem veitir skjól og gefur raka í jarðveginn. Guðni Ágústsson, framkvæmdastjóri SAM: Eru ættlerar með fjöreggin? - Mynd / HKr. Bændablaðið Smáauglýsingar 56-30-300

x

Bændablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.